Các thẩm phán tại tòa án cao cấp của Liên hiệp quốc hôm 31/1 phát hiện Nga đã vi phạm các yếu tố của hiệp ước chống khủng bố của Liên hiệp quốc, nhưng từ chối đưa ra phán quyết về các cáo buộc do Kyiv đưa ra rằng Moscow phải chịu trách nhiệm về vụ bắn hạ chuyến bay MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines trên miền đông Ukraine năm 2014.
Trong cùng phán quyết đó, các thẩm phán tại Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) phát hiện ra rằng Nga đã vi phạm hiệp ước chống phân biệt đối xử khi không hỗ trợ giáo dục tiếng Ukraine ở Crimea sau khi sáp nhập bán đảo này vào năm 2014.
Các quyết định này là một bước lùi về mặt pháp lý đối với Kyiv. Tòa án bác bỏ yêu cầu của Ukraine về việc ra lệnh bồi thường cho cả hai hành vi vi phạm vừa kể và chỉ yêu cầu Nga tuân thủ các hiệp ước.
Đại diện Ukraine Anton Korynevych nhấn mạnh phán quyết này rất quan trọng đối với Kyiv vì đã cho thấy Nga đã vi phạm luật pháp quốc tế.
Ông nói với các nhà báo sau phán quyết: “Đây là lần đầu tiên về mặt pháp lý, Nga bị gọi là nước vi phạm luật pháp quốc tế”.
Ukraine đã đệ đơn kiện lên ICJ, còn gọi là Tòa án Thế giới, vào năm 2017, cáo buộc Nga vi phạm hiệp ước chống khủng bố bằng cách tài trợ cho phe ly khai thân Nga ở Ukraine.
Các thẩm phán của tòa án nói Moscow đã vi phạm hiệp ước chống khủng bố của Liên hiệp quốc khi không điều tra các cáo buộc chính đáng rằng một số khoản tiền đã được gửi từ Nga đến Ukraine để có thể tài trợ cho các hoạt động khủng bố.
Hội đồng gồm 16 thẩm phán đã ra lệnh cho Nga điều tra mọi cáo buộc chính đáng về việc tài trợ khủng bố nhưng từ chối yêu cầu bồi thường của Kyiv.
Tòa án từ chối đưa ra phán quyết về vụ bắn rơi máy bay MH17, nói rằng các hành vi vi phạm tài trợ khủng bố chỉ áp dụng đối với hỗ trợ tài chính và tiền tệ chứ không áp dụng cho việc cung cấp vũ khí hoặc đào tạo như cáo buộc của Ukraine.
Ukraine lập luận rằng Nga đã cung cấp hệ thống phi đạn bắn hạ máy bay, nhưng họ không cáo buộc hỗ trợ tài chính trong trường hợp đó.
Trong phiên điều trần tại tòa án ở The Hague vào tháng 6 năm ngoái, Nga nói cáo buộc của Ukraine rằng họ tài trợ và kiểm soát phe ly khai thân Nga ở miền đông Ukraine là hư cấu và là “những lời dối trá trắng trợn”.
Trong vụ án kéo dài gần 7 năm, Kyiv cáo buộc Nga trang bị và tài trợ cho các lực lượng thân Nga, bao gồm cả phiến quân đã bắn hạ MH17 vào tháng 7/2014, khiến toàn bộ 298 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng.
Vào tháng 11 năm 2022, một tòa án Hà Lan đã kết án vắng mặt hai người Nga và một người Ukraine án tù chung thân vì vai trò của họ trong thảm họa này.
Tại Crimea, Ukraine nói Nga đang cố gắng xóa bỏ văn hóa của người sắc tộc Tatar và người Ukraine. Tòa án đã bác bỏ tất cả các cáo buộc liên quan đến người Tatar nhưng nhận thấy Moscow chưa làm đủ để hỗ trợ việc giáo dục ngôn ngữ Ukraine.
Phán quyết của tòa án là cuối cùng và không có kháng cáo, nhưng không có cách nào để buộc thi hành phán quyết của tòa.
Vào 2/2, ICJ sẽ ra phán quyết trong một vụ kiện khác, trong đó Ukraine cáo buộc Moscow áp dụng sai Công ước Diệt chủng năm 1948 để biện minh cho cuộc xâm lược vào ngày 24/2/2022.
Diễn đàn