Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói với các nhà lãnh đạo của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại một hội nghị thượng đỉnh trực tuyến hôm 22/11 rằng Bắc Kinh sẽ không ‘bắt nạt’ các nước láng giềng nhỏ hơn trong khu vực, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng trên Biển Đông.
Các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh trên Biển Đông xung đột với tuyên bố chủ quyền của một số nước Đông Nam Á và đã khiến cho từ Washington đến Tokyo phải cảnh giác.
Tuy nhiên, ông Tập nói rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ tìm kiếm bá quyền cũng như không lợi dụng tầm vóc nước lớn của mình để cưỡng ép các nước nhỏ, và sẽ hợp tác với ASEAN để loại bỏ ‘sự can thiệp’.
“Trung Quốc đã, đang và sẽ luôn là láng giềng tốt, bằng hữu tốt và đối tác tốt của ASEAN,” truyền thông nhà nước Trung Quốc dẫn lời ông Tập nói.
Sự khẳng định chủ quyền của Trung Quốc đối với Biển Đông đã đặt nước này vào thế đối đầu với các nước thành viên ASEAN là Việt Nam và Philippines, trong khi Brunei, Đài Loan và Malaysia cũng tuyên bố chủ quyền đối với một phần Biển Đông.
Philippines hôm 18/11 đã lên án hành động của ba tàu hải cảnh Trung Quốc mà họ nói rằng đã chặn và phun vòi rồng vào các tàu tiếp tế trên đường đi tới một đảo san hô mà Philippines chiếm đóng.
Hoa Kỳ hôm 19/11 đã gọi các hành động của Trung Quốc là ‘nguy hiểm, khiêu khích và không chính đáng’, và cảnh báo hành động tấn công vũ trang vào các tàu Philippines sẽ khiến Mỹ viện đến các cam kết phòng thủ chung giữa Mỹ và Philippines.
Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nói tại hội nghị thượng đỉnh do ông Tập chủ trì rằng ông ‘ghê tởm’ những cãi vã và nói rằng luật pháp là cách duy nhất để giải quyết tranh chấp. Ông đề cập đến phán quyết của trọng tài quốc tế năm 2016 vốn cho rằng đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông không có cơ sở pháp lý.
“Điều này thể hiện không tốt về quan hệ giữa hai nước chúng ta,” ông Duterte, người sẽ rời nhiệm sở vào năm tới và trước đây đã bị chỉ trích vì không lên án hành vi của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp.
Ông Tập nói tại hội nghị thượng đỉnh rằng Trung Quốc và ASEAN đã ‘bỏ qua sự ảm đạm của Chiến tranh Lạnh’ – khi khu vực này bị cạnh tranh siêu cường và Chiến tranh Việt Nam tàn phá – và đã cùng nhau duy trì ổn định khu vực.
Trung Quốc thường xuyên chỉ trích Mỹ về ‘tư duy Chiến tranh Lạnh’ khi Washington can dự với các đồng minh trong khu vực để đẩy lùi ảnh hưởng quân sự và kinh tế ngày càng tăng của Bắc Kinh.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tham gia cùng các nhà lãnh đạo ASEAN tại hội nghị thượng đỉnh trực tuyến hồi tháng 10 và cam kết can dự nhiều hơn vào khu vực.
