Những cuộc thương thuyết để nâng cấp thỏa thuận thương mại NAFTA ngày 7/5 bước vào tuần lễ quyết định giữa lúc các giới chức cao cấp Canada, Hoa Kỳ và Mexico tìm cách giải quyết bế tắc trong những lãnh vực quan trọng trước những cuộc bầu cử tại Mexico và Hoa Kỳ làm phức tạp thêm tiến trình.
Những cuộc thảo luận tại Washington sẽ đặt trọng tâm vào những qui định nguyên thủy rằng bao nhiêu phần trăm của một chiếc xe cần được chế tạo tại vùng NAFTA để tránh thuế quan, cơ chế giải quyết tranh chấp, và đòi hỏi của Mỹ về một điều khoản có thể tự động chấm dứt thỏa thuận sau 5 năm.
Tuần trước, Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Robert Lighthizer cảnh báo là nếu những cuộc thảo luận quá lâu, việc chấp thuận của Quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát sẽ “khó xảy ra”. Mục tiêu là hoàn tất việc bỏ phiếu trước khi Quốc hội mới được bầu vào tháng 11 năm nay.
Những nguồn tin thân cận với các cuộc thảo luận cho biết những bế tắc về những vấn đề quan trọng nhất đang tạo một cảm giác không chắc chắn và bi quan tại vòng đàm phán mới.
Bộ trưởng Kinh tế Mexico Ildefonso Guajardo sẽ gặp Đại diện Thương mại Mỹ Lighthizer. Bộ trưởng Ngoại giao Canada Chrystia Freeland nói trừ phi một thỏa thuận trên nguyên tắc được đồng ý vào giữa tháng 5, thì hầu như không có cơ may là Quốc hội Mỹ hiện nay có thể bỏ phiếu về thỏa thuận này.
Mexico tổ chức bầu cử Tổng thống vào ngày 1/7 và ứng cử viên đang dẫn đầu thuộc cánh tả Andres Manuel Lopez Obrador nói ông muốn góp phần vào việc tái soạn thảo NAFTA nếu ông thắng cử.
Trọng tâm của việc sửa đổi lại NAFTA là mong muốn của Tổng thống Donald Trump điều chỉnh lại các qui định trong lãnh vực ô-tô để mang việc làm và đầu tư trở về Mỹ từ Mexico là nước có nhân công rẻ. Dù đã trải qua nhiều tháng thảo luận về vấn đề này, nhưng các bên vẫn còn cách biệt.
Ông Guajardo nói nếu không đạt được thỏa thuận, “chúng tôi sẽ hoạt động về một ‘NAFTA nửa sống nửa chết’ một thỏa thuận không chết nhưng cũng không hiện đại hóa.”
Ông Flavio Volpe, chủ tịch Hiệp hội Chế tạo các Bộ phận xe ô tô Canada tiên đoán sẽ có “một loạt các cuộc họp gay cấn về vấn đề này.”
Đề nghị của Mỹ đòi hỏi là 40% giá trị các xe chở hành khách hạng nhẹ và 45% xe tải nhỏ phải được sản xuất tại những khu vực với mức lương 16 đô la một giờ hay cao hơn nữa.
Đây dường như là một giải pháp khó được Mexico chấp nhận. Trung tâm Nghiên cứu Ô tô Ann Arbor, có trụ sở tại Michigan, ước lượng là các công nhân lắp ráp ô-tô chỉ có mức lương trung bình dưới 6 đô la một giờ, và công nhân làm việc tại những nhà máy chế tạo bộ phận ô-tô trung bình chỉ kiếm được dưới 3 đô la một giờ.
