Giới chức California đang kêu gọi người dân không gian lận và đừng chen vào để được chích vaccine COVID-19 trước trong khi có những người gốc Việt ở đây đã lợi dụng quy định lỏng lẻo để khai gian và được chích, theo tìm hiểu của VOA.
Bắt đầu từ ngày 15/3, sẽ có thêm hàng triệu người dân ở California - bao gồm cả những người có bệnh nền và khuyết tật – có thể đủ điều kiện để tiêm ngừa virus corona, theo tờ Los Angeles Times trong bối cảnh nguồn cung vaccine vẫn chưa đủ để chích cho tất cả những người muốn chích.
‘Dựa trên lòng tin’
Hướng dẫn của bang về chích ngừa cho nhóm những người có nguy cơ về cơ bản tin tưởng người dân sẽ khai thật về tình trạng của họ để xét điều kiện được chích, nhưng một số quan chức bày tỏ lo ngại rằng các quy tắc dễ dãi này sẽ bị một số người lợi dụng để nói dối mình có bệnh nền.
Có người đã giả mạo giấy tờ và đã sử dụng mã truy cập dành cho các nhóm rủi ro cao, theo Los Angeles Times.
Nhiều người ở California lâu nay vận động cho một quy trình chích ngừa không có những rào cản không cần thiết, đặc biệt là đối với những người khó khăn trong đi lại hoặc đầu óc đã bị lẫn. Kết quả là quy định chích ngừa cho phép tự chứng thực, giúp những người trong nhóm rủi ro cao không còn phải bối rối để chứng minh là họ đủ điều kiện.
Theo hướng dẫn này, mọi người không phải tiết lộ tình trạng bệnh của họ, chỉ cần cho biết là họ đủ điều kiện được chích, Tiến sĩ Paul Simon, giám đốc khoa học của Sở Y tế Hạt Los Angeles, được tờ Los Angeles Times dẫn lời nói.
“Chúng tôi chắc chắn hy vọng mọi người sẽ không tìm cách lợi dụng tình hình và sẽ trung thực khi trình bày về các căn bệnh mãn tính thỏa đáng nghiêm trọng và/hoặc khuyết tật nghiêm trọng,” ông nói thêm.
“Chúng tôi không cho rằng nhân viên tuyến đầu của chúng tôi có thể sàng lọc để xác định ai đủ hoặc ai không đủ điều kiện được chích,” ông Simon nói với Los Angeles Times. “Chúng tôi kêu gọi mọi người không nên lợi dụng điều đó”.
Nguồn cung có hạn
Việc có thêm hàng triệu người dân California vào danh sách đủ điều kiện được chích sẽ tạo thêm gánh nặng về nguồn cung vaccine vốn đã tăng đều nhưng không đáng kể. California đang dành 40% nguồn vaccine cho các cộng đồng chưa được chích bao nhiêu và 10% cho giáo viên. Và vẫn còn nhiều người từ 65 tuổi trở lên đang chờ đợi tới lượt chích.
Hôm 15/3, bang California cũng mở rộng đối tượng chích cho những người sống hoặc làm việc trong các khu dân cư tập trung có nguy cơ cao, chẳng hạn như nơi tạm trú dành cho người vô gia cư, các cơ sở giam giữ tù nhân cũng như người làm trong lĩnh vực giao thông công cộng và sân bay. Ở Hạt Los Angeles, toàn bộ người vô gia cư sẽ thuộc diện được chích.
Những người từ 16 đến 64 tuổi có thể đủ điều kiện được chích nếu họ được coi là có nguy cơ cao bị COVID-19 nặng.
Nhóm nguy cơ cao bao gồm 10 loại: bệnh ung thư; bệnh thận mãn tính từ Giai đoạn 4 trở lên; bệnh phổi mãn tính; hội chứng Down; hệ thống miễn dịch bị tổn hại do cấy ghép nội tạng; thai kỳ; bệnh hồng cầu hình liềm; các bệnh tim mạch như suy tim, bệnh mạch vành (không bao gồm cao huyết áp); béo phì nặng; và đái tháo đường type 2.
Ước tính số người trong nhóm này vào khoảng 4,4 triệu người và với các nhóm đủ điều kiện khác tổng cộng có khoảng 13 triệu người, tức là gần một nửa dân số California hiện đủ điều kiện để được chích.
Trong bài diễn văn trước quốc dân hôm 11/3, Tổng thống Joe Biden bày tỏ tin tưởng rằng mọi người lớn ở Mỹ đều sẽ được tiêm vaccine Covid-19 cho đến hết tháng 5 dựa trên dự báo về nguồn cung ứng vaccine.
Nhiều cách gian dối
Trao đổi với VOA, bà Nguyễn Minh Hà, một cư dân thuộc Hạt Riverside vốn là nhà tư vấn tâm lý, cho biết do bà bị hen suyễn kinh niên nên bà ‘rất mong được sớm chích ngừa Covid-19’.
Mặc dù khu vực bà ở đang triển khai chích ngừa cho những người có bệnh nền, nhưng sau khi lên mạng kiểm tra thì bà thấy những người bị hen suyễn cần phải lệ thuộc về máy cung cấp oxygen thì mới được chích, trong khi bà không nằm trong diện này nên không đăng ký.
“Nhưng mà người ta (trên mạng) có nói là không cần trình giấy bác sỹ gì hết nhưng tôi cũng muốn khai cho đúng thôi,” bà Hà nói với VOA.
Bà lưu ý việc không đòi hỏi giấy tờ xác minh này có thể dẫn đến việc ‘khai gian để được chích’. “Có nhiều người bệnh nhẹ nhưng khai bệnh nặng để được chích,” bà cho biết.
Theo lời bà thì bạn bè và người quen của bà cũng ‘mách nước’ cho bà nhiều cách thức để được chích và bản thân bà cũng chứng kiến ‘những người không đủ điều kiện cũng được chích’.
“Có bạn học của con gái tôi mới 16 tuổi được ba làm trong cơ sở y tế đem thuốc về nhà chích,” bà cho biết. “Nhiều người Việt dù không chăm sóc cho cha mẹ già cũng khai gian là họ đang nuôi bệnh cho người già để được chích.”
Ngoài ra, một cách làm gian dối để đăng kí chích nữa là ‘khai khống tuổi’. Đến ngày đi chích, họ ‘đeo khẩu trang, đeo kính vô’ và khi đến chỗ chích vì đông quá nên ‘người ta chỉ nhìn vào giấy tờ xem đúng người không chứ không kiểm tra tuổi tác luôn’, cũng theo lời bà.
Một cách khác mà bà Hà cho biết bà nghe rất nhiều người Việt kháo nhau là khai gian là ‘nhân viên y tế’, ‘nhân viên trong các lĩnh vực thiết yếu’ để được chích sớm.
“Có một số nơi chích ngừa không kiểm tra hay xác minh gì hết nên có người làm việc trong đó nói ra cho người quen rồi từ đó lan truyền ra nhiều người rằng đến chỗ đó cứ khai là nhân viên y tế hay nhân viên thiết yếu thì sẽ được chích. Nhiều người đã đến chích trót lọt,” bà cho biết.
‘Thiếu tự trọng’
Theo lời bà thì những người khai gian để được chích như vậy ‘không cảm thấy tội lỗi vì họ đã làm sai, vì nếu biết nghĩ như vậy thì họ sẽ không làm’.
Khi được hỏi tại sao không khai gian để được chích sớm, bà Hà nói: “Nếu mình làm như vậy thì mình không có lòng tự trọng, mình nhận cái mà mình không đáng được nhận. Làm như vậy thì những người đàng hoàng khác sẽ bị đẩy xuống chờ đợi lâu hơn nữa.”
Bà Hà cũng biện hộ cho cách làm ‘dựa trên lòng tin’ và ‘không cần xác minh’ của chính quyền là ‘không có gì sai’. “Đáng trách là những người lợi dụng điều đó để gian lận,” bà lên án và cho biết những người gian lận có người da trắng, người Philippines và người gốc Việt.
Theo lời bà thì một số điểm chích ngừa đã ‘ý thức được tình trạng này’ nên họ có biện pháp kiểm tra gắt gao. “Có một số người đến chích bị cho về,” bà nói.
Bà nói bà sẵn sàng chờ đến lượt, cho dù bà và con gái bà thuộc nhóm được chích cuối cùng, nhưng vì những người gian lận ‘đẩy mình xuống chờ đợi lâu như vậy thì mình thấy rất bực tức’.
