Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy hôm 28/3 cảnh báo trừ khi đất nước ông giành chiến thắng trong trận chiến kéo dài ở một thành phố quan trọng phía đông, Nga có thể bắt đầu gầy dựng sự hỗ trợ quốc tế cho một thỏa thuận có thể đòi Ukraine thực hiện những thỏa hiệp không thể chấp nhận được. Ông cũng mời nhà lãnh đạo Trung Quốc, từ lâu đã liên kết với Nga, đến thăm.
Nếu Bakhmut rơi vào tay lực lượng Nga, Tổng thống Vladimir Putin sẽ “rao bán chiến thắng này cho phương Tây, cho xã hội của ông ấy, cho Trung Quốc, cho Iran,” ông Zelenskyy nói trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với hãng tin AP.
“Nếu ông ấy ngửi thấy mùi máu – ngửi thấy chúng tôi yếu đuối – ông ấy sẽ đẩy, đẩy, đẩy,” ông Zelenskyy nói bằng tiếng Anh, ngôn ngữ mà ông đã sử dụng hầu như trong suốt cuộc phỏng vấn.
Nhà lãnh đạo Ukraine nói chuyện với AP trên một chuyến tàu đưa ông xuyên qua Ukraine, tới các thành phố gần một số cuộc giao tranh ác liệt nhất và những thành phố khác nơi lực lượng của Ukraine đã đẩy lùi thành công cuộc xâm lược của Nga. Ông Zelenskyy hiếm khi đi với các nhà báo và văn phòng tổng thống cho biết chuyến tàu kéo dài hai đêm của AP với ông là chuyến đi dài nhất kể từ khi chiến tranh bắt đầu.
Kể từ đó, Ukraine - được phần lớn phương Tây hậu thuẫn - đã khiến cả thế giới kinh ngạc về sức mạnh chống lại quân đội Nga vốn lớn hơn và được trang bị tốt hơn. Các lực lượng Ukraine đã giữ vững thủ đô Kyiv và đẩy lùi Nga khỏi các khu vực chiến lược quan trọng khác.
Nhưng khi cuộc chiến bước sang năm thứ hai, ông Zelenskyy thấy mình tập trung vào việc duy trì động lực cao trong cả quân đội của mình và người dân Ukraine nói chung - đặc biệt là hàng triệu người đã ra nước ngoài và những người sống trong điều kiện tương đối thoải mái và an ninh xa tiền tuyến.
Ông Zelenskyy cũng nhận thức rõ rằng thành công của đất nước ông một phần lớn nhờ vào làn sóng hỗ trợ quân sự quốc tế, đặc biệt là từ Hoa Kỳ và Tây Âu. Nhưng một số người ở Hoa Kỳ - bao gồm cả ông Donald Trump thuộc đảng Cộng hòa, cựu tổng thống Mỹ và ứng cử viên hiện tại cho năm 2024 - đã đặt câu hỏi liệu Washington có nên tiếp tục cung cấp hàng tỷ đô la viện trợ quân sự cho Ukraine hay không.
Đối thủ tiềm năng bên đảng Cộng hòa của ông Trump, Thống đốc bang Florida Ron DeSantis, cũng cho rằng việc bảo vệ Ukraine trong “tranh chấp lãnh thổ” với Nga không phải là ưu tiên an ninh quốc gia quan trọng của Hoa Kỳ. Ông đã rút lại tuyên bố đó sau khi đối mặt với những lời chỉ trích từ các phe phái khác của đảng Cộng hòa.
Ông Zelenskyy không đề cập đến tên ông Trump hay bất kỳ chính trị gia Cộng hòa nào khác - những nhân vật mà ông có thể phải đối phó nếu họ thắng thế trong cuộc bầu cử năm 2024. Nhưng ông có nói rằng ông lo ngại cuộc chiến có thể bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi lực lượng chính trị ở Washington.
Ông nói trong cuộc phỏng vấn: “Mỹ thực sự hiểu rằng nếu họ ngừng giúp đỡ chúng tôi, chúng tôi sẽ không thể chiến thắng. Ông nhấp một ngụm trà khi ngồi trên chiếc giường trong khoang ngủ chật hẹp, không trang trí, trên một chuyến tàu hỏa của nhà nước.
Chuyến đi bằng đường sắt của tổng thống được tính toán cẩn thận là một hành trình đáng chú ý xuyên đất liền qua một đất nước đang có chiến tranh. Ông Zelenskyy, người đã trở thành một gương mặt dễ nhận biết trên khắp thế giới khi kiên trì kể câu chuyện của mình cho hết quốc gia này đến quốc gia khác, đã sử dụng hành trình xây dựng tinh thần để mang ảnh hưởng đáng kể của mình đến các khu vực gần chiến tuyến.
Ông đi cùng một nhóm nhỏ các cố vấn và một nhóm lớn các quan chức an ninh được vũ trang mạnh mẽ trong trang phục chiến đấu. Các điểm đến của ông bao gồm các buổi lễ đánh dấu một năm ngày giải phóng các thị trấn ở vùng Sumy và các chuyến thăm quân đội đóng tại các vị trí tiền tuyến gần Zaporizhzhia. Mỗi chuyến thăm đều được giữ bí mật cho đến sau khi ông rời đi.
Ông Zelenskyy gần đây đã thực hiện một chuyến thăm tương tự gần Bakhmut, nơi các lực lượng Ukraine và Nga đã đối đầu trong nhiều tháng trong một trận chiến khốc liệt và đẫm máu. Trong khi một số nhà phân tích quân sự phương Tây cho rằng thành phố này không có tầm quan trọng chiến lược quan trọng, ông Zelenskyy cảnh báo rằng một tổn thất ở bất kỳ đâu trong giai đoạn này của cuộc chiến có thể khiến động lực chiến đấu gian khổ của Ukraine gặp nguy cơ.
“Chúng tôi không thể trật một bước vì chiến tranh là một miếng bánh - những mảnh ghép của chiến thắng. Những chiến thắng nhỏ, những bước nhỏ,” ông nói.
Những bình luận của ông Zelenskyy là sự thừa nhận rằng thất bại trong trận chiến kéo dài 7 tháng ở Bakhmut - trận chiến dài nhất cho đến nay - sẽ là một thất bại chính trị tốn kém hơn là một thất bại chiến thuật.
Ông dự đoán rằng áp lực từ thất bại ở Bakhmut sẽ đến nhanh chóng - cả từ cộng đồng quốc tế và từ trong nước. Ông nói: “Xã hội của chúng tôi sẽ cảm thấy mệt mỏi. “Xã hội của chúng tôi sẽ thúc đẩy tôi thỏa hiệp với họ.”
Cho đến nay, ông Zelenskyy nói rằng ông không cảm thấy áp lực đó. Cộng đồng quốc tế phần lớn đã tập hợp xung quanh Ukraine sau cuộc xâm lược ngày 24 tháng 2 năm 2022 của Nga. Trong những tháng gần đây, nhiều nhà lãnh đạo thế giới đã đến thăm ông Zelenskyy ở Ukraine, hầu hết đi trên những chuyến tàu tương tự như những chuyến mà tổng thống Ukraine sử dụng để đi khắp đất nước.
Trong cuộc phỏng vấn với AP, ông Zelenskyy đã gửi lời mời một nhà lãnh đạo đáng chú ý và có tầm quan trọng chiến lược tới thăm Ukraine: Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
“Chúng tôi đã sẵn sàng để gặp ông ấy ở đây,” ông nói. “Tôi muốn nói chuyện với ông ấy. Tôi đã liên lạc với ông ấy trước cuộc chiến toàn diện. Nhưng trong suốt năm nay, hơn một năm, tôi đã không liên lạc.”
Trung Quốc, liên kết về kinh tế với Nga và ủng hộ Nga về mặt chính trị trong nhiều thập kỷ, đã cung cấp vỏ bọc ngoại giao cho ông Putin bằng cách đưa ra quan điểm chính thức là trung lập trong cuộc chiến.
Khi được hỏi liệu ông Tập có chấp nhận lời mời từ ông Zelenskyy hay không - hay liệu một lời mời đã được chính thức đưa ra hay chưa - phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh nói với các phóng viên rằng bà không có thông tin gì để cung cấp. Bà nói rằng Bắc Kinh duy trì “liên lạc với tất cả các bên liên quan, bao gồm cả Ukraine.”
Phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov, khi được hỏi liệu cuộc gặp giữa ông Tập và ông Zelenskyy có hữu ích để giải quyết cuộc xung đột ở Ukraine hay không, đáp rằng chính quyền Nga “đánh giá cao” quan điểm cân bằng của Trung Quốc về vấn đề này và “không có quyền đưa ra bất kỳ lời khuyên nào” về việc liệu hai người nên gặp nhau hay không. “Bản thân nhà lãnh đạo Trung Quốc quyết định mức độ phù hợp của một số liên hệ nhất định,” ông Peskov nói trong cuộc họp báo hàng ngày với các phóng viên hôm 29/3.
Ông Tập đã đến thăm ông Putin ở Nga vào tuần trước, làm dấy lên khả năng Bắc Kinh có thể sẵn sàng cung cấp cho Moscow vũ khí và đạn dược mà nước này cần để bổ sung cho kho dự trữ đã cạn kiệt của mình. Nhưng chuyến đi của Tập đã kết thúc mà không có bất kỳ thông báo nào như vậy. Vài ngày sau, Putin tuyên bố rằng ông sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tới Belarus, nước láng giềng của Nga và đẩy kho dự trữ hạt nhân của Điện Kremlin đến gần lãnh thổ NATO hơn.
Ông Zelenskyy cho rằng động thái của ông Putin nhằm đánh lạc hướng khỏi sự thiếu đảm bảo mà ông nhận được từ Trung Quốc.
“Nó có nghĩa là gì? Điều đó có nghĩa là chuyến thăm không tốt cho Nga”, ông Zelenskyy suy đoán. Ông không tiếc lời đánh giá về ông Putin, gọi ông là “người bị cô lập về mặt thông tin”, người đã “mất tất cả” trong năm chiến tranh vừa qua.
“Ông ấy không có đồng minh,” ông Zelenskyy nói.
Tổng thống Ukraine đưa ra một vài dự đoán về câu hỏi lớn nhất đang treo lơ lửng trong cuộc chiến: nó sẽ kết thúc như thế nào. Tuy nhiên, ông bày tỏ sự tin tưởng rằng đất nước của ông sẽ chiến thắng nhờ một loạt “chiến thắng nhỏ” và “những bước nhỏ” trước một “nước rất lớn, kẻ thù lớn, quân đội lớn” – nhưng là một đội quân, ông nói, với “những trái tim nhỏ bé.”
Và bản thân Ukraine? Trong khi ông Zelenskyy thừa nhận rằng chiến tranh đã “thay đổi chúng tôi”, thì ông nói rằng cuối cùng, nó đã làm cho xã hội của ông trở nên mạnh mẽ hơn.
“Nó có thể diễn ra theo cách, một là chia cắt đất nước, hai là đoàn kết chúng tôi lại,” ông nói. “Tôi rất biết ơn. Tôi biết ơn tất cả mọi người - từng đối tác, người dân của chúng tôi, cảm ơn Chúa, tất cả mọi người - rằng chúng tôi đã tìm ra con đường này trong thời khắc quan trọng này đối với quốc gia. Tìm ra con đường này là điều đã gìn giữ quốc gia của chúng tôi, và chúng tôi đã gìn giữ đất đai của mình. Chúng tôi đoàn kết cùng nhau.”
Diễn đàn