Một lính bộ binh Ukraine, có biệt hiệu “Ray”, cho biết anh phải nhanh chóng đeo mặt nạ phòng độc sau khi một máy bay không người lái của Nga bay phía trên chiến hào của anh ở mặt trận phía đông thả một quả lựu đạn hơi cay xuống.
“Nó giống như bình xịt hơi cay, nó khiến mắt bạn chảy nước mắt. Nó không gây chết người nhưng nó làm bạn choáng váng và bất tỉnh. Nó khiến bạn rất khó thực hiện nhiệm vụ một khi đã hít phải”, anh nói với Reuters về vụ tấn công mà anh cho biết đã trải qua vào tháng Giêng.
Quân đội Ukraine nói Nga đã tăng cường sử dụng trái phép trên chiến trường các chất dùng để khống chế bạo động trên đường phố để tấn công các chiến hào khi nước này bắt đầu đạt được những bước tiến lớn hơn ở phía đông sau hơn hai năm kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện.
Các chất để khống chế bạo loạn như hơi cay bị cấm sử dụng trên chiến trường, theo Công ước quốc tế về vũ khí hóa học mà Nga và Ukraine là thành viên.
Trong khi thường dân có thể chạy thoát khỏi hơi cay được sử dụng để giải tán bạo loạn hoặc biểu tình ở các thành phố, thì những người lính mắc kẹt trong chiến hào không có mặt nạ phòng độc phải chạy trốn dưới hỏa lực của kẻ thù hoặc có nguy cơ bị ngạt khí.
Đại tá Serhii Pakhomov, quyền chỉ huy lực lượng phòng thủ nguyên tử, sinh học và hóa học của quân đội Ukraine, cho biết Kyiv đã ghi nhận khoảng 900 lần chất kiểm soát bạo loạn được Nga sử dụng trong 6 tháng qua, trong tổng số hơn 1.400 lần kể từ cuộc xâm lược từ tháng 2/2022.
Ông nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn rằng Nga chủ yếu sử dụng lựu đạn cầm tay K-51, VOH và RH-VO chứa CS, CN và các loại khí khác. Quân đội Ukraine trước đây cáo buộc quân đội Nga cũng sử dụng chloropicrin, chất được sử dụng làm khí độc trong Thế chiến thứ nhất.
Đại sứ quán Nga tại Hà Lan, nơi đặt trụ sở của Tổ chức Cấm vũ khí hóa học (OPCW), nói trên trang X vào tháng 1 rằng các cáo buộc về việc Nga sử dụng lựu đạn bằng khí CN đã dùng dữ liệu chưa được xác nhận. Bộ Quốc phòng Nga không trả lời yêu cầu bình luận về của Reuters.
Moscow trước đây từng cáo buộc lực lượng Ukraine sử dụng vũ khí hóa học, điều mà Kyiv phủ nhận. Reuters chưa thể xác minh độc lập việc sử dụng chất hóa học bị cấm của cả hai bên.
UKRAINE DIỄN TẬP MẶT NẠ KHÍ
Ông Pakhomov cho biết 500 binh sĩ Ukraine phải cần trợ giúp y tế sau khi tiếp xúc với chất độc hại trên chiến trường và ít nhất một binh sĩ thiệt mạng sau khi bị ngạt thở vì hơi cay.
“Ngoài việc mất tinh thần, con người còn mất khả năng thể chất – không thể nhìn, không thể thở, mọi thứ đều khó chịu”, ông nói. “Đúng, nó chỉ là tạm thời, nhưng đó là thời điểm mà kẻ thù có thể lợi dụng để chiếm lấy vị trí này hay vị trí khác”.
Quân đội Ukraine đang phân phát mặt nạ phòng độc và diễn tập để chuẩn bị cho binh lính bảo vệ các vị trí của họ trước các cuộc tấn công như vậy. Tại một cuộc tập trận gần Kharkiv, những người hướng dẫn nói với Reuters rằng mặt nạ phòng độc giúp bảo vệ quân đội khỏi hầu hết các chất độc nhưng thời gian tiếp xúc lâu có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của chúng.
Lực lượng Nga, vốn đã chiếm 18% lãnh thổ Ukraine, đang tiến chậm nhưng đều đặn ở phía đông, sau nhiều tháng giao tranh chết chóc.
Volodymyr, 37 tuổi, là bác sĩ tại một điểm y tế trong khu vực Donetsk, cho biết các vụ tấn công bằng khí đã gia tăng gần đây vì anh phải gặp trung bình hai binh sĩ mỗi tuần.
Họ phàn nàn về các cuộc tấn công bằng khí có nhiều đặc điểm khác nhau - không màu, xanh lam hoặc xanh lục - và có mùi hóa chất nồng nặc.
“Những triệu chứng trông giống như bị kích ứng… giống như hơi cay hoặc thứ gì đó tương tự”, ông nói và không thể xác định chính xác là chất nào.
Natalia Khovanets, 53 tuổi, y tá trưởng của một đơn vị y tế quân đội Ukraine ở khu rừng thuộc khu vực Luhansk bị chiếm đóng phần lớn, nói với Reuters rằng họ đã điều trị cho những người lính bị trúng lựu đạn hơi cay do máy bay không người lái của Nga thả xuống.
“(Các triệu chứng mà chúng tôi thấy là) đắng miệng, chóng mặt... đây là những triệu chứng nhẹ. Điều đó có nghĩa là chúng tôi có thể tự điều trị được”.
Một quan chức của OPCW, cơ quan điều tra về cáo buộc sử dụng hóa chất làm vũ khí, nói với Reuters rằng họ không nhận được yêu cầu điều tra hay hỗ trợ kỹ thuật nào liên quan đến cáo buộc sử dụng hóa chất bị cấm trong chiến tranh.
Quan chức này cho biết: “Tuy nhiên, việc quân đội Nga sử dụng chất kiểm soát bạo động làm vũ khí đã được tranh luận rộng rãi”.
Việc ghi lại từng trường hợp bị cáo buộc sử dụng hóa chất độc hại thuộc về các đội đặc biệt trong quân đội Ukraine, những người thu thập bằng chứng và mẫu đất bị ô nhiễm cho các phòng thí nghiệm hiện trường trước khi chuyển chúng cho cơ quan an ninh Ukraine.
Ông Pakhomov nói con số 1.400 trường hợp được ghi nhận có thể là một con số thấp đáng kể vì hỏa lực và giao tranh bằng pháo binh hạng nặng thường ngăn cản những đội này đi đến các chiến hào, khiến cho việc có được tài liệu và quy trách nhiệm trở nên khó khăn hơn.
Diễn đàn