Các công ty nước ngoài đang chuyển các khoản đầu tư và các trụ sở chính của họ ở châu Á ra khỏi Trung Quốc khi niềm tin sụt giảm sau khi luật chống gián điệp được mở rộng và các thách thức khác, một nhóm kinh doanh cho biết hôm 21/6.
Báo cáo của Phòng Thương mại Liên hiệp Châu Âu tại Trung Quốc cho biết thêm đây là một trong nhiều dấu hiệu cho thấy chủ nghĩa bi quan đang gia tăng bất chấp những nỗ lực của Đảng Cộng sản cầm quyền nhằm khôi phục sự quan tâm đến nền kinh tế số 2 thế giới sau khi chấm dứt các biện pháp kiểm soát chống COVID.
Theo Phòng Thương mại Châu Âu, các công ty không yên tâm về các biện pháp kiểm soát an ninh, sự bảo vệ của chính phủ đối với các công ty Trung Quốc và thiếu hành động đối với các lời hứa cải cách. Họ cũng đang bị bóp nghẹt bởi tăng trưởng kinh tế Trung Quốc chậm lại và chi phí gia tăng.
Chủ tịch Phòng Thương mại Châu Âu, Jens Eskelund, nói với các phóng viên trước khi công bố phúc trình rằng niềm tin kinh doanh ở Trung Quốc “gần như ở mức thấp nhất mà chúng tôi từng ghi nhận”.
“Không có kỳ vọng môi trường pháp lý sẽ thực sự được cải thiện trong vòng 5 năm tới,” ông Eskelund nói.
Chính phủ của Chủ tịch Tập Cận Bình, cố gắng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đã giảm xuống 3% vào năm ngoái, đang cố gắng khuyến khích các công ty nước ngoài đầu tư và mang công nghệ vào. Nhưng họ không yên tâm về các luật lệ an ninh và các kế hoạch tạo đối thủ cạnh tranh với các nhà cung cấp toàn cầu về chip máy tính, máy bay thương mại và các công nghệ khác. Điều đó thường liên quan đến các khoản bao cấp và rào cản thị trường của Trung Quốc mà Washington và Liên hiệp châu Âu cho rằng vi phạm các cam kết thương mại tự do của Bắc Kinh.
Hai phần ba trong số 570 công ty trả lời cuộc khảo sát của Phòng Thương mại Châu Âu cho biết hoạt động kinh doanh ở Trung Quốc trở nên khó khăn hơn, tăng so với chưa đầy một nửa trước đại dịch. Ba trong số năm công ty cho biết môi trường kinh doanh “chính trị hơn”, tăng so với nửa năm trước.
Các công ty đang gặp khó khăn sau khi cảnh sát đột kích văn phòng của hai công ty tư vấn và một công ty thẩm định mà không có lời giải thích công khai. Nhà chức trách cho biết các công ty có nghĩa vụ tuân thủ luật pháp nhưng không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy vi phạm.
Các công ty cũng không yên tâm về việc Bắc Kinh thúc đẩy quyền tự chủ quốc gia. Chính phủ của ông Tập đang thúc ép các nhà sản xuất, bệnh viện và những người khác sử dụng các nhà cung cấp Trung Quốc ngay cả khi điều đó làm tăng chi phí của họ. Các công ty nước ngoài lo lắng rằng họ có thể bị loại khỏi thị trường của họ.
Tháng trước, chính phủ đã cấm sử dụng các sản phẩm từ nhà sản xuất chip nhớ lớn nhất của Mỹ, Micron Technology Inc., trong các máy tính xử lý thông tin nhạy cảm. Chính phủ cho biết Micron có lỗi bảo mật không xác định nhưng không đưa ra lời giải thích.
Một trong mười công ty trong cuộc khảo sát của Phòng Thương mại Châu Âu cho biết họ đã chuyển đầu tư ra khỏi Trung Quốc. Một trong năm công ty khác đang trì hoãn hoặc cân nhắc chuyển hướng đầu tư. Trong ngành hàng không và vũ trụ, cứ năm công ty thì có một công ty không có kế hoạch đầu tư vào Trung Quốc trong tương lai.
Trung Quốc từ lâu đã là điểm đến đầu tư hàng đầu nhờ thị trường tiêu dùng khổng lồ và đang phát triển, nhưng các công ty phàn nàn về các hạn chế tiếp cận thị trường, áp lực chuyển giao công nghệ và các yếu tố khó chịu khác. Đảng cầm quyền đã thắt chặt kiểm soát kể từ khi ông Tập lên nắm quyền vào năm 2012, thúc ép các công ty nước ngoài trao ghế trong hội đồng quản trị cho đảng và có tiếng nói trực tiếp trong việc tuyển dụng cùng các quyết định khác.
Phòng Thương mại Châu Âu lưu ý rằng không chỉ các công ty nước ngoài đang di chuyển: hai trong số năm công ty trong cuộc khảo sát cho biết khách hàng Trung Quốc hoặc nhà cung cấp Trung Quốc cũng đang chuyển đầu tư ra nước ngoài.
Một tổ chức riêng biệt, Phòng Thương mại Anh tại Trung Quốc, tháng trước cho biết các thành viên của họ đang chờ đợi “sự rõ ràng hơn” về chống gián điệp, bảo mật dữ liệu và các quy tắc khác trước khi thực hiện các khoản đầu tư mới.
Ông Eskelund nói mối lo ngại lớn nhất là việc đảng cầm quyền mở rộng định nghĩa về an ninh quốc gia bao gồm kinh tế, lương thực, năng lượng và chính trị.
“Điều gì được coi là bí mật quốc gia? Chính trị bắt đầu từ đâu và thế giới thương mại dừng lại ở đâu?” ông Eskelund nói. Điều đó “tạo ra sự không chắc chắn” về “nơi chúng tôi có thể hoạt động như các doanh nghiệp bình thường.”
Trong cuộc khảo sát của Phòng Thương mại Châu Âu, điểm đến hàng đầu của các công ty chuyển trụ sở châu Á ra khỏi Trung Quốc là Singapore, với 43% công ty đã chuyển đi, tiếp theo là Malaysia. Chỉ 9% đã đi hoặc dự định đến Hong Kong.
Các nhà lãnh đạo bao gồm Thủ tướng Lý Cường, quan chức kinh tế hàng đầu của Trung Quốc, đã hứa sẽ cải thiện điều kiện hoạt động, nhưng các doanh nghiệp cho biết họ thấy rất ít thay đổi cụ thể.
“Các thành viên của chúng tôi không thực sự tin rằng chúng tôi sẽ thấy kết quả rõ ràng,” ông Eskelund nói.
Diễn đàn