Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm 19/3 ca ngợi việc tăng cường quan hệ quốc phòng gần đây với Philippines là “phi thường”, nói rằng mối quan hệ này sẽ chỉ phát triển hơn nữa và rằng việc mở rộng liên minh của Washington không nhắm vào Trung Quốc.
Phát biểu trong chuyến thăm Philippines, ông Blinken cho biết các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông đã gây ra phản ứng quốc tế rộng rãi hơn và Mỹ đang tiến hành các biện pháp ngoại giao mạnh mẽ để tái khẳng định luật pháp quốc tế.
“Chúng tôi có mối quan ngại chung về các hành động của (Trung Quốc) đe dọa đến tầm nhìn chung của chúng tôi về một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do, bao gồm cả ở Biển Đông và vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines”, ông Blinken nói trong một cuộc họp báo cùng với người đồng cấp Philippines của mình.
Mối quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc đã trở nên căng thẳng trong bối cảnh liên tục xảy ra tranh chấp về các thực thể tranh chấp trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines và Manila đã cáo buộc lực lượng tuần duyên Trung Quốc thực hiện chính sách xâm lược.
Bắc Kinh, nước tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, luôn khẳng định rằng các tàu Philippines đang xâm phạm lãnh thổ của Trung Quốc.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm hôm 19/3 nói rằng Mỹ không có quyền can thiệp vào tranh chấp giữa Manila và Bắc Kinh và Trung Quốc sẽ thực hiện các hành động cần thiết để bảo vệ lãnh thổ của mình.
“Hợp tác quân sự giữa Mỹ và Philippines không nên gây tổn hại đến chủ quyền, quyền và lợi ích hàng hải của Trung Quốc ở Biển Đông, chứ đừng nói đến việc được sử dụng để củng cố lập trường bất hợp pháp của Philippines,” ông Lâm nói trong một cuộc họp báo thường kỳ.
Tranh chấp xảy ra cùng lúc với sự cải thiện quan trọng trong quan hệ quân sự giữa Philippines và Hoa Kỳ trong năm qua, với việc Manila tăng gần gấp đôi số lượng căn cứ mà lực lượng Mỹ có thể tiếp cận, bao gồm ba địa điểm mới hướng về phía Đài Loan.
Các cuộc tập trận quân sự hàng năm của họ gần đây đã được mở rộng, bao gồm các cuộc tuần tra chung trên không và trên biển ở Biển Đông và gần Đài Loan, điều mà Trung Quốc coi là hành động khiêu khích.
Cam kết ‘thép’
Philippines và Mỹ được ràng buộc bởi Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951, theo đó hai nước phải bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công.
Năm ngoái, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr đã thành công trong việc thúc đẩy Washington làm rõ mức độ của cam kết an ninh đó.
Ông Blinken hôm 19/3 nhấn mạnh rằng thỏa thuận này “vững như thép”, đồng thời nói thêm rằng nó mở rộng sang các cuộc tấn công bằng vũ trang vào lực lượng vũ trang của Philippines, tàu và máy bay nói chung, bao gồm cả lực lượng bảo vệ bờ biển của nước này ở bất cứ đâu trên Biển Đông.
Ông Blinken cũng cho biết mối quan hệ kinh tế với Mỹ sẽ mở rộng, hỗ trợ hoạt động sản xuất của Philippines nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng.
Tuần trước, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ đã đến thăm Philippines và cho biết các công ty Mỹ chuẩn bị công bố khoản đầu tư hơn 1 tỷ USD vào nước này.
Ngoại trưởng Philippines Enrique Manalo cho biết thách thức phía trước là làm thế nào để duy trì và nâng cao hơn nữa mối quan hệ với Mỹ. Ông cảm ơn Hoa Kỳ vì đã ủng hộ những căng thẳng gần đây với Trung Quốc ở Biển Đông.
Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh Nhà Trắng cho biết Tổng thống Joe Biden sẽ tiếp đón Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và ông Marcos tại hội nghị thượng đỉnh ở Washington vào ngày 11/4 để thảo luận về quan hệ kinh tế và khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Ông Blinken nói rằng sự sắp xếp đó là "một nền tảng rất quan trọng" cho hòa bình và xây dựng sự ổn định lớn hơn.
"(Nó) không nhằm để chống lại bất kỳ ai mà nhằm phục vụ việc hiện thực hóa tầm nhìn chung về tương lai vì lợi ích của người dân ở tất cả các quốc gia của chúng ta."
Diễn đàn