Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama hôm nay thừa nhận lịch sử khó khăn giữa Hoa Kỳ và Cuba, nhưng đưa ra một “thông điệp hòa bình” cho nhân dân Cuba khi ông sắp kết thúc chuyến thăm lịch sử đến quốc gia cộng sản này.
Ông Obama nói với một đám đông tại đai hí viện lịch sử El Gran Teatra de Havana:” La Habana chỉ cách Florida có 145 kilomet, nhưng để đến đây, chúng ta đã phải đi một quãng đường lớn vượt qua các rào cản lịch sử và chủ thuyết, những rào cản của đau khổ và chia cách.”
Tổng thống Obama nói những bất đồng giữa các chính phủ ở Washington và La Habana là “có thật và rất quan trọng,” nhưng ông nói cả hai bên vẫn có thể tiến tới với việc bình thường hóa quan hệ mang tính lịch sử.
Ông Obama tuyên bố một cách tự tin: “Tôi đã đến đây để chôn vùi tàn dư cuối cùng của cuộc Chiến tranh Lạnh ở châu Mỹ. Tôi đã đến đây để giơ một bàn tay thân hữu ra với dân chúng Cuba.”
Ông Obama cũng hô hào chấm dứt mấy chục năm cấm vận kinh tế Cuba, mà ông gọi là một ‘gánh nặng lỗi thời” đối với dân chúng Cuba. Ông nói “Đã đến lúc bãi bỏ lệnh cấm vận.”
Nhưng Tổng thống Obama cũng cực lực chỉ trích chính phủ Cuba, và nói cho dù lệnh cấm cận có được bãi bỏ, thì dân chúng Cuba vẫn sẽ không có thể tận dụng được tiềm năng nếu không có những cải cách dân chủ.
Ông Obama nói “Dân chúng phải có quyền chỉ trích chính phủ và chọn những người cai trị mình.”
Sau đó trong ngày hôm nay, ông Obama sẽ dự một trận bóng chày giữa đội Tampa Bay Rays và đội tuyển quốc gia Cuba,
Hôm qua, ông Obama đã họp với Chủ tịch Raul Castro của Cuba và mở các cuộc hội đàm mà ông gọi là “thành thực và thẳng thắn” về những phương sách để thúc đẩy các nỗ lực bình thường hóa giữa hai nước.
Tại một cuộc họp báo sau đó, ông Obama ca ngợi tiến bộ đạt được trong bang giao giữa Hoa Kỳ và Cuba trong khi thừa nhận rằng 2 bên vẫn tiếp tục có những bất đồng “rất nghiêm trọng” về dân chủ và nhân quyền.
Nhà lãnh đạo Hoa Kỳ nói trong khi ông nói “rõ” với ông Castro rằng Hoa Kỳ sẽ tiếp tục nói lên về nhân quyền, “Số phận của Cuba sẽ vẫn không do Hoa Kỳ hay bất cứ quốc gia nào định đoạt. Tương lai của Cuba sẽ do người dân Cuba định đoạt.”
Trong một sự kiện hiếm hoi, ông Castro đã đồng ý trả lời các câu hỏi của ký giả sau khi các nhà lãnh đạo đưa ra các nhận định.
Sau khi được hỏi về các tù nhân chính trị, ông Castro đã có phản ứng giận dữ. Ông yêu cầu đưa cho ông xem một danh sách những người bị giam giữ. Lập trường của Cuba là họ không giam giữ các tù nhân như vậy.
Ông Castro nói, ““Hãy đưa cho tôi danh sách các tù nhân chính trị ngay bây giờ, và nếu có danh sách này, thì họ sẽ tôi sẽ trả tự do được trả tự do ngay trước khi hết đêm nay.”
Tại thủ đô Washington, giám đốc điều hành Quỹ Tưởng niệm Nạn nhân Cộng sản, ông Marion Smith đã phản ứng trước các nhân định của ông Castro răng, “Chúng tôi có danh sách đó, thưa Chủ tịch Castro.”
Tuần trước, trước khi ông Obama lên đường đi La Habana, tổ chức vừa kể đã cung cấp một danh sách các nhân vật bất đồng chính kiến bị bỏ tù, gọi là “Nhóm 51 người bị bỏ quên” cho các hệ thống truyền thông lớn và các phóng viên.
Tại một cuộc họp báo với các ký giả ở La Habana sau đó trong ngày, phụ tá cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ Ben Rhodes nói ông đã chia sẻ với giới hữu trách Cuba nhiều danh sách các tù nhân chính trị trong vòng 2 năm rưỡi vừa qua.
Ông Rhodes nói Hoa Kỳ thường xuyên nêu ra những trường hợp các tù nhân chính trị cụ thể, và nhiều vụ đã được giải quyết. Nhưng ông nói Cuba nhấn mạnh rằng họ không coi họ là tù nhân chính trị, và các tù nhân này bị giam giữ về những tội phạm khác.
Tổng thống Obama dự báo kết thúc cấm vận
Trong các nhận định, ông Castro hoan nghênh việc nới lỏng những hạn chế về thương mại và du hành do Washington thông báo, nhưng nhấn mạnh đến sự cần thiết phải hành động để gỡ bỏ lệnh cấm vận đã áp dụng từ 55 năm đối với đất nước cộng sàn này. Ông Castro cũng kêu gọi Hoa Kỳ trả lại đất sử dụng làm căn cứ hải quân ở Vịnh Guantanamo.
Lệnh cấm vận thương mại của Hoa Kỳ áp đặt cho Cuba chỉ có thể được bãi bỏ bởi Quốc hội Hoa Kỳ do đảng Cộng hòa kiểm soát, nơi có sự bất đồng về sự thay đổi chính sách của ông Obama từ cô lập chuyển qua giao tiếp với Cuba.
Tổng thống Obama thực hiện chuyến thăm lịch sử đến Cuba sớm trong năm cuối tại chức trong cố gắng làm cho đường lối mới của Washington đối với Cuba nhất thiết không thể đảo ngược được, theo Tòa Bạch Ốc.
Để thúc đẩy chính sách này vượt qua khỏi năm cuối tại chức, tổng thống Obama cần được sự ủng hộ của cả hai đàng. Ông Obama đã đi cùng với một phái đoàn gần 40 nhà lập pháp, gồm cả các đảng viên Dân chủ lẫn Cộng hòa.
Ông nói các nhà lập pháp có phần chắc hơn sẽ ủng hộ chính sách đó khi họ nhìn thấy tiến bộ dưới chính sách mới về Cuba. Ông cũng nói tiến độ bình thường hóa cũng sẽ lệ thuộc vào mức độ tiến bộ mà Cuba đạt được về các vấn đề nhân quyền.
Trong buổi xuất hiện chung, ông Obama đưa ra dự báo, “Lệnh cấm vận sẽ chấm dứt. Khi nào ư? Tôi không thể hoàn toàn chăc chắn, nhưng nó sẽ chấm dứt.”
Ông Obama và ông Castro đã bắt tay nhau trước khi bước vào các cuộc hòa đàm ở Dinh Cách mạng, 1 ngày sau khi ông Obama trở thành vị tổng thống đương nhiệm đầu tiên đến đảo quốc này.
Ngày tại La Habana
Trước đó trong ngày thứ hai, ông Obama đã dự lễ đặt vòng hoa tại đài tưởng niệm anh hùng độc lập Cuba Jose Marti tại Quảng trường Cách mạng.
Ông Obama viết trong sổ khách: “Thực là một vinh dự lớn được tưởng niệm ông Jose Marti, người đã dâng hiến cuộc đời cho nền độc lập của tổ quốc mình. Lòng nhiệt thành đối với tự do, và tự quyết sống mãi trong lòng dân chúng Cuba hôm nay.”
Khắp La Habana hôm qua, dân chúng xếp hàng dọc theo đường phố khi đoàn xe của Tổng thống Hoa Kỳ chạy qua sau khi ông đến nơi, với các đám đông, vẫy tay, reo hò, gửi những cái hôn gió và hô to tên ông Obama.
Tại một cuộc họp của nhiều doanh nhân Cuba và những người trong giới kinh doanh Hoa Kỳ ở La Habana hôm thứ hai, ông Obama tuyên bố Hoa Kỳ muốn giúp các nhà kinh doanh Cuba, và cách tốt nhất để làm việc này là Quốc hội Hoa Kỳ bãi bỏ lệnh cấm vận thương mại đối với Cuba “một cách dứt khoát.”
Tổng thống Obama nói tại cuộc họp rằng “nước Mỹ muốn là đối tác của quý vị.”
