Tại Bắc Triều Tiên, sự vắng mặt của một trong những viên phụ tá có nhiều thế lực nhất của lãnh tụ Kim Jong Un đang làm bùng ra những lời đồn đoán về một vụ thanh trừng cấp cao bên trong quốc gia độc tài khép kín này. Thông tín viên Brian Padden của đài VOA gởi về bài tường thuật từ Seoul.
Ông Choe Ryong Hae, bí thư Đảng Lao động, không nằm trong danh sách của khoảng 170 quan chức dự lễ quốc táng hồi đầu tuần này của ông Ri Ul Sol, 94 tuổi, một vị thống chế của Quân đội Nhân dân Triều Tiên và là người trong thời Thế chiến Thứ hai đã chiến đấu chống Nhật bên cạnh ông Kim Il Sung, người sáng lập Bắc Triều Tiên.
Bộ Thống nhất Nam Triều Tiên hôm thứ hai cho rằng việc ông Choe không có tên trong danh sách những người dự lễ quốc táng là một việc kỳ lạ, nhưng họ không cho biết lý do tại sao.
Phát ngôn viên Bộ Thống nhất, ông Jeong Joon Hee, nói:
"Xét theo những hành động trước đây của Bắc Triều Tiên, thì việc một quan chức Bắc Triều Tiên như ông Choe không có tên trong danh sách là một việc bất thường."
Ông Choe được xem là một trong những viên phụ tá thân cận nhất của ông Kim Jong Un. Năm 2013, lãnh tụ trẻ tuổi của Bắc Triều Tiên đã phái ông Choe đến Bắc Kinh để chuyển một lời nhắn riêng tới Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Và tháng 9 mới đây, ông Choe đã đại diện cho Bắc Triều Tiên tại cuộc duyệt binh ở Trung Quốc để mừng kỷ niệm chiến thắng trong Thế chiến Thứ hai.
Ông Kim Yong Hyun, chuyên gia về Bắc Triều Tiên của Đại học Dongguk, cho rằng hãy còn quá sớm để nói là ông Choe đã bị loại khỏi chức vụ chỉ vì không có tên trong danh sách dự lễ hoặc không đích thân tới phân ưu tại lễ viếng của Thống chế Ri.
Trong trường hợp một quan chức cấp cao bị thanh trừng, hình ảnh của nhân vật đó thường bị cắt trong các tài liệu chính thức và trong những bản tin trên đài truyền hình nhà nước. Nhưng giáo sư Kim cho biết ông Choe được trông thấy trên truyền hình hồi tuần trước.
"Ông ấy nhiều lần xuất hiện trong các phim tài liệu của Bắc Triều Tiên từ ngày 4 đến ngày 8 tháng 11. Cho nên chúng ta cần phải thận trọng khi bàn về việc ông ấy có bị thanh trừng hay không."
Tin tức cho biết từ khi lên nắm quyền cuối năm 2011, sau cái chết của thân phụ ông là ông Kim Jong Il, ông Kim Jong Un đã thanh trừng nhiều quan chức cấp cao.
Năm 2013, dượng của ông Kim Jong Un, ông Jang Song Thaek, đã bị xử tử vì bị cho có âm mưu đảo chánh, tuy các nhà phân tích cho rằng “tội” của Jang là vượt qua cương vị của người đỡ đầu cho ông Kim Jong Un và bị xem là một đối thủ chính trị.
Có tin nói rằng tháng tư năm nay Bộ trưởng Quốc phòng Bắc Triều Tiên, Tướng Hyon Yong Chol, đã bị xử tử tại Bình Nhưỡng vì có những phát biểu thiếu kính trọng đối với ông Kim Jong Un và đã ngủ gục tại một sự kiện của quân đội.
Theo Cơ quan Tình báo Quốc gia Nam Triều Tiên, từ năm 2011 đến nay có khoảng 70 quan chức Bắc Triều Tiên bị xử tử. Cũng theo cơ quan này, từ 20 đến 30% các viên chức cấp cao trong đảng và hơn 40% sĩ quan cao cấp đã bị thanh trừng hoặc bị thay thế.
Một số nhà phân tích cho rằng con số khá cao của những vụ thanh trừng và xử tử là một dấu hiệu của tình trạng bất ổn trong nội bộ của quốc gia bị cô lập này. Tuy nhiên, các nhà phân tích khác cho rằng điều đó cho thấy ông Kim Jong Un đã củng cố thêm quyền hành của mình.
Giáo sư Kim cho rằng trong trường hợp vụ thanh trừng ông Choe được xác nhận thì điều đó sẽ làm mạnh thêm cho giả thuyết là ông Kim Jong Un có một nỗ lực có phối hợp để đưa người của ông lên thay những người già trung thành với thân phụ ông.
"Nếu quả là như vậy thì điều này mang lại cho chúng ta một thông điệp là sự chuyển dịch từ thế hệ này sang thế hệ khác trong chế độ Kim Jong Un đang diễn ra rất nhanh."
Ông Cheong Seong Chang, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Thống nhất của Học viện Sejong ở Nam Triều Tiên, nói rằng việc ông Kim Jong Un không ngừng loại trừ và thay thế các quan chức cấp cao cũng đánh dấu một sự chuyển đổi trong triết lý cai trị giữa ông Kim Jong Un và ông Kim Jong Il.
Theo nhận xét của ông Cheong, ông Kim Jong Il là một người mê phim ảnh và đã cai trị đất nước như một người đạo diễn: chọn lựa và chỉ đạo các quan chức một cách rất kỹ lưỡng, trong khi ông Kim Jong Un là một người thích môn bóng rổ và đang hành động như một người huấn luyện viên nóng tính.
"Không giống như đạo diễn Kim Jong Il, ông Kim Jong Un thường xuyên thay đổi cầu thủ nếu họ không tuân theo mệnh lệnh hoặc không phù hợp với tiêu chuẩn của ông."
Những đồn đoán về những vụ thanh trừng và xử tử vì lý do chính trị thường xuất hiện ở Bắc Triều Tiên, nơi người ta không biết nhiều về sự vận hành thật sự của quyền lực bên trong chế độ độc tài toàn trị này, và là nơi truyền thông nhà nước bị kiểm soát một cách chặt chẽ và truyền thông nước ngoài trên cơ bản là bị cấm hoạt động.
Và những tin đồn đôi khi bị chứng minh là không đúng với sự thật. Năm 2014, một bài tường thuật cho rằng ông Kim Jong Un đã hành quyết người dượng Jang Song Theak của ông bằng cách ra lệnh quăng nạn nhân cho một bầy chó dữ cắn chết rốt cuộc đã được chứng minh là không đúng.
Đầu năm nay có tin nói rằng Tướng Cheo Pu Li, Bộ trưởng Bộ Công An, đã bị giáng chức. Nhưng ông này có tên trong danh sách các quan chức cấp cao dự lễ quốc táng vào ngày mai. Điều này cho thấy hoặc là ông Cheo đã được phục chức hoặc là quyền lực chính trị của ông chưa bị sa sút.
