Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte hôm thứ Năm nói sự thất bại của Hoa Kỳ trong việc ngăn chặn Trung Quốc xây đảo ở Biển Đông cho thấy không hề có một sự quan tâm nghiêm túc đối với hành động quân sự hóa hay lắp đắp xây đảo của Bắc Kinh.
Nhà lãnh đạo thường gây sóng gió của Philippines tái khẳng định rằng ông muốn tránh đối đầu với Trung Quốc, và thấy không cần thiết phải tức thời áp lực Trung Quốc tuân thủ phán quyết của tòa án quốc tế hồi tháng Bảy, trao phần thắng cho Philippines, trong vụ kiện do Manila khởi tố chống tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên hầu hết Biển Đông.
Được hỏi trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình rằng khi nào thì ông sẽ giải quyết vấn đề này, ông Duterte trả lời ông sẽ làm điều đó “trong nhiệm kỳ Tổng thống của tôi”, nhưng cho biết hiện ông chưa sẵn sàng để thảo luận về phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực ở La Haye, và Trung Quốc cũng vậy.
Ông nói ông không có ý định tích cực theo đuổi vụ tranh chấp lãnh hải hay đương đầu với Trung Quốc. Ông nói chỉ có một cường quốc duy nhất có khả năng làm như vậy, và đó là Hoa Kỳ.
Cách đây vài tháng, ông Duterte đã gây kinh ngạc khi ông lật ngược chính sách đối ngoại của Philippines khi ông có những động thái ve vãn đối thủ lâu năm Trung Quốc và bắt đầu công kích đồng minh truyền thống là Hoa Kỳ.
Trước đó, ông Duterte đã tìm cách hạ giảm tầm quan trọng của vụ kiện trước toà án trọng tài. Trong cuộc đàm phán ở Trung Quốc vào tháng Mười, ông Duterte nói vấn đề này không được xếp vào hàng ưu tiên.
Ông Duterte thường xuyên ca ngợi Trung Quốc và nói ông muốn nước này đóng vai trò nổi bật trong nền kinh tế Philippines.
Ông Duterte cũng hạ giảm những lo ngại về việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông và tỏ ra không lo ngại trước các hoạt động nạo vét, xây dựng của Bắc Kinh trên các đảo, đá, nhiều nơi nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines.
Ông Duterte nói chỉ có một tình huống mà ông sẽ có lập trường chống lại Trung Quốc là nếu nước này bắt đầu khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên thuộc phạm vi lãnh thổ thuộc chủ quyền của Philippines.
Có trữ lượng dầu và khí đốt trong khu vực EEZ của Philippines, nhưng Manila thiếu chuyên môn để khai thác. Vấn đề này trở nên phức tạp trong bối cảnh Trung Quốc tuyên bố chủ quyền chồng lấn với Philippines trên vùng biển này.
