JOHANNESBURG —
Vào ngày Chủ Nhật, nhiều công ty bán lẻ Nam Phi sẽ đóng cửa khi nước này cử hành lễ an táng nhà lãnh đạo kính yêu của họ, ông Nelson Mandela, tại Qunu, quê cha đất tổ của ông. Trong 10 ngày để tang vị cựu Tổng thống này, một số công ty cũng đã cho phép nhân viên được nghỉ để tỏ lòng kính trọng tại nhiều lễ tưởng niệm trên khắp nước. Các nhân viên cũng như các nhà phân tích nói rằng thời gian cho nghỉ và đóng cửa tiệm là chuyện tốt.
Ông Jacques Bakker đã đi tới nhà của cựu Tổng thống Mandela quá cố, cùng với bốn bạn đồng nghiệp vào sáng thứ Hai. Công ty của ông, Galileo Capital, đã làm các công nhân viên ngạc nhiên khi họ tới làm việc, khi cho họ cơ hội để tang. Ông kể lại:
“Chúng tôi vừa tới văn phòng. Chúng tôi không biết là việc này đã được sắp đặt. Vì thế khi tới văn phòng họ nói với chúng tôi là đã thuê một xe taxi và sẽ đưa chúng tôi cùng một số người khác tới viếng tang để được thấy lễ tưởng niệm ông Nelson Mandela.”
Ông Bakker nói rằng, thật là một cảm giác phi thường khi thấy công ty ông và chủ nhân xí nghiệp thực hiện nỗ lực đó. Ông nói:
“Tôi nghĩ rằng thật là tuyệt khi công ty tạo cơ hội này cho chúng tôi. Việc này tạo thêm giá trị cho công ty chúng tôi. Việc này cũng đem lại thêm một chút lễ giáo cho công ty này nữa.”
Khi quốc gia thực hiện giai đoạn 10 ngày để tang, nhiều doanh nghiệp đã theo sau.
Anita Vandenberg làm việc cho tổ hợp JD Group, làm chủ hơn một chục cửa hàng bán lẻ ở Nam Phi. Cô đã ghé qua nhà ông Mandela hôm thứ Hai vào giờ nghỉ ăn trưa.
Cô nói rằng công ty cô cho phép các cửa hàng đóng cửa từ 11 giờ trưa tới 3 giờ chiều thứ Ba để nhân viên có thể coi lễ tưởng niệm chính thức tại sân vận động FNB ở Johannesburg - phát hình khắp thế giới và trên các màn ảnh công cộng trên toàn quốc. Cô nói:
“Tôi đã muốn mang laptop và ngồi trong căng-tin để coi lễ tưởng niệm, và giờ đây chúng tôi được cho thời giờ coi lễ tưởng niệm mà không cần lo về công việc. Và điều đó chắc chắn đã cho chúng tôi cảm giác là được tham gia, và cảm thấy giống như họ tôn trọng thời gian rất đặc biệt này và những xúc cảm mà chúng tôi có.”
Các công ty bán lẻ lớn như Woolworth's, Shoprite, Massmart, và những cửa hàng trong tổ hợp JD Group sẽ đóng cửa ngày Chủ Nhật nhân dịp lễ an táng ông Mandela.
Ông Jean Pierre Verster, một nhà phân tích tại One Asset Management, nói rằng ảnh hưởng kinh tế của việc đóng cửa nhân dịp tang lễ này là không đáng kể.
“Tôi tiên đoán rằng dịp tang lễ trong tuần này sẽ không có ảnh hưởng vật chất đáng kể đối với nền kinh tế … Vì thế tôi nghĩ các công ty bán lẻ về phương diện chủ nhân đã khá khôn ngoan trong việc đưa ra một cử chỉ có ý nghĩa rất đáng kể về thiện chí, nhưng không có ảnh hưởng đáng kể về kinh tế.”
Ông nói rằng không có nhiều nhân vật mà khi qua đời sẽ dẫn tới các vụ đóng cửa doanh nghiệp như vậy.
“Bởi vì địa vị của ông Mandela và sự quan trọng của ông đối với toàn thể quốc gia. Tôi nghĩ rằng có một sự cần thiết đặc biệt phải nhạy cảm về vấn đề này, phải tôn trọng văn hóa truyền thống liên quan tới việc để tang. Vì thế tôi nghĩ đây là một việc đáng phải làm.”
Việc đóng cửa không phải chỉ là cử chỉ duy nhất để tỏ lòng thương tiếc của các doanh nghiệp. Nhiều công ty đã rút các quảng cáo trên báo chí toàn quốc và dựng lên những tấm bảng lớn bày tỏ lòng kính ngưỡng đối với thần tượng chống chủ nghĩa a-pác-thai.
Ông Jacques Bakker đã đi tới nhà của cựu Tổng thống Mandela quá cố, cùng với bốn bạn đồng nghiệp vào sáng thứ Hai. Công ty của ông, Galileo Capital, đã làm các công nhân viên ngạc nhiên khi họ tới làm việc, khi cho họ cơ hội để tang. Ông kể lại:
“Chúng tôi vừa tới văn phòng. Chúng tôi không biết là việc này đã được sắp đặt. Vì thế khi tới văn phòng họ nói với chúng tôi là đã thuê một xe taxi và sẽ đưa chúng tôi cùng một số người khác tới viếng tang để được thấy lễ tưởng niệm ông Nelson Mandela.”
Ông Bakker nói rằng, thật là một cảm giác phi thường khi thấy công ty ông và chủ nhân xí nghiệp thực hiện nỗ lực đó. Ông nói:
“Tôi nghĩ rằng thật là tuyệt khi công ty tạo cơ hội này cho chúng tôi. Việc này tạo thêm giá trị cho công ty chúng tôi. Việc này cũng đem lại thêm một chút lễ giáo cho công ty này nữa.”
Khi quốc gia thực hiện giai đoạn 10 ngày để tang, nhiều doanh nghiệp đã theo sau.
Anita Vandenberg làm việc cho tổ hợp JD Group, làm chủ hơn một chục cửa hàng bán lẻ ở Nam Phi. Cô đã ghé qua nhà ông Mandela hôm thứ Hai vào giờ nghỉ ăn trưa.
Cô nói rằng công ty cô cho phép các cửa hàng đóng cửa từ 11 giờ trưa tới 3 giờ chiều thứ Ba để nhân viên có thể coi lễ tưởng niệm chính thức tại sân vận động FNB ở Johannesburg - phát hình khắp thế giới và trên các màn ảnh công cộng trên toàn quốc. Cô nói:
“Tôi đã muốn mang laptop và ngồi trong căng-tin để coi lễ tưởng niệm, và giờ đây chúng tôi được cho thời giờ coi lễ tưởng niệm mà không cần lo về công việc. Và điều đó chắc chắn đã cho chúng tôi cảm giác là được tham gia, và cảm thấy giống như họ tôn trọng thời gian rất đặc biệt này và những xúc cảm mà chúng tôi có.”
Các công ty bán lẻ lớn như Woolworth's, Shoprite, Massmart, và những cửa hàng trong tổ hợp JD Group sẽ đóng cửa ngày Chủ Nhật nhân dịp lễ an táng ông Mandela.
Ông Jean Pierre Verster, một nhà phân tích tại One Asset Management, nói rằng ảnh hưởng kinh tế của việc đóng cửa nhân dịp tang lễ này là không đáng kể.
“Tôi tiên đoán rằng dịp tang lễ trong tuần này sẽ không có ảnh hưởng vật chất đáng kể đối với nền kinh tế … Vì thế tôi nghĩ các công ty bán lẻ về phương diện chủ nhân đã khá khôn ngoan trong việc đưa ra một cử chỉ có ý nghĩa rất đáng kể về thiện chí, nhưng không có ảnh hưởng đáng kể về kinh tế.”
Ông nói rằng không có nhiều nhân vật mà khi qua đời sẽ dẫn tới các vụ đóng cửa doanh nghiệp như vậy.
“Bởi vì địa vị của ông Mandela và sự quan trọng của ông đối với toàn thể quốc gia. Tôi nghĩ rằng có một sự cần thiết đặc biệt phải nhạy cảm về vấn đề này, phải tôn trọng văn hóa truyền thống liên quan tới việc để tang. Vì thế tôi nghĩ đây là một việc đáng phải làm.”
Việc đóng cửa không phải chỉ là cử chỉ duy nhất để tỏ lòng thương tiếc của các doanh nghiệp. Nhiều công ty đã rút các quảng cáo trên báo chí toàn quốc và dựng lên những tấm bảng lớn bày tỏ lòng kính ngưỡng đối với thần tượng chống chủ nghĩa a-pác-thai.
