Hoa Kỳ và 10 nước thuộc Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đang nhắm vào một hội nghị thượng đỉnh đặc biệt vào tháng 3 năm nay để tăng cường các quan hệ giữa lúc Trung Quốc tiếp tục mở rộng ảnh hưởng tại Đông Nam Á, trong khi gây chia rẽ giữa Washington và một số đồng minh truyền thống trong vùng.
Washington đang chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh ngày 14 tháng 3 tại Las Vegas. Các cuộc họp song phương giữa Tổng thống Donald Trump và các nhà lãnh đạo ASEAN cũng đang được dự trù.
“Khía cạnh quan trọng nhất trong mối quan hệ Hoa Kỳ-ASEAN thực sự là những cuộc đối thoại cấp cao. Nếu Hoa Kỳ không có tiếng nói ở đó, đặc biệt là những tiếng nói cấp cao—Tổng thống, các Bộ trưởng—thì chúng ta sẽ không có kết quả. Cả hai bên không thể thực sự có lợi từ những quan hệ,” ông James Carafano, phó chủ tịch về an ninh quốc gia của tổ chức Heritage Foundation nói.
Ông Trump tham dự cuộc họp hàng năm với các nhà lãnh đạo ASEAN và Hội nghị thượng đỉnh Đông Á kế tiếp trong năm 2017 nhưng bỏ qua hội nghị thượng đỉnh thường niên 2018 và 2019, thay vào đó là Phó Tổng thống Mike Pence tham dự năm 2018 và Cố vấn An ninh Quốc gia Tòa Bạch Ốc Robert O'Brien vào năm 2019. Cố vấn Robert O'Brien chuyển lời mời các nhà lãnh đạo ASEAN đến Mỹ dự hội nghị thượng đỉnh đặc biệt vào tháng 11 năm ngoái.
Chính quyền ông Trump bị chỉ trích vì làm ngơ khối Đông Nam Á, cho phép một số đồng minh truyền thống của Washington trong vùng đến gần Trung Quốc hơn.
Trong khi một hội nghị thượng đỉnh duy nhất không hoàn toàn giải quyết được những quan ngại về chính sách bền vững từ các nước trong khối, các nhà phân tích nói một cuộc hội ngộ như thế này là một bước tích cực để điều chỉnh các mối quan hệ.
Một giới chức hàng đầu của Hoa Kỳ nói Washington đang tăng cường các nỗ lực để tiến tới đối tác Hoa Kỳ-ASEAN.
“Tổng thống Trump biết được tầm quan trọng của ASEAN, ông chú trọng đặc biệt vào chuyện này, và chúng ta thực sự đã tăng cường nỗ lực ,” Thứ trưởng Ngoại giao phụ trách Tăng trưởng Kinh tế, Năng lượng và Môi trường, Keith Krach, nói với Đài VOA trong một cuộc phỏng vấn mới đây.
Vài tuần trước kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh đặc biệt với ASEAN tại Las Vegas vào ngày 14/3, Washington nói đang tăng cường nỗ lực tiến tới đối tác chiến lược Hoa Kỳ-ASEAN.
Hội nghị thượng đỉnh sắp tới có phần chắc sẽ đề cập đến những vấn đề các bên cùng quan tâm, như là tiếp tục tự do hàng hải tại Biển Đông, an ninh mạng, khủng bố quốc tế và buôn lậu, phát triển hạ tầng cơ sở, công nghệ và phát triển khu vực Mekong.
Một giới chức cao cấp của chính quyền nói với Đài VOA là thảo luận về an ninh mạng không chỉ liên hệ đến Huawei và 5G nhưng “liên hệ nhiều hơn về sự tin cậy trong kỹ thuật số.”
ASEAN và Hoa Kỳ phát động Đối thoại Chính sách trên Mạng đầu tiên tại Singapore vào tháng 10 năm ngoái, quảng bá việc chia sẻ thông tin về mạng lưới 5G, an ninh mạng và trao đổi kỹ thuật số.
Đây không phải là lần đầu tiên Hoa Kỳ tổ chức hội nghị thượng đỉnh đặc biệt với các nhà lãnh đạo ASEAN. Giữa tháng 2 năm 2016, Tổng thống Barack Obama đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo ASEAN tại Sunnylands, California, được xem như là nâng cao nhận thức về Đông Nam Á trong chính sách châu Á của Hoa Kỳ.
