Ngoại trưởng Ukraine nói hôm 26/12 rằng nước ông muốn có một hội nghị thượng đỉnh để chấm dứt chiến tranh nhưng ông không kỳ vọng Nga sẽ tham gia. AP cho rằng tuyên bố này cho thấy cuộc xâm lược tàn khốc khó có thể sớm kết thúc.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba nói với AP rằng chính phủ của ông muốn có một hội nghị thượng đỉnh “hòa bình” trong vòng hai tháng tới tại Liên Hợp Quốc với Tổng thư ký António Guterres làm trung gian hòa giải.
Liên Hợp Quốc đã đưa ra một phản ứng rất thận trọng. “Như tổng thư ký đã nói nhiều lần trước đây, ông chỉ có thể hòa giải nếu tất cả các bên muốn ông làm trung gian”, đồng phát ngôn viên Liên Hợp Quốc Florencia Soto Nino-Martinez nói hôm 26/12.
Ông Kuleba nói rằng Nga phải đối mặt với tòa án về tội ác chiến tranh trước khi nước ông đàm phán trực tiếp với Moscow. Tuy nhiên, ông nói rằng các quốc gia khác nên thoải mái trao đổi với phía Nga, như đã từng làm trước khi có thỏa thuận ngũ cốc giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga.
Cuộc phỏng vấn của AP ít nhiều cho thấy tầm nhìn của Ukraine về cách thức cuộc chiến với Nga một ngày nào đó có thể kết thúc, dù bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào cũng sẽ diễn ra trong nhiều tháng và phụ thuộc rất nhiều vào các cuộc đàm phán quốc tế phức tạp.
Ông Kuleba cũng nói rằng ông "hoàn toàn hài lòng" với kết quả chuyến thăm Mỹ của Tổng thống Volodymyr Zelenskyy vào tuần trước, đồng thời tiết lộ rằng chính phủ Mỹ đã lên một kế hoạch đặc biệt để đưa hệ thống tên lửa Patriot sẵn sàng hoạt động tại nước này trong vòng chưa đầy sáu tháng. Thông thường, quá trình đào tạo kéo dài tới một năm.
Ông Kuleba nói trong cuộc phỏng vấn tại Bộ Ngoại giao rằng Ukraine sẽ làm bất cứ điều gì có thể để giành chiến thắng trong cuộc chiến vào năm 2023.
“Mọi cuộc chiến đều kết thúc theo cách thức ngoại giao”, ông nói. “Mọi cuộc chiến đều kết thúc bởi các hành động được thực hiện trên chiến trường và trên bàn đàm phán”.
Bình luận về đề xuất của ông Kuleba, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với hãng thông tấn nhà nước RIA Novosti rằng Nga “không bao giờ tuân theo các điều kiện do nước khác đặt ra. Chỉ tự chúng tôi và sự suy xét”.
Một phát ngôn viên của điện Kremlin nói tuần trước rằng không có kế hoạch hòa bình nào của Ukraine có thể thành công nếu không tính đến “thực tế hiện thời không thể bỏ qua” – ám chỉ yêu cầu của Moscow rằng Ukraine công nhận chủ quyền của Nga đối với Bán đảo Crimea, được sáp nhập vào năm 2014 , cũng như các vấn đề lãnh thổ khác.
Ông Kuleba nói rằng chính phủ Ukraine muốn tổ chức hội nghị thượng đỉnh “hòa bình” vào cuối tháng 2.
“Liên Hợp Quốc có thể là địa điểm tốt nhất để tổ chức hội nghị thượng đỉnh này, bởi vì đây không phải là để ủng hộ một quốc gia nào đó”, ông nói. “Đây thực sự là việc đưa tất cả mọi bên cùng tham gia”.
Tại hội nghị thượng đỉnh Nhóm 20 ở Bali vào tháng 11, ông Zelenskyy đã trình bày từ xa về công thức hòa bình 10 điểm, trong đó bao gồm việc khôi phục toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, rút binh sĩ Nga, trả tự do cho tất cả tù nhân, xét xử những người chịu trách nhiệm gây ra cuộc xâm lược và đảm bảo an ninh cho Ukraine.
Khi được hỏi liệu Ukraine có mời Nga tham dự hội nghị thượng đỉnh hay không, ông nói rằng Moscow trước tiên sẽ phải đối mặt với việc bị truy tố về tội ác chiến tranh tại một tòa án quốc tế.
“Họ chỉ có thể được mời đến bước này theo cách này”, ông Kuleba nói.
Về vai trò của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, ông Kuleba nói: “Ông ấy đã chứng minh mình là một nhà hòa giải và đàm phán hiệu quả, và quan trọng nhất, là một người có nguyên tắc và chính trực. Vì vậy, chúng tôi hoan nghênh sự tham gia tích cực của ông ấy”.
Văn phòng phát ngôn viên của Liên Hợp Quốc không có bình luận tức thời.
Các nhà lãnh đạo thế giới khác cũng đã đề nghị làm trung gian hòa giải, chẳng hạn như quan chức Thổ Nhĩ Kỳ và Ả rập Xê út.
Ông Kuleba một lần nữa hạ thấp bình luận của chính quyền Nga rằng họ đã sẵn sàng cho các cuộc đàm phán.
"Họ (người Nga) thường xuyên nói rằng họ sẵn sàng đàm phán, điều đó không đúng, vì mọi thứ họ làm trên chiến trường đều chứng minh điều ngược lại”, ông nói.
Tổng thống Nga Vladimir Putin vài ngày trước tuyên bố rằng nước ông sẵn sàng đàm phán để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine, nhưng cho rằng chính Ukraine mới là phía từ chối thực hiện bước đi đó. Dù ông Putin có những bình luận như vậy, các lực lượng của Moscow vẫn tiếp tục tấn công Ukraine - một dấu hiệu cho thấy không sớm có hòa bình.
Chuyến thăm Hoa Kỳ của ông Zelenskyy là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của ông kể từ khi chiến tranh bắt đầu vào ngày 24/2. Ông Kuleba ca ngợi các nỗ lực của Washington và nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyến thăm.
Trong chuyến đi này, Ukraine đã nhận được cam kết về gói viện trợ quân sự mới trị giá 1,8 tỷ USD, bao gồm cả hệ thống tên lửa Patriot. Ông Kuleba nói rằng động thái này “mở ra cơ hội cho các quốc gia khác làm điều tương tự”.
Ông nói rằng chính phủ Hoa Kỳ đã phát triển một chương trình để quân nhân Ukraine hoàn thành khóa huấn luyện nhanh hơn bình thường “mà không gây ra bất kỳ thiệt hại nào đối với chất lượng loại vũ khí này trên chiến trường”.
Mặc dù ông Kuleba không đề cập đến khung thời gian cụ thể, nhưng ông chỉ nói rằng “khoảng chưa đầy 6 tháng”. Và ông nói thêm rằng khóa đào tạo sẽ được thực hiện “bên ngoài” Ukraine.
Trong cuộc chiến trên bộ và trên không của Nga ở Ukraine, ngoài ông Zelenskyy, ông Kuleba là người thứ hai truyền tải thông điệp cũng như nhu cầu của Ukraine tới cộng đồng quốc tế, dù là qua Twitter hay qua các cuộc gặp với các quan chức nước ngoài cảm thông với Ukraine.
Ukraine hôm 26/12 đã kêu gọi các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc tước bỏ tư cách thành viên thường trực của Nga trong Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và loại Nga khỏi tổ chức này. Ông Kuleba nói rằng họ lâu nay đã “chuẩn bị cho bước đi này để phanh phui sự lừa đảo và tước bỏ tư cách của Nga”.
Bộ Ngoại giao nói rằng Nga chưa bao giờ thông qua thủ tục pháp lý để trở thành thành viên và thay thế Liên Xô tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc sau khi Liên Xô sụp đổ.
“Đây là khởi đầu của một trận chiến đầy khó khăn, nhưng chúng tôi sẽ chiến đấu, vì không gì là không thể”, ông nói với AP.
