Tổng thống đắc cử Donald Trump chọn nhà lãnh đạo dầu hỏa, người Texas làm bộ trưởng ngoại giao – chức vụ cao nhất trong nội các chính phủ Mỹ. Tổng giám đốc ExxonMobil, ông Rex Tillerson không có kinh nghiệm của một nhà ngoại giao, nhưng ông có quan hệ kinh doanh với nhiều nước, đáng chú ý là với Nga. Các nhân vật trước đó cũng tranh chức ngoại trưởng này có cựu Thị trưởng New York, ông Rudy Giuliani, cựu Thống đốc bang Massachusetts và là ứng cử viên tổng thống năm 2012, ông Mitt Romney và cựu Giám đốc CIA, ông David Petraeus. Thông tín viên Zlatica Hoke của đài VOA có bài tường trình sau đây.
Khả năng ông Rex Tillerson được đề cử làm ngoại trưởng mới được loan báo lần đầu tiên hồi tuần trước. Sau khi ông Tillerson họp với Tổng thống Tân cử Trump lần thứ hai hôm thứ Bảy vừa rồi, các thành viên trong ban tiếp quản nói rằng nhà lãnh đạo tập đoàn dầu khí này là ứng viên sáng giá nhất cho chức vụ đó. Những người chỉ trích lập tức chỉ ra rằng ông Tổng Giám đốc của ExxonMobil này không có kinh nghiệm chính trị.
Hình như ông Trump nhắm vào những biệt tài khác cần cho chức vụ ngoại trưởng trong nội các của ông. Ông Trump nói:
"Đối với tôi, lợi thế lớn của ông Tillerson là ông ấy có quan hệ rộng lớn, và ông ấy quen biết với nhiều người. Ông Tillerson có nhiều hợp đồng làm ăn khổng lồ ở Nga."
Chính những thương vụ khổng lồ đó mà Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đã trao tặng Huân chương Hữu nghị của Liên bang Nga cho ông Tillerson năm 2013.
Ông Tillerson nói ông đã quen ông Putin từ rất lâu: "Tôi quen biết ông Putin từ năm 1999. Tôi có quan hệ thân thiết với ông Putin."
Ông Tillerson cũng là người chỉ trích chính sách chế tài của Mỹ đối với Nga, đã buộc ông phải bỏ một số dự án béo bở bên Nga. Các mối quan hệ với Nga của ông có thể là chướng ngại tại Thượng viện Mỹ trong việc biểu quyết cho ông làm ngoại trưởng. Quan hệ Nga-Mỹ càng trở nên căng thẳng hơn hồi tuần trước khi có các báo cáo tình báo nói rằng Nga hậu thuẫn các vụ tấn công mạng đã có thể làm ảnh hưởng cuộc bầu cử tổng thống Mỹ hồi tháng trước.
Bà Kellyanne Conway, cố cấn của ông Trump trong phát biểu trong chương trình Good Morning America trên đài truyền hình ABC hôm thứ Hai, đã bênh vực cho việc ông Tillerson được tiến cử làm ngoại trưởng.
Bà Kellyanne Conway nói: "Quan hệ ở đây không phải là kiểu ông Tillerson với ông Vladimir Putin đi nhậu vodka với nhau ở Moscow, nhưng là các hợp đồng thương vụ với nhau trong ngữ cảnh làm ăn kinh tế, và chúng ta đều biết rằng nước Mỹ của chúng ta không có quan hệ tốt với nhiều nước trên thế giới, trong đó có Nga."
Ông Trump đã nhiều lần lập lại rằng ông muốn cải thiện quan hệ với Nga.
Một số nhà phân tích nói rằng tỉ phú bất động sản này chú tâm đến thương lượng làm ăn nhiều hơn là bất cứ ý thức hệ chính trị nào khác.
Ông Bud Kennedy, một nhà bình luận chính trị ở bang Texas, nhận định: "Đây thực sự là một tuyên bố táo bạo bằng việc ra khỏi thế giới chính trị và ngoại giao để chọn một CEO không có tí kinh nghiệm gì với Tòa Bạch Ốc."
Tuy nhiên theo những tin tức không chính thức, ông Trump cũng dự trù đề cử nhà ngoại giao kỳ cựu John Bolton làm phó bộ trưởng ngoại giao. Vị cựu đại sự Mỹ tại Liên hiệp quốc này nổi tiếng với quan điểm diều hâu.
