Hôm chủ nhật ngày 22 tháng 8 vừa qua, tân thủ tướng Singapore, ông Lý Hiển Long đã tái khẳng định sự hậu thuẫn của quốc gia thành phố này đối với chính sách một nước Trung hoa và lên tiếng cảnh cáo giới lãnh đạo ở Đài Bắc chớ có những hành động nhằm chính thức tách khỏi Trung quốc để độc lập.
Trong bài diễn văn tuyên đọc nhân dịp lễ quốc khánh của Singapore sau khi lên nhậm chức được 10 ngày, ông Lý Hiển Long đã dành tới 20 phút để nói về các mối quan hệ giữa Singapore với Trung quốc và Đài Loan, một đề tài được các nhà quan sát tình hình Á châu bàn tán khá sôi nổi kể từ khi ông Lý Hiển Long đến thăm Đài Loan hồi trung tuần tháng 7 khi còn giữ chức phó thủ tướng. Chuyến viếng thăm không chính thức này đã khiến chính phủ ở Bắc kinh tức giận. Giới lãnh đạo Trung quốc đã nhanh chóng lên tiếng đả kích ông Lý Hiển Long và nói rằng chuyến đi của ông “đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho lợi ích cốt lõi của Trung quốc và cho cơ sở chính trị của các mối quan hệ giữa Trung quốc và Singapore; và làm tổn thương tình cảm của 1 tỉ 300 triệu người dân Trung quốc.”
Trong bài diễn văn vừa kể, tân thủ tướng Singapore đã bày tỏ hối tiếc trước những phản ứng kịch liệt của chính phủ Trung quốc, nhưng ông cũng nói thêm rằng: “từ khi độc lập năm 1965 cho đến nay, Singapore lúc nào cũng tuân thủ chính sách một nước Trung hoa; và chẳng những thế, Singapore cũng đã từng bỏ phiếu tán đồng để chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung quốc được gia nhập Liên Hiệp Quốc vào năm 1971.”
Ông Lý Hiển Long còn nhấn mạnh rằng chuyến viếng thăm Đài Loan của ông không mâu thuẫn với chính sách một nước Trung hoa vì ông đã đến thăm Đài Loan lần đầu tiên vào năm 1992 khi giữ chức phó thủ tướng. Ông Lý Hiển Long giải thích thêm rằng: “ông đến thăm Đài Loan hồi tháng 7 vừa qua vì ông nghĩ rằng tình hình ở eo biển Đài Loan có khả năng trở thành một vấn đề nguy hiểm nhất trong khu vực và chiến tranh có thể xảy ra nếu Đài Loan tiến tới chỗ độc lập; và vì thế cho nên ông muốn đích thân tìm hiểu ý kiến và lập trường của các nhà lãnh đạo then chốt ở Đài Loan thuộc cả phe chủ trương thống nhất lẫn phe chủ trương độc lập.”
Thủ tướng Lý Hiển Long cho biết trong trường hợp xung đột xảy ra vì sự khiêu khích của Đài Loan, Singapore nhất định sẽ không hậu thuẫn cho đảo quốc này. Nhà lãnh đạo Singapore nói tiếp như sau:
“Hành động tiến tới độc lập của Đài Loan không phù hợp với lợi ích của Singapore mà cũng không phù hợp với lợi ích của các nước trong khu vực. Nếu Đài Loan tuyên bố độc lập, Singapore sẽ không thừa nhận, và thật ra, sẽ không có bất cứ quốc gia nào ở Á châu hay ở Âu châu thừa nhận một nước Đài Loan độc lập.”
Thủ tướng Lý Hiển Long còn cho biết thêm rằng qua các cuộc thảo luận ở Đài Loan, ông nhận thấy là dường như có rất ít chính khách ở đảo quốc này nhận thức được sự thật vừa kể và nhiều người ở Đài Loan hiện đang tin tưởng một cách sai lầm là Trung quốc sẽ không xử dụng vũ lực để tấn công Đài Loan ngay cả trong trường hợp Đài Loan tiến tới độc lập.
Ông Lý Hiển Long nói rằng khi ông đến thăm Trung quốc hồi tháng 5, ông nhận thấy là các nhà lãnh đạo Trung quốc xem vấn đề Đài Loan là vấn đề quan trọng hàng đầu và họ chắc chắn sẽ xử dụng mọi phương tiện và bất chấp mọi hậu quả để ngăn không cho Đài Loan độc lập. Ông Lý Hiển Long cho biết: sau khi thăm Đài Loan, ông cảm thấy lo ngại nhiều hơn về cuộc diện ở eo biển Đài Loan.
Ngoài ra, nhà lãnh đạo mới của Singapore này còn phủ nhận những nguồn tin cho rằng ông muốn đóng vai trò của một người điều giải giữa Bắc kinh và Đài bắc, như thân phụ của ông, là ông Lý Quang Diệu, đã từng làm trước kia khi đứng ra giàn xếp cho cuộc họp lịch sử tại Singapore giữa 2 vị đại diện cao cấp của Đài Loan và Trung quốc, là ông Cổ Chấn Phủ và ông Uông Đạo Hàm. Theo lời ông Lý Hiển Long, vấn đề giữa Đài Loan và Trung quốc là một vấn đề mang tính chất sâu sắc hơn nhiều chứ không phải là chỉ một sự ngộ nhận thông thường để có thể được giải quyết thông qua một người điều giải có khả năng.
Bài diễn văn của thủ tướng Lý Hiển Long đã gặp phải sự chỉ trích khá kịch liệt từ phía các chính khách có chủ trương độc lập ở Đài Loan. Hôm thứ hai ngày 23 tháng 8 vừa qua, một nhà lập pháp thuộc Liên minh Đoàn kết Đài Loan, ông Lâm Chí Long, hối thúc dân chúng Đài Loan không đi du lịch Singapore và tẩy chay hàng hóa sản xuất ở quốc gia thành phố này để phản đối điều mà ông gọi là những phát biểu thiếu thân thiện của ông Lý Hiển Long. Ông Lâm Chí Long cho biết lâu nay Đài Loan vẫn xem Singapore là bạn bè và đã giúp huấn luyện binh sĩ cho Singapore và hỗ trợ cho công nghệ du lịch của nước này.
Ông Lâm Chí Long cũng yêu cầu nhà lãnh đạo Singapore tạ lỗi về hành động mà ông cho là phương hại đến không gian phát triển của Đài Loan trong cộng đồng quốc tế. Ngoại trưởng Đài Loan, ông Trần Đường Sơn cũng tỏ ý chê trách ông Lý Hiển Long khi ông nói rằng nhà lãnh đạo Singapore không hiểu được những diễn tiến chính trị phức tạp ở một nước dân chủ như Đài Loan vì Singapore cũng như Trung quốc là những nước theo chế độ độc tài.
Tuy nhiên, ông Trần Đường Sơn cũng tỏ ý thông cảm với vị thế khó xử của ông Lý Hiển Long và cho rằng nhà lãnh đạo Singapore đã không thể nào làm khác hơn trước những áp lực nặng nề từ chính phủ Cộng sản Trung quốc. Vị ngoại trưởng Đài Loan nói thêm rằng giới hữu trách Đài Loan xem phát biểu của thủ tướng Singapore là những lời nói của một người bạn tốt, khi họ chỉ trích đúng thì ta cần phản tỉnh để sửa sai và khi họ chỉ trích sai thì ta nên mừng là mình đã không sai.
