Những người hoạt động về môi trường cảnh báo về một cuộc khủng hoảng di trú sắp tới do hậu quả của sự biến đổi khí hậu. Họ kêu gọi các nhà thương thuyết phác thảo một thoả thuận về biến đổi khí hậu bao gồm các điều khoản nhắm mục đích ngăn ngừa một cuộc di trú ồ ạt bằng cách giúp các cộng đồng dễ bị tác động thích nghi với thực tế khí hậu mới. Từ hội nghị về biến đổi khí hậu ở Geneva, thông tín viên VOA Lisa Schlein gửi về bài tường thuật.
“Gấu bắc cực sống trên biển đóng băng. Với bầu không khí quả đất nóng ấm lên, môi trường sống của chúng đang tan chảy. Không thể săn mồi trên mặt nước, những con gấu bắc cực đang chết dần, nhiều khi chết đuối trong khi đi tìm những tảng băng đã biến mất.”
Video hình ảnh những con gấu bắc cực đi loạng choạng trên những tảng băng trôi lơ lửng trông thật kinh hoàng và xúc động.
Cố vấn đặc biệt của Giám đốc Bảo vệ Quốc tế tại cơ quan tỵ nạn Liên Hiệp Quốc, ông Jose Riera nói gấu bắc cực đã trở thành hình ảnh tiêu biểu nhất của tình trạng biến đổi khí hậu:
“Hình ảnh đó thường được trưng ra có lẽ như hình ảnh mãnh liệt nhất về tác động của sự biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, chúng tôi hết sức kinh động khi tác động đối với con người và tác động đó sẽ diễn biến ra sao dường như lại không thấy được đề cập đến trong các cuộc thảo luận.”
Cao Uỷ Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc UNHCR trợ giúp cho 46,3 triêu người tỵ nạn, những người không có tổ quốc, những người hồi hương, và những người bị thất tán ngay trong nước. Nhiều người trong số này vốn đã tập trung ở những điểm nóng của tình trạng biến đổi khí hậu trên khắp thế giới. Ông Riera nói di trú và dời cư có liên quan đến khí hậu sẽ đề ra những thách thức to lớn trong những năm sắp tới.
Chỉ còn có 10 tháng nữa trước khi các nhà lãnh đạo thế giới ký một thoả thuận về biến đổi khí hậu ở Paris. Giới chức của UNHCR nói còn rất ít thời giờ để giải quyết những vấn đề cấp thiết gây ra do mối đe doạ của hàng triệu người di trú vì biến đổi khí hậu buộc phải rời bỏ nhà cửa mà đi. Ông nói:
“Chúng tôi hy vọng các bên sẽ thừa nhận rằng biến đổi khí hậu quả là một tác nhân thúc đẩy sự di chuyển của con người và có phần chắc sẽ làm gia tăng việc dời đổi các khối dân nếu như không có biện pháp cụ thể nào được tiến hành. Thông điệp toàn cảnh thứ nhì là khuyến khích các quốc gia thực hiện các biện pháp ngăn chặn và giảm thiểu sự dời chuyển trong bối cảnh biến đổi khí hậu, kể cả qua các sách lược thích nghi.”
Trung tâm Theo dõi Dời cư Trong nước đã theo dõi con số người bị thất tán vì thiên tai. Giám đốc Trung tâm, ông Alfredo Zamudio nói các xu hướng không được tốt:
“Bằng chứng của chúng tôi cho thấy kể từ năm 1970 cho đến năm 2013, nguy cơ bị tác động bởi sự dời cư ngay trong nước đã tăng gấp đôi. Năm 2013 có gần 22 triệu người bị dời cư ở ít nhất 119 quốc gia, gần 3 lần cao hơn số người bị thất tán trong cùng năm đó vì xung đột và bạo động.”
Kể từ năm 2008, khi trung tâm bắt đầu theo dõi việc dời cư, 160 triệu người đã bị thất tán ở 161 quốc gia. Các rủi ro cao nhất là ở châu Á, nơi các nước thường xuyên bị phơi bày ra trước các cơn bão lụt và động đất.
Các nhà khoa học đồng ý rằng nguy cơ thất tán sẽ gia tăng trong những thập niên sắp tới vì các mực nước biển dâng lên và tình trạng tăng nhiệt toàn cầu gia tăng tần số và cường độ các biến cố về thời tiết xấu.
Ông Bernd Hemingway là Giám đốc Cục Quản lý Di trú cho Tổ chức Di trú Quốc tế. Ông không có chung quan điểm rằng di trú nhất thiết là xấu. Nếu được quản lý tốt, ông cho rằng di trú có thể mang tính tích cực và có thể đem lại niềm hy vọng cho các khối dân. Ông nói di trú là một sách lược thích nghi quan trọng nếu được hỗ trợ bởi quyết định chính sách.
“Trong các trường hợp thiên tai, không có chọn lựa nào khác hơn là dời chuyển ra khỏi nơi nguy hiểm để cứu mạng sống. Trong những diễn biến chậm chạp hơn, di trú có thể giúp các cá nhân và cộng đồng trở nên dẻo dai hơn qua việc đa dạng hoá nguồn sống, đảm bảo tiếp cận được các dịch vụ và cơ sở hạ tầng về sức khoẻ và vệ sinh và qua việc đóng góp vào sự phát triển và thích nghi ở những nơi nguyên quán, chẳng hạn, qua việc gửi tiền về giúp.”
Các nhà hoạt động môi trường đồng ý rằng nghị trình về biến đổi khí hậu phải nêu bật hơn cuộc khủng hoảng di trú sắp tới. Họ cho rằng nên thăm dò các biện pháp giúp mọi người ở lại nhà và không buộc phải bỏ chạy. Họ nói việc tái định cư theo kế hoạch phải là một biện pháp cuối cùng khi tất cả các sách lược thích nghi khác đã thất bại.
