Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan ngày 7/10 cho biết các cuộc thảo luận của ông với nhà ngoại giao hàng đầu Trung Quốc Dương Khiết Trì tại Thụy Sĩ ngày 6/10 tránh không xảy ra căng thẳng như cuộc gặp hồi tháng Ba và rằng còn phải làm nhiều nữa để tránh xung đột giữa hai nước.
Cuộc họp kín tại một khách sạn phi trường ở Zurich, mà ông Sullivan nói kéo dài khoảng 6 giờ, cuộc gặp trực diện đầu tiên giữa hai người kể từ cuộc trao đổi tại Alaska, có khả năng làm cho bớt đối đầu giữa hai siêu cường.
“Những cuộc thảo luận là rất xây dựng theo nghĩa thực sự là một cơ hội, họp kín, để trình bày các quan điểm và ý định khác nhau,” ông Sullian, phụ tá an ninh hàng đầu của Tổng thống Joe Biden, nói với phóng viên tại Brussels sau cuộc họp tại NATO và Liên hiệp châu Âu.
Ông nói cuộc gặp vừa qua là một phương cách “làm hết sức mình để tạo ra một khung cảnh trong đó sự cạnh tranh (giữa Mỹ và Trung Quốc), là một cuộc cạnh tranh tích cực, có thể được quản lý một cách có trách nhiệm, và không chuyển thành xung đột hay đối đầu.”
Washington nói Trung Quốc đe dọa trật tự thế giới vốn căn cứ trên luật lệ. Bắc Kinh nói Mỹ can thiệp vào các vấn đề nội bộ của nước này.
Tuy nhiên, thỏa thuận giữa các công tố viên Mỹ và Giám đốc Tài chánh Huawei Mạnh Vãn Chu để cho bà Mạnh trở về Trung Quốc có thể đã cải thiện thái độ của đôi bên. Bà Mạnh bị bắt tại Canada vào tháng 12/2018 theo yêu cầu của Mỹ.
Tổng thống Mỹ Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đồng ý trên nguyên tắc là sẽ họp trực tuyến vào cuối năm nay.
“Ý kiến chốt lại của tôi là cạnh tranh tích cực đòi hỏi ngoại giao tích cực. Do đó chúng ta cần thêm những cuộc họp như thế này, chứ không cần bớt,” ông Sullivan nói.
Ông cho biết có “trao đổi gay go và thẳng thắng” với ông Dương về Eo biển Đài Loan.
Trung Quốc tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ của họ và đã gia tăng áp lực quân sự và chính trị để nỗ lực buộc hòn đảo dân chủ phải chấp nhận thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
“Chúng tôi xem Đài Loan là một nền kinh tế năng động, một nền dân chủ năng động… một nơi chúng tôi rất chú trọng có được một mối quan hệ sâu rộng và lâu dài qua nhiều chiều hướng,” ông nói.
