Israel ngày 4/4 sẵn sàng cho khả năng xảy ra một cuộc tấn công trả đũa sau khi bị tình nghi hạ sát các tướng lĩnh Iran ở Damascus trong tuần này, tuyên bố họ sẽ đáp trả mạnh mẽ và báo hiệu đã tăng cường sự chuẩn bị quân sự.
Lực lượng vũ trang Israel - trải qua gần 6 tháng chiến tranh ở Dải Gaza và trên mặt trận Li Băng - tuyên bố tạm ngưng không cho tất cả các đơn vị chiến đấu nghỉ phép, một ngày sau khi loan báo đang huy động thêm quân cho các đơn vị phòng không.
Khả năng Iran trả đũa cuộc không kích được cho là của Israel hôm 1/4 nhắm vào khu tòa đại sứ Iran ở Damascus đã làm dấy lên mối lo ngại về một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn, mặc dù hai nguồn tin Iran cho biết phản ứng của Tehran sẽ được điều chỉnh để tránh leo thang.
Phát ngôn viên chính phủ Raquela Karamson nói trong một cuộc họp báo: “Nhà nước Israel đã chuẩn bị cho mọi tình huống. Chúng tôi sẽ đáp trả bằng vũ lực trước mọi nỗ lực tấn công chúng tôi”.
Các ký giả của Reuters và người dân ở trung tâm thương mại Tel Aviv của Israel cho biết dịch vụ GPS đã bị gián đoạn, một biện pháp rõ ràng nhằm giúp ngăn chặn phi đạn dẫn đường.
Iran, kẻ thù không đội trời chung của Israel, đã thề trả thù vụ hạ sát hai tướng lĩnh cùng với năm cố vấn quân sự trong cuộc không kích vào cơ sở ngoại giao của Iran ở thủ đô Syria hôm 1/4.
Israel được cho là đã thực hiện cuộc tấn công, một trong những vụ tấn công quan trọng nhất nhắm vào các lợi ích của Iran tại Syria, đồng minh thân cận của Tehran. Israel không xác nhận cũng không phủ nhận sự liên quan.
“Theo đánh giá tình hình, chúng tôi đã quyết định rằng việc nghỉ phép sẽ tạm dừng đối với tất cả các đơn vị chiến đấu của IDF (Lực lượng Phòng vệ Israel)”, quân đội cho biết trong một tuyên bố. “IDF đang trong tình trạng chiến tranh và việc triển khai lực lượng đang được đánh giá liên tục theo yêu cầu.”
Trong khi người dân Israel lo lắng về khả năng leo thang, quân đội ra tuyên bố nói rằng không có thay đổi nào trong các hướng dẫn đối với mặt trận quê hương và rằng không cần phải tích trữ thực phẩm, tiền mặt hoặc máy phát điện.
Israel đã lâm chiến với Hamas ở Gaza kể từ khi các tay súng Hồi giáo Palestine này đột kích vào miền nam Israel giết người và bắt cóc con tin hôm 7/10/2023, đồng thời Israel cũng đã giao tranh gần như hàng ngày với Hezbollah do Iran hậu thuẫn ở Li Băng.
Phiến quân Houthi ở Yemen, liên kết với Tehran, thỉnh thoảng đã phóng phi đạn tầm xa vào cảng Eilat của Israel.
Iran thận trọng?
Cho đến nay, Iran vẫn tránh trực tiếp tham gia vào cuộc xung đột, trong khi hỗ trợ các cuộc tấn công của đồng minh vào các mục tiêu Israel và Mỹ.
Cộng hòa Hồi giáo Iran có một số lựa chọn. Họ có thể bật đèn xanh cho các lực lượng ủy nhiệm được trang bị vũ khí hạng nặng của mình ở Syria và Iraq tấn công vào lực lượng Mỹ, sử dụng Hezbollah để tấn công trực tiếp vào Israel, hoặc tăng cường chương trình làm giàu uranium, một nguy cơ chế tạo bom hạt nhân mà Mỹ và các đồng minh từ lâu đã tìm cách kiềm chế.
Nhưng nhiều nhà ngoại giao và giới phân tích cho rằng giới thượng lưu giáo sĩ Iran không muốn bất kỳ cuộc chiến tranh tổng lực nào với Israel hoặc Mỹ vì có thể gây nguy hiểm cho quyền lực của họ và muốn tiếp tục sử dụng lực lượng ủy nhiệm để thực hiện các cuộc tấn công chiến thuật có chọn lọc vào kẻ thù của mình.
Các cuộc tấn công ủy nhiệm như vậy vào lực lượng Hoa Kỳ trong khu vực đã chấm dứt vào tháng 2 sau khi Washington trả đũa việc giết chết ba binh sĩ Mỹ ở Jordan bằng hàng chục cuộc không kích vào các mục tiêu ở Syria và Iraq có liên quan đến Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Iran và các lực lượng dân quân mà nước này hỗ trợ.
Các quan chức Mỹ cho biết vào giữa tuần rằng họ vẫn chưa thu thập được thông tin tình báo cho thấy các nhóm được Iran hậu thuẫn đang tìm cách nhắm mục tiêu vào quân đội Mỹ sau cuộc tấn công ngày 1/4.
Mặc dù lưu ý rằng các cuộc tấn công của Israel nhắm vào các đối thủ trong khu vực có thể khiến binh lính Mỹ có nguy cơ bị trả thù, các quan chức Mỹ vẫn thông cảm với mong muốn của Israel trong việc khôi phục khả năng răn đe sau ngày 7/10/2023 và ngăn chặn các dòng vũ khí và máy bay chiến đấu có thể đe dọa nước này.
Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết ngày càng có mối lo ngại rằng Iran sẽ thực hiện lời đe dọa trả đũa, làm tăng nguy cơ leo thang bất ổn trong khu vực.
Ông Ali Vaez thuộc tổ chức nghiên cứu Nhóm Khủng hoảng Quốc tế ngày 4/4 nói: “Iran không thể không đáp trả, kẻo sự hiện diện quân sự của họ trong khu vực sẽ trở nên không bền vững và báo hiệu sự yếu kém đối với kẻ thù chính của họ trong khu vực”.
Ông nói thêm: “Iran biết rằng Israel được hưởng lợi, đặc biệt là về mặt chính trị, từ việc mở rộng chiến tranh và khó có thể mắc bẫy”, đồng thời cho biết Hezbollah hoặc Iran khó có thể trả đũa trực tiếp.
Các nhà lãnh đạo Iran đã công khai chỉ ra rằng Iran, quốc gia đang gặp phải các vấn đề kinh tế sâu xa một phần do các chế tài của Mỹ và phải mất nhiều tháng để dập tắt tình trạng bất ổn bùng phát gần đây, không muốn một cuộc chiến tranh lớn nào có thể gây bất ổn cho đất nước.
Ông Amos Yadlin, cựu giám đốc tình báo Israel, cho biết Iran có thể chọn thứ Sáu 5/4 này - ngày cuối cùng trong tháng Ramadan của người Hồi giáo và Ngày Quds của Iran - để đáp trả cuộc tấn công ở Damascus, trực tiếp hoặc thông qua lực lượng ủy nhiệm.
Ông Yadlin, hiện đang làm việc tại Trung tâm Belfer của Trường Kennedy tại Đại học Harvard, nói: “Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu Iran hành động vào ngày mai. Đừng hoảng sợ. Đừng chạy vào nơi trú ẩn”.
“Hãy theo dõi vào ngày mai và rồi, tùy thuộc vào hậu quả của cuộc tấn công, tình hình có thể leo thang.”
Diễn đàn