Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi rời Đài Loan hôm 3/8 sau khi ca ngợi nền dân chủ Đài Loan và cam kết sự đoàn kết của Hoa Kỳ trong chuyến thăm ngắn, đồng thời tuyên bố rằng sự tức giận của Trung Quốc không thể ngăn các nhà lãnh đạo thế giới du hành đến hòn đảo tự trị mà Bắc Kinh tuyên bố có chủ quyền.
Trung Quốc đã thể hiện sự phẫn nộ trước chuyến thăm cấp cao nhất của Hoa Kỳ tới hòn đảo sau 25 năm bằng một loạt hoạt động quân sự ở các vùng biển xung quanh, triệu tập đại sứ Hoa Kỳ tại Bắc Kinh và ngừng nhập khẩu một số nông sản từ Đài Loan.
Theo Bộ Quốc phòng Đài Loan, một số cuộc tập trận theo kế hoạch của Trung Quốc sẽ diễn ra trong phạm vi lãnh thổ 12 hải lý trên biển và trên không của Đài Loan, một đông thái chưa từng có trước đây mà một quan chức quốc phòng cao cấp mô tả với các phóng viên là “lên đến mức phong tỏa vùng biển và vùng trời của Đài Loan.”
Bộ Quốc phòng cho biết Đài Loan đã điều các máy bay phản lực hôm 3/8 để cảnh báo 27 máy bay Trung Quốc trong vùng nhận dạng phòng không của mình, đồng thời nói thêm rằng 22 máy bay trong số đó đã vượt qua đường phân cách giữa hòn đảo này với Trung Quốc.
“Phái đoàn của chúng tôi đến Đài Loan để nói rõ một cách dứt khoát rằng chúng tôi sẽ không bỏ Đài Loan”, bà Pelosi nói với Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn, người mà Bắc Kinh nghi ngờ đang thúc đẩy độc lập chính thức – một lằn ranh đỏ đối với Trung Quốc.
“Bây giờ, hơn bao giờ hết, tình đoàn kết của Mỹ với Đài Loan là rất quan trọng, và đó là thông điệp mà chúng tôi mang đến đây ngày hôm nay”, bà Pelosi nói trong chuyến thăm kéo dài 19 giờ đồng hồ.
Là một người chỉ trích Trung Quốc lâu năm, đặc biệt là về nhân quyền, bà Pelosi đã gặp một nhà hoạt động Thiên An Môn trước đây, một người bán sách Hong Kong từng bị Trung Quốc giam giữ và một nhà hoạt động Đài Loan vừa được Trung Quốc thả.
Trước bà Pelosi, Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ từng tới Đài Loan là ông Newt Gingrich vào năm 1997. Chuyến thăm của bà Pelosi diễn ra trong bối cảnh quan hệ Trung-Mỹ đang xấu đi rõ rệt. Trong suốt một phần tư thế kỷ qua, Trung Quốc đã trở thành một lực lượng kinh tế, quân sự và địa chính trị hùng mạnh hơn nhiều.
Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình và chưa bao giờ từ bỏ sử dụng vũ lực để đưa Đài Loan vào tầm kiểm soát. Hoa Kỳ cảnh báo Trung Quốc chớ lợi dụng chuyến thăm này làm cái cớ để thực hiện các hành động quân sự chống lại Đài Loan.
“Đáng buồn thay, Đài Loan đã bị ngăn cản tham gia các hội nghị toàn cầu, gần đây nhất là Tổ chức Y tế Thế giới, vì sự phản đối của Đảng Cộng sản Trung Quốc”, bà Pelosi nói trong tuyên bố đưa ra sau khi rời đi.
“Mặc dù họ có thể ngăn cản Đài Loan cử các nhà lãnh đạo của mình đến các diễn đàn toàn cầu, nhưng họ không thể ngăn cản các nhà lãnh đạo thế giới hoặc bất kỳ ai đến Đài Loan để bày tỏ sự tôn trọng đối với nền dân chủ đang phát triển mạnh mẽ, để làm nổi bật nhiều thành công của đảo và tái khẳng định cam kết của chúng tôi trong việc tiếp tục hợp tác”, bà Pelosi khẳng định.
Rời Đài Loan, bà Pelosi đã đến Hàn Quốc, theo truyền thông địa phương.
Diễn đàn