Tối hôm qua thứ ba, tổng thống George W Bush đã đọc bài diễn văn lần thứ năm về tình trạng liên bang trước lưỡng viện quốc hội Hoa kỳ. Tổng thống Bush đã kêu gọi dân chúng Mỹ tiếp tục ủng hộ cho những nỗ lực của Hoa kỳ tại Iraq và cuộc chiến chống khủng bố, đồng thời đề nghị một kế hoạch mới để giảm bớt sự lệ thuộc của Hoa kỳ vào các nguồn dầu hoả nước ngoài.
Để đáp lại đảng dân chủ đối lập đã chỉ trích tổng thống về điều mà họ gọi là những sự lựa chọn và quản lý yếu kém, và nói rằng quốc gia này đang đi thụt lùi trong một số vấn đề quốc nội. Từ trụ sở quốc hội thông tín viên Dan Robinson của đài VOA có bài tường thuật như sau:
Với tỷ lệ ủng hộ của dân chúng Mỹ ở vào khoảng từ 30% tới 40%, tổng thống Bush đã phải đối phó với việc phục hồi sự tín nhiệm của họ đối với tài lãnh đạo của ông trong lúc có cuộc chiến tranh Iraq, giá nhiên liệu tăng cao, nỗi lo ngại về nền kinh tế, và sự bất mãn về vấn đề chăm sóc sức khỏe cùng nhiều vấn đề khác.
Ông Bush bắt đầu bài diễn văn với một lời tôn vinh bà Coretta Scott King, goá phụ của lãnh tụ dân quyền bị ám sát, là mục sư Martin Luther King Jr. Bà King qua đời hôm thứ hai sau một thời gian lâm bệnh khá dài.
Sau đó, ông Bush đã quay sang một đề tài mà ông từng nêu lên trước đây. Đó là mục tiêu dài hạn của ông chấm dứt sự chuyên chế và quảng bá dân chủ, nhất là tại Trung Đông.
Chúng ta đang viết một trang mới trong câu chuyện về tự trị, với phụ nữ đứng sắp hàng dài để bỏ phiếu tại Afghanistan và hàng triệu người Iraq đánh dấu sự tự do của họ bằng mực tím trên ngón tay khi họ đi bỏ phiếu, và hai phái nam nữ từ Liban tới Ai cập thảo luận về quyền của cá nhân và nhu cầu phải có tự do.
Về vấn đề Iraq, tuy Hoa kỳ có thể cắt giảm số 138000 binh sĩ bố trí tại đó hiện nay, nhưng tổng thống Bush nhắc lại lập trường của ông là sẽ không có sự triệt thoái bất ngờ. Ông hoan nghênh điều mà ông gọi là những lời chỉ trích có trách nhiệm nhằm mang lại thành công, nhưng ông cảnh cáo chống lại cái mà ông gọi là chủ trương thua bại, không công nhận điều gì ngoài sự thất bại. Sau những lời đe dọa của Osama bin Laden và một phần tử al-Qaida khác trên các băng video hồi gần đây, ông Bush đã được mọi người vỗ tay hoan hô thật lâu khi ông nói rằng các phần tử khủng bố đã tính sai ý chí của ngưòi dân Mỹ và những nguời chống đối chúng. Ông nói:
Không có hòa bình trong việc rút lui. Không có danh dự trong việc rút lui. Khi để cho hồi giáo cực đoan tự do hoành hành, và để cho thế giới bi tấn công phải tự bảo vệ, chúng ta sẽ khiến cho mọi người thấy rằng chúng ta không còn tin tưởng vào những lý tưởng của chúng ta hay ngay cả vào sự can đảm của chúng ta nữa. Tuy nhiên, những kẻ thù và những nguời bạn của chúng ta có thể biết chắc một điều. Đó là Hoa kỳ sẽ không rút lui khỏi thế giới và chúng ta sẽ không bao giờ đầu hàng những kẻ độc ác.
Tổng thống Bush nói rằng chính phủ Iran đang thách thức thế giới về tham vọng hạt nhân của họ, và ông nói thêm rằng thế giới không thể để cho Iran sở hữu vũ khí hạt nhân. Ông nhắn nhủ nhân dân Iran như sau:
Đêm nay, tôi xin nói thẳng với các công dân Iran rằng nước Mỹ kính trọng quý vị và đất nước quý vị. Chúng tôi tôn trọng quyền của quý vị được lựa chọn tương lai của quý vị và dành lấy tự do cho quý vị. Và quốc gia chúng tôi hy vọng rằng một ngày nào đó sẽ trở thành người bạn thân thiết nhất của một nước Iran tự do và dân chủ.
Iran đã bác bỏ tố giác rằng chương trình hạt nhân của họ có mục tiêu quân sự.
Về các vấn đề quốc nội, tổng thốùng Bush nói rằng nước Mỹ bị nghiện dầu hỏa, và ông để nghị một kế hoạch đầu tư vào kỹ thuật mới để sản xuất những nhiên liệu thay thế và xe chạy bằng các nhiên liệu đó, nhằm giúp Hoa kỳ thay thế hơn 75% số dầu nhập khẩu từ Trung Đông vào trước năm 2025. Ông Bush quan tâm tới tình trạng công nhân Mỹ mất việc làm vì công nhân nước ngoài, và ông kêu gọi có một cam kết mới đối với sự cạnh tranh trên thị trường thế giới. Ông hối thúc dân chúng Mỹ đừng chọn con đường chủ trương cô lập và bảo hộ. Ông nói:
Nền kinh tế Mỹ rất hùng mạnh nhưng chúng ta không thể tự mãn. Trong một nền kinh tế thế giới năng động, chúng ta thấy có những nước cạnh tranh mới như Trung quốc và Ấn độ. Điều này gây nên một tình trạng bất trắc khiến cho mọi người dễ bị sợ hãi.
Trong đáp từ của đảng dân chủ, thống đốc tân cử của tiểu bang Virginia, ông Tim
Kaine, nói rằng sự tự tin của nước Mỹ đã bị lung lay vì thành tích yếu kém của chính phủ Bush trong mọi lãnh vực, từ đáp ứng truớc các trận bão cho tới cuộc chiến tranh Iraq, từ nền kinh tế cho tới giáo dục. Ông Kaine nói:
Đêm nay chúng ta nghe tổng thống một lần nữa kêu gọi giữ nguyên các chính sách về thuế khoá mặc dầu chính phủ của ông đã thất bại trong việc giảm bớt số nợ lớn lao của quốc gia. Trong 5 năm qua, chúng ta đi từ chỗ có thặng dư khổng lồ tới chỗ có thâm hụt khổng lồ.
Các nhà lập pháp khác trong đảng dân chủ gọi bài diễn văn này cũng chỉ là những lời hoa mỹ cũ rích, còn những người trong đảng cộng hòa thì ca ngợi nó cho thấy một nhãn quan rõ rệt chứng tỏ tài lãnh đạo bền vững của tổng thống.
Chưa biết chắc liệu bài diễn văn về tình trạng liên bang có giúp tổng thống Bush tăng mức độ được dân chúng ưa chuộng, và giúp khuyến khích sự hợp tác giữa hai đảng tại quốc hội hay không.
Ông Bush đang gặp sự chống đối mạnh mẽ của đảng dân chủ, cùng là sự chống đối của một số nhân vật cộng hòa bảo thủ về một vài vấn đề, bởi vì họ tức giận khi thấy ông không chịu cắt giảm sự chi tiêu của chính phủ.
Tuy nhiên tổng thống Bush cũng có tin mừng trong tuần này, khi thượng viện chấp thuận nhân vật bảo thủ thứ nhì mà ông đề cử vào Tối Cao pháp viện. Đó là thẩm phán Samuel Alito.
Tổng thống Bush sẽ lên đường tới 4 thành phố để đọc những bài phát biểu, khai triển thêm về những tiêu đề trong bài diễn văn về tình trạng liên bang của ông. Khi làm như vậy, ông Bush sẽ dọn đường cho các ứng cử viên cộng hoà cố gắng giữ quyền kiểm soát quốc hội trong các cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 11 năm nay.
