Lần đầu tiên, các thành viên của Liên Hợp Quốc đã đồng ý về một hiệp ước thống nhất để bảo vệ đa dạng sinh học ở biển cả - đại diện cho một bước ngoặt đối với những vùng rộng lớn của hành tinh, nơi mà việc bảo tồn trước đây đã bị cản trở bởi một bộ luật chắp vá khó hiểu, theo AP.
Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển có hiệu lực vào năm 1994, trước khi đa dạng sinh học biển là một khái niệm được thiết lập vững chắc. Thỏa thuận hiệp ước đã kết thúc hai tuần đàm phán ở New York.
Một khuôn khổ cập nhật để bảo vệ sinh vật biển ở các vùng bên ngoài ranh giới quốc gia, được gọi là biển cả, đã được thảo luận trong hơn 20 năm, nhưng những nỗ lực trước đó để đạt được thỏa thuận đã nhiều lần bị đình trệ. Hiệp ước thỏa thuận thống nhất, áp dụng cho gần một nửa bề mặt hành tinh, đã đạt được vào tối ngày thứ Bảy (4/3).
Bà Rebecca Helm, nhà sinh vật biển tại Đại học Georgetown, cho biết: “Chúng ta chỉ thực sự có hai điểm chung toàn cầu chính – bầu khí quyển và các đại dương”. Mặc dù các đại dương có thể ít thu hút sự chú ý hơn, nhưng “việc bảo vệ một nửa bề mặt [trái đất] này là vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của hành tinh chúng ta”.
Bà Nichola Clark, một chuyên gia về đại dương tại Pew Charitable Trusts, người đã quan sát các cuộc đàm phán ở New York, gọi văn bản hiệp ước được chờ đợi từ lâu này là “cơ hội ngàn năm có một để bảo vệ đại dương - một thắng lợi lớn cho đa dạng sinh học”.
Hiệp ước sẽ tạo ra một cơ quan mới để quản lý việc bảo tồn đời sống đại dương và thiết lập các khu bảo tồn biển ở vùng biển cả. Và bà Clark nói rằng điều đó rất quan trọng để đạt được cam kết gần đây của Hội nghị đa dạng sinh học của LHQ nhằm bảo vệ 30% vùng nước cũng như đất đai của hành tinh để bảo tồn.
Các cuộc đàm phán hiệp ước ban đầu được dự trù sẽ kết thúc vào ngày 3/3 nhưng kéo dài suốt đêm và kéo dài sang ngày 4/3. Bà Steffi Lemke, Bộ trưởng Môi trường Đức cho biết, việc xây dựng hiệp ước này, đôi khi có vẻ nguy hiểm, đại diện cho “một thành công lịch sử và vượt trội đối với việc bảo vệ biển quốc tế”.
Bà Lemke nói: “Lần đầu tiên, chúng tôi đạt được một thỏa thuận ràng buộc về vùng biển cả mà cho đến nay hầu như không được bảo vệ. “Việc bảo vệ toàn diện các loài và môi trường sống có nguy cơ tuyệt chủng cuối cùng đã có thể thực hiện được trên hơn 40% bề mặt Trái đất”.
Hiệp ước cũng thiết lập các quy tắc cơ bản để tiến hành đánh giá tác động môi trường đối với các hoạt động thương mại trên đại dương.
Bà Jessica Battle, chuyên gia quản trị đại dương tại Quỹ Thiên nhiên Toàn cầu (Worldwide Fund for Nature), cho biết: “Điều đó có nghĩa là tất cả các hoạt động được lên kế hoạch cho vùng biển cả cần phải được xem xét, mặc dù không phải tất cả sẽ được đánh giá đầy đủ”.
Một số loài sinh vật biển — bao gồm cá heo, cá voi, rùa biển và nhiều loài cá — thực hiện các cuộc di cư dài hàng năm, vượt qua biên giới quốc gia và biển cả. Những nỗ lực bảo vệ chúng, cùng với các cộng đồng con người sống dựa vào đánh bắt cá hoặc du lịch liên quan đến sinh vật biển, từ lâu đã gây khó khăn cho các cơ quan quản lý quốc tế.
Bà Battle cho biết: “Hiệp ước này sẽ giúp liên kết các hiệp ước khu vực khác nhau để có thể giải quyết các mối đe dọa và mối quan tâm trên phạm vi của các loài”.
Bà Gladys Martinez de Lemos, giám đốc điều hành của Hiệp hội Bảo vệ Môi trường Liên Mỹ, tập trung vào các vấn đề môi trường trên khắp Châu Mỹ Latinh, cho biết sự bảo vệ đó cũng giúp ích cho đa dạng sinh học ven biển và các nền kinh tế.
Bà nói: “Các chính phủ đã thực hiện một bước quan trọng nhằm tăng cường bảo vệ hợp pháp hai phần ba đại dương và cùng với đó là đa dạng sinh học biển và sinh kế của các cộng đồng ven biển”.
Câu hỏi bây giờ là hiệp ước đầy tham vọng này sẽ được thực hiện tốt như thế nào.
Việc áp dụng chính thức cũng vẫn còn tồn tại, với nhiều nhà bảo tồn và các nhóm môi trường thề sẽ theo dõi chặt chẽ.
Các vùng biển cả từ lâu đã bị khai thác do đánh bắt và khai thác thương mại, cũng như ô nhiễm từ hóa chất và nhựa. Ông Malin Pinsky, nhà sinh vật học của Đại học Rutgers, cho biết thỏa thuận mới nói về việc “thừa nhận rằng đại dương không phải là nguồn tài nguyên vô hạn và nó đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu để sử dụng đại dương một cách bền vững”.
Diễn đàn