Khi cử tri Mỹ đi bầu Tổng Thống thì họ bầu luôn Phó Tổng Thống đã được ứng cử viên Tổng Thống chọn trước. Trong câu chuyện sau đây, Thông Tín Viên Jeffrey Young của đài VOA tìm hiểu các yếu tố để chọn lựa người giữ vai Phó Tổng Thống để có nhiều hy vọng đắc cử.
Các kỳ đại hội của cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ để chỉ định người ra tranh chức Tổng Thống được xem là những lễ hội, với những màn tung giấy hoa, thả bong bóng, và những tiếng reo hò cổ vũ. Nhưng đằng sau những cảnh tượng ồn ào đẹp mắt đó, người ta còn chú ý đến người được đề cử làm ứng cử viên Phó Tổng Thống trong liên danh.
Từ hơn 200 năm qua, cử tri Mỹ có truyền thống đi bầu vào tháng 11 nhằm chọn 2 người cùng một lúc để đưa vào Tòa Bạch Ốc; một người để làm Tổng Thống và người kia làm Phó Tổng Thống.
Một trong những người đã nghiên cứu tường tận về các ứng cử viên Phó Tổng Thống là giáo sư Robert Dudley của trường đại học George Mason.
Giáo sư Dudley nói: "Mục đích của việc chỉ định một phó Tổng Thống là gì? Đó là tạo thêm cơ may đắc cử, bởi vì nếu chỉ cần có thêm một chút cơ may nữa thôi, thì cũng biến thành một số lượng phiếu có thêm đáng kể."
Mô hình đáng chú ý nhất trong khoảng 30 năm qua, có lẽ là mô hình được gọi là 'một người bên trong một người bên ngoài', có nghĩa là nếu ứng cử viên Tổng Thống là người đã từng tham gia chính phủ thì ứng cử viên Phó Tổng Thống là người chưa tham gia chính phủ; hay ngược lại.
Kể từ khi ông Jimmy Carter của đảng Dân Chủ đắc cử Tổng Thống vào năm 1976, một số chính trị gia đã vận động tranh cử Tổng Thống với khẩu hiệu mình sẽ là người ở bên ngoài chính phủ, muốn đến Washington để sửa sai guồng máy liên bang. Người cùng dứng chung liên danh với ông Carter là ông Walter Mondale, một Thượng Nghị Sĩ dày kinh nghiệm, biết rõ từng đường đi nước bước của cơ chế chính phủ liên bang.
Vào năm 1980, khi ông Ronald Reagan, một người ở bên ngoài Washington được bầu để thay đổi chính phủ tại Washington, ông đã chọn một người đầy kinh nghiệm, sống lâu năm ở Washington; đó là ông George Herbert Walker Bush, cựu đại sứ và Giám Đốc Cục Tình báo CIA, thân phụ của đương kim Tổng Thống.
Vào năm 1992, một người ở bên ngoài Washington khác đã đắc cử, là ông Bill Clinton, Thống Đốc bang Arkansas. Ông này đã chọn một người bên trong Washington là Thượng Nghị Sĩ Al Gore để làm Phó Tổng Thống.
8 năm sau, Thống Đốc bang Texas ở cách xa Washington hàng ngàn dặm là ông George W. Bush đã chọn một người đã từng làm Bộ Trưởng Quốc Phòng và cựu Chủ Nhiệm Văn phòng Tổng Thống để đứng phó cho ông. Đó là ông Dick Cheney.
Vị trí của Phó Tổng Thống Hoa Kỳ còn được xem là một cầu nối giữa các thế hệ tuổi tác, hoặc để làm một sự chuyển tiếp giữa các thế hệ này. Đó là trường hợp của ông Bush, thân phụ của đương kim Tổng Thống. Khi ông này làm Phó Tổng Thống và chuẩn bị ra tranh chức Tổng Thống, ông đã chọn Thượng Nghị Sĩ Dan Quayle trông rất trẻ, đứng chung liên danh để thu hút giới cử tri chào đời sau khi chiến tranh thế giới lần thứ 2 chấm dứt.
Vào năm 1992, liên danh giữa hai ông Bill Clinton và Al Gore chẳng những là một liên danh người trong người ngoài, mà còn là liên danh đầu tiên mà cả 2 đều thuộc thế hệ sinh sau thế chiến thứ 2.
Vào năm 1984, liên danh của đảng Dân Chủ gồm có Thượng Nghị Sĩ Walter Mondale và nữ Dân Biểu Geraldine Ferraro là liên danh đầu tiên có phụ nữ.
Dịp này, bà Ferraro nói: "Thưa đồng bào, tôi tự hào đón nhận sự đề cử của đồng bào để dứng chung liên danh ứng cử vào chức vụ Phó Tổng Thống của Hoa Kỳ."
Trong lúc các liên danh tranh cử Tổng Thống Hoa Kỳ được sắp xếp để có thể thu hút được càng nhiều cử tri càng tốt, vai trò của Phó Tổng Thống Hoa Kỳ không phải chỉ có giá trị trong ngày bầu cử. Giống như một câu tục ngữ của Mỹ có nói, chỉ cần có một nhịp tim ngưng đập là người giữ vai Phó Tổng Thống sẽ làm chủ văn phòng hình bầu dục, nói cách khác nếu vị tổng thống đương nhiệm vì một lý do gì đó qua đời thì vị phó tổng thống sẽ lên thay.
