Cơ may một đại hội đảng Cộng hòa có tranh chấp để đề cử ứng viên ra ứng cử tổng thống đang gia tăng sau khi thượng nghị sĩ Ted Cruz của bang Texas thắng lớn trước ông Donald Trump trong cuộc bầu sơ bộ ở bang Wisconsin.
Còn lại 16 cuộc tranh đua cấp tiểu bang để được đảng đề cử, kéo dài cho tới đầu tháng 6. Ông Trump, tỷ phú địa ốc ra tranh cử lần đầu tiên, sẽ phải thắng hơn 60% số phiếu đại biểu còn lại trước đại hội toàn quốc của đảng vào tháng 7 để được đảng đề cử trước khi bắt đầu đại hội.
Ông Trump vẫn còn dẫn trước đáng kể nhưng cho đến nay mới chiếm được khoảng 47% số phiếu đại biểu. Ông Cruz sẽ phải chiếm gần 90% số phiếu đại biểu còn lại để được đề cử trước khi diễn ra đại hội.
Đảng Cộng hòa chưa từng có một đại hội có tranh chấp từ năm 1976.
Các đại biểu chọn tham dự đại hội năm 2016 tại thành phố Cleveland trong bang Ohio miền trung tây thường được yêu cầu bỏ phiếu theo kết quả các cuộc bầu sơ bộ và họp kín trong từng tiểu bang của họ trên lá phiếu đầu tiên. Phần lớn họ có thể bầu cho các ứng viên mà họ chọn trên những lá phiếu tiếp theo cho đến khi chọn ra người được đề cử.
Các cuộc thăm dò các đại biểu dự đại hội đã được chọn cho thấy trong khi ông Trump, một người từng dẫn chương trình truyền hình thực tế, có phần chắc sẽ được nhiều phiếu đại biểu ở đại hội trên lá phiếu đầu, nhiều người có thể xoay qua ủng hộ ông Cruz trong lá phiếu thứ hai hay sau nữa. Cần phải có đa số 1237 phiếu đại biểu để được đề cử.
Một số các đại biểu đã cho giới truyền thông Hoa Kỳ hay rằng họ nghĩ ông Cruz mang tính cách bảo thủ nhất quán hơn và phù hợp hơn với quan điểm chính trị của họ so với ông Trump và sẽ có cơ may tốt hơn để đánh bại người có phần chắc sẽ được đảng Dân chủ đề cử là cựu ngoại trưởng Hillary Clinton trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11.
Các cuộc thăm dò chính trị mới nhất cho thấy bà Clinton liên tục đánh bại cả ông Trump lẫn ông Cruz trong những cuộc tranh đua theo giả thuyết, nhưng cuộc chạy đua sẽ xít xao hơn với thượng nghị sĩ bang Texas, một người bảo thủ gây trở ngại cho các nhà lãnh đạo của cả đảng Cộng hòa lẫn đảng Dân chủ ở Washington.
Wisconsin là điểm xoay chuyển?
Ông Cruz gọi thắng lợi 48 trước 35 phần trăm trước ông Trump hôm thứ ba ở bang Wisconsin miền bắc là một “điểm xoay chuyển” và
“lời kêu gọi tập hợp” cho nước Mỹ.
Ông nói, “Đó là lời hô hào của mọi người cả nam lẫn nữ làm việc siêng năng ở bang Wisconsin gửi đến dân chúng nước Mỹ. Chúng ta có sự lựa chọn, một sự lựa chọng thực sự.”
Ông cũng xoay hướng chú ý qua bà Clinton và nói, Vậy tôi xin nói, bà Hillary, hãy sẵn sàng, chúng tôi đến đây rồi.”
Thất bại của ông Trump ở Wisconsin, tiếp theo một loạt các nhận định gây tranh cãi về vấn đề phá thai, về phụ nữ, về NATO và phổ biến vũ khí hạt nhân, đã đặt ông trong thế tự vệ sau nhiều tháng dẫn đầu trong các ứng viên của đảng Cộng hòa.
Khác với các chiến thắng trong các cuộc bầu sơ bộ, ông Trump không xuất hiện trước công chúng sau thất bại ở bang Wisconsin.
Ban vận động của ông công bố một thông cáo lãnh đạm nói rằng, “Ted Cruz còn tệ hơn một con rối – ông ta là một con ngựa thành Troy được mấy ông chủ trong đảng lợi dụng để tìm cách đánh cắp sự đề cử của ông Trump."
Một ứng viên thứ ba của đảng Cộng hòa, thống đốc bang Ohio John Kasich, đã về sau rất nhiều trong cuộc bầu sơ bộ ở Wisconson và không thể nào thắng về mặt toán học để được đề cử trước đại hội. Ông hy vọng cả ông Trump lẫn ông Cruz đều không được đề cử trước và các đại biểu tại đại hội cuối cùng sẽ quay ra đề cử ông.
Cho đến giờ này, ông Kasich chỉ mới thắng được ở bang miền trung tây mà ông làm thống đốc. Ông sẽ họp vào ngày thứ tư ở Washington với các cố vấn chính trị của ông để bàn về những bước sắp tới trước các yêu cầu của cả ông Trump lẫn ông Cruz đòi ông rút ra khỏi cuộc đua.
Trong cuộc đua của đảng Dân chủ, bà Clinton đang đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng tăng của đối thủ duy nhất là thượng nghị sĩ Bernie Sanders của bang Vermont, người nay đã đánh bại bà ở 6 trong 7 cuộc chạy đua để được đề cử, trong đó có cuộc bầu sơ bộ hôm thứ ba ở Wisconsin.
Tuy nhiên, bà Clinton vẫn giữ thế dẫn đầu rất nhiều, tuy chưa phải là đa số, về số phiếu đại biểu bà cần có để được đảng đề cử. Nếu cuối cùng đắc cử, thì bà sẽ là nữ tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ.
Cuộc tranh đua quan trọng sắp tới của cả hai đảng là vào ngày 19 tháng 4 ở New York, nơi các cuộc thăm dò trước bầu cử cho thấy ông Trump và bà Clinton dẫn trước.
