Các lựa chọn sắp không còn nữa trong cuộc chạy đua xoá bệnh sốt rét trước khi loại ký sinh trùng thủ phạm của căn bệnh gây chết người này hoàn toàn vượt lên trên lằn ranh kháng cự cuối cùng của con người - một loại dược thảo gọi là artesemin.
Ông Benjamin Rolfe, thư ký điều hành Liên minh chống sốt rét của các nhà lãnh đạo châu Á Thái Bình Dương, còn gọi tắt là APLMA, nói: “Có rất ít chọn lựa và quả thực là rất ít thuốc men trong tiến trình chống sốt rét này. Vậy thực ra chúng ta có một cơ hội duy nhất để diệt trừ bệnh này. Nếu chúng ta không diệt trừ nó trong vòng 15 năm tới, chúng ta sẽ mất hết các công cụ, mất đi kho vũ khí của chúng ta và rất có thể, gần như chắc chắc, sẽ chứng kiến một sự tái phát bệnh này trong vùng châu Á Thái Bình Dương, và sau đó là vùng Phi châu.”
Ông Rolfe gọi tình hình này là “một tình trạng khẩn cấp về y tế công cộng toàn cầu.”
Ông nói chuyện với đài VOA vào giờ giải lao tại hội nghị hai ngày ở Bangkok của APLMA và tổ chức Đáp ứng Khẩn cấp với tình trạng kháng Artemisinin, tức ERAR.
Các giới chức y tế công cộng lo ngại rằng các loại thuốc được sử dụng nhiều nhất để chống hình thức nguy hiểm nhất của bệnh sốt rét đang trở nên mất hữu hiệu trong tiểu vùng sông Mekong mở rộng.
Ông Rolfe giải thích: “Chúng tôi thấy điều này xảy ra với các loại thuốc trước đây là chloroquine. Tình trạng kháng thuốc lan từ vùng này ra khắp Ấn Độ vào châu Phi. Và chúng tôi rất quan ngại rằng sự kiện đó lại xảy ra một lần nữa.”
Một khu vực đặc biệt gây quan ngại là gánh nặng sốt rét đã liên tục kéo dài trong những năm vừa qua. Và nếu tình trạng kháng thuốc lan khắp Ấn Độ qua châu Phi thì có nguy cơ ta sẽ thấy nhiều triệu cái chết.
Các chính phủ Australia và đặc biệt là Việt Nam, đang nhận được lời khen ngợi từ các tham dự viên cuộc họp ở Bangkok vì đã chứng tỏ tính lãnh đạo trong cuộc chiến diệt trừ sốt rét, nhưng có sự quan ngại về tình trạng thiếu một mức độ cam kết tương tự từ phía các vị nguyên thủ quốc gia khác.
Ông Rolfe cảnh báo: “Nếu không có sự đầu tư, không có tiền mặt để thực hiện cam kết, chúng ta sẽ thất bại.”
APLMA đã được thành lập tại Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á tổ chức ở Brunei năm 2013 giữa mối quan ngại trong giới lãnh đạo về các nguy cơ tái phát bệnh sốt rét, đặc biệt vì tình trạng kháng thuốc ngày càng tăng trong vùng Mekong Mở rộng.
Tách ra từ cây khổ ngải, artemisinin và các phó sản của nó đã có khả năng mau chóng giảm số ký sinh trùng Plasmodium trong máu của người bị bệnh sốt rét.
Nhưng loại ký sinh trùng này đã được nhận thấy là kháng thuốc - được coi là tuyến phòng ngự cuối cùng chống lại bệnh sốt rét - ở nhiều nơi tại 5 quốc gia Đông Nam Á là Campuchia, Thái Lan, Lào, Việt Nam và Myanmar hay Miến Điện.
Trong một khu vực ở miền tây Campuchia, gần biên giới giáp với Thái Lan, ba nhóm ký sinh trùng falciparum gây sốt rét có tính kháng artemisinin đã được xác định, theo cuộc khảo cứu công bố năm 2013 trên tạp chí Nature Genetics.
Có áng chừng 198 triệu ca bệnh sốt rét trên toàn thế giới trong năm 2013 và khoảng 584.000 người thiệt mạng, theo Tổ chức Y tế Thế giới.
90% cái chết vì sốt rét xảy ra ở châu Phi, nơi có khoảng 437.000 trẻ em Phi châu chết trước khi được 5 tuổi vì bệnh sốt rét trong năm 2013.
Từ năm 2000 đến năm 2013, là năm cuối cùng ghi nhận được các số liệu, các ca bệnh sốt rét đã giảm xuống 30% trên toàn cầu. Và cũng trong cùng một thời kỳ, tử suất vì sốt rét giảm áng chừng 47% trên toàn thế giới và 54% ở châu Phi.
