Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry sẽ họp với Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif tại Vienna hôm nay để bàn về những tranh chấp chính gây trở ngại khiến các nhà thương thuyết hạt nhân không kịp được kỳ hạn ngày 30 tháng 6 đã định để đạt được một thỏa thuận.
Các cuộc thảo luận tiếp theo chuyến đi của Giám đốc Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế IAEA Yukiya Amano đến Tehran, nơi ông gặp Tổng thống Hassan Rouhani và Bí thư của Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Ali Shamkhani.
Các cuộc hội đàm nhắm mục đích thúc đẩy giải quyết những điểm gai góc có liên quan đến việc theo dõi và kiểm chứng của IAEA đối với các địa điểm hạt nhân của Iran theo một thỏa thuận.
Ông Amano nói với các phóng viên: “ Tôi tin rằng cả hai bên đều hiểu rõ hơn về một số đường lối để tiến tới, mặc dầu còn nhiều việc phải làm.”
Không có dấu hiệu khai thông
Trong khi đó, các cuộc đàm phán về hạt nhân Iran sẽ bước qua một tuần lễ thứ nhì, mà không thấy dấu hiệu nào của một sự khai thông về những tranh chấp.
Các nhà thương thuyết của Iran và 6 cường quốc đã tự ấn định kỳ hạn là ngày thứ ba 7 tháng 7 để đưa ra một thỏa thuận toàn diện nhằm bãi bỏ các biện pháp chế tài quốc tế để đổi lấy việc Iran hạn chế chương trình hạt nhân của họ.
Các cuộc thảo luận tại Vienna đã được các giới chức mô tả là chậm chập nhưng theo đúng hướng, và nhiều người tin rằng rồi ra cũng sẽ đạt được một thỏa thuận trong vòng đàm phán hiện thời.
Tôi không nghĩ chúng tôi đang ở một giờ khắc khai thông nào. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm bất cứ điều gì cần thiết để giữ nguyên động năng.Ngoại trưởng Anh nói.
Hôm qua, ngoại trưởng Anh Philip Hammond tuyên bố: “Tôi không nghĩ chúng tôi đang ở một giờ khắc khai thông nào. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm bất cứ điều gì cần thiết để giữ nguyên động năng.”
Các nhà ngoại giao cấp cao của Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Trung Quốc, Pháp, Nga và Đức đã cùng với các đối tác phía Iran tham gia các cuộc hội đàm cấp cao, đã được triển hạn thêm 1 tuần sau khi các nhà thương thuyết lỡ một kỳ hạn đã định là ngày 30 tháng 6.
Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius nói hồi khuya hôm qua: “Mọi thứ đã tiến tới, nhưng chúng tôi chưa đi đến hồi kết được.”
Phó ngoại trưởng Nga Sergei Ryabkov nói trên 90 phần trăm của thỏa thuận đã được đồng ý và những vấn đề còn lại có thể được giải quyết trong vài ngày nữa.
Các nhà thương thuyết Iran đã giữ một lập trường cứng rắn ít nhất ở chỗ công khai, về nhiều vấn đề chưa được giải quyết.
Chẳng hạn như, Iran nói họ muốn các biện pháp chế tài được bãi bỏ ngay lập tức và vĩnh viễn, mà không có khả năng tự động trở lại có hiệu lực nếu các điều khoản của thỏa thuận bi vi phạm.
Cũng có sự bất đồng về mức độ tiếp cận mà các thanh sát viên quốc tế sẽ có đối với các cơ sở quân sự và hạt nhân của Iran, cũng như các hồ sơ mật có liên quan đến chương trình nguyên tử.
Các thủ tục của IAEA
Một giới chức cấp cao Iran nói với các phóng viên rằng vấn đề có thể được giải quyết qua việc Iran đồng y với các quy định của Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế gọi là “Thủ tục Bổ sung.”
Tuy nhiên, các giới chức Hoa Kỳ coi các thủ tục của IAEA là chưa đủ bởi vì sẽ cho phép Iran từ chối việc tiếp cận một số địa điểm.
Người đứng đầu IAEA đã có mặt tại Tehran hôm qua để mở các cuộc hội đàm riêng nhằm giải quyết những quan ngại về hoạt động hạt nhân trước đây của Iran.
Các giới chức Iran được truyền thông nhà nước trích thuật nói rằng các cuộc đàm phán có tính cách “xây dựng,” nhưng IAEA không bình luận về các cuộc thảo luận.
Hoa Kỳ và các đồng minh từ nhiều năm vẫn nghi ngờ chương trình hạt nhân của Iran nhắm mục đích chế tạo một vũ khí hạt nhân. Iran bác bỏ điều đó, và nói chương trình chỉ có mục đích dân sự và hòa bình.
