Phần Lan hôm 12/5 nói họ sẽ nộp đơn gia nhập NATO “ngay lập tức”, và Thụy Điển dự kiến cũng sẽ làm theo, cho thấy việc Nga xâm lược Ukraine đang dẫn đến sự mở rộng liên minh quân sự phương Tây mà Tổng thống Vladimir Putin tìm cách ngăn chặn.
Việc hai nước Bắc Âu quyết định từ bỏ thái độ trung lập mà họ đã duy trì trong suốt Chiến tranh Lạnh sẽ là một trong những thay đổi lớn nhất đối với an ninh châu Âu trong nhiều thập niên.
Thông báo của Phần Lan khiến Điện Kremlin phẫn nộ, vốn luôn gọi đây là mối đe dọa trực tiếp đối với Nga và đưa ra đe dọa sẽ phản ứng.
Động thái này diễn ra ngay khi cuộc chiến của Nga ở Ukraine đang đi vào một bước ngoặt khác, với việc các lực lượng Ukraine đẩy lui quân Nga ra khỏi khu vực xung quanh thành phố lớn thứ hai Kharkiv, bước tiến nhanh nhất của họ kể từ khi buộc Nga phải rút khỏi thủ đô Kyiv và phía đông bắc hơn một tháng trước.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói Phần Lan sẽ được “chào đón nồng nhiệt” và hứa hẹn một tiến trình gia nhập sẽ diễn ra “suôn sẻ và nhanh chóng”. Ông nói tư cách thành viên Phần Lan sẽ thúc đẩy cả an ninh của Phần Lan và của liên minh.
Phần Lan và Thụy Điển là hai quốc gia EU lớn nhất vẫn chưa gia nhập NATO. Đường biên giới dài 1.300 km của Phần Lan sẽ làm tăng gấp đôi biên giới giữa liên minh do Hoa Kỳ dẫn đầu với Nga, và các lực lượng bảo vệ NATO sẽ cách vùng ngoại ô phía bắc của thành phố St Petersburg chỉ mất vài giờ lái xe.
“Phần Lan phải nộp đơn xin gia nhập NATO ngay lập tức”, Tổng thống Sauli Niinisto và Thủ tướng Sanna Marin cho biết trong một tuyên bố chung. “Chúng tôi hy vọng rằng các bước cần thiết để đưa ra quyết định này cho một quốc gia gia nhập sẽ được thực hiện nhanh chóng trong vòng vài ngày tới”.
Khi được hỏi liệu việc Phần Lan gia nhập NATO có gây ra mối đe dọa trực tiếp đối với Nga hay không, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói: “Chắc chắn rồi. Sự mở rộng của NATO không làm cho lục địa của chúng ta ổn định và an toàn hơn”.
“Điều này không thể không khiến chúng tôi rất lấy làm tiếc và là lý do cho các phản ứng tương ứng từ phía chúng tôi”, ông nói thêm mà không nêu rõ các phản ứng gì có thể xảy ra.
Các quan chức Nga trước đây từng lên tiếng về các biện pháp bao gồm cả việc bố trí các tên lửa trang bị vũ khí hạt nhân trên Biển Baltic.
Khi được hỏi hôm thứ Tư rằng liệu Phần Lan có khiêu khích Nga bằng cách gia nhập NATO hay không, ông Niinisto nói: “Câu trả lời của tôi là chính (Putin) đã gây ra điều này. Hãy nhìn vào gương đi”.
Năm nhà ngoại giao và quan chức nói với Reuters rằng các đồng minh NATO mong muốn cả hai nước nhanh chóng được cấp phép trở thành thành viên, mở đường cho việc tăng cường hiện diện quân đội ở khu vực Bắc Âu để bảo vệ họ trong thời gian phê chuẩn kéo dài một năm.
