Cebu: Tự do ngôn luận

Cebu là thành phố lớn thứ hai của đất nước Philippines nơi tôi đã có nhiều gắn bó hơn một thập niên vừa qua. Nhưng đây lại là nơi tôi đến lần đầu tiên không phải vì chuyện tỵ nạn mà là để tham dự một cuộc họp của một tổ chức liên kết các luật sư và ký giả ở Đông Nam Á hiện đang quan tâm đến quyền tự do ngôn luận và luật báo chí trong vùng.

Đúng là biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe. Có đi rồi tôi mới thấy là trong suốt cả ba ngày hội họp, tôi đã phải dựa cột (và dựa vào cả ghế!) hầu như từ sáng đến tối. Nhưng cũng nhờ thế mà mình đã học và biết thêm được chút ít về quyền tự do ngôn luận ở những nước trong vùng và những đoàn thể, cá nhân hiện đang tranh đấu từng ngày, từng giờ một cho vấn đề này.

Từ Indonesia đến Thái Lan. Từ Singapore đến tận Miến Ðiện, Campuchia. Nơi đâu cũng đã được chứng minh là quyền tự do ngôn luận không phải tự nhiên được hình thành. Hoặc được các chính phủ đương thời ban phát.

Mà ngược lại nó đã phải trải qua rất nhiều thời kỳ khó khăn, vất vả. Nhiều luật sư, nhà báo, ký giả đã và đang tiếp tục bị quấy nhiễu hoặc thậm chí bị thủ tiêu đơn giản chỉ vì họ dám viết và cho đăng những gì họ tin tưởng cho là đúng, đáng được nêu lên cho mọi người trong xã hội bàn cãi và nhận định.

Đối với một số diễn giả lão thành mà phần đông đều phải vào tù ra khám nhiều lần khi họ phải trực tiếp đối đầu với những bộ máy cai trị khắc nghiệt trước đây ở trong vùng như Ferdinand Marcos ở Philippines, Suharto ở Indonesia, Mahathir bin Mohamad ở Malaysia, Hun Sen ở Campuchia, hoặc Lý Quang Diệu ở Singapore, không những chúng ta những thế hệ đi sau cần phải tiếp tục tranh đấu cho công bằng và lẽ phải, mà hơn thế nữa đó là trách nhiệm của tất cả những ai đã và đang thụ hưởng quyền tự do ngôn luận nhờ vào sự tranh đấu của những người đi trước.

Và những người đã bỏ mình vì lý tưởng chung của nhân loại.

Như lời kết của một diễn giả người Phi khi nhắc đến những nơi như Lào, Miến Điện, Việt Nam nơi quyền tự do ngôn luận vẫn chưa được thực thi và tôn trọng, không phải một sớm một chiều chúng ta sẽ thấy thay đổi. Nhưng nếu như chúng ta không cùng nhau mỗi người một việc, thì sự thay đổi sẽ không bao giờ đến.