Trung Quốc hôm 19/4 cho biết họ đã ký hiệp ước an ninh với Quần đảo Solomon, động thái sẽ làm tăng quan ngại của Mỹ cũng như các đồng minh Úc và New Zealand về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở khu vực lâu nay nằm dưới sự ảnh hưởng của họ.
Hiệp ước khung gần đây đã được Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và Ngoại trưởng Quần đảo Solomon Jeremiah Manele ký kết, phát ngôn nhân Bộ Ngoại giao Uông Văn Bân nói tại một cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh.
Ông không cho biết chi tiết việc ký kết diễn ở đâu hay chính xác là lúc nào.
Các quan chức Úc cho biết có vẻ như thông báo đã được Bắc Kinh đưa ra trước khi các quan chức Nhà Trắng đến Honiara.
Canberra lo ngại rằng hiệp ước này, mà nội dung chưa được công bố, có thể là bước đi tiến tới thiết lập sự hiện diện quân sự của Trung Quốc ở một nơi cách Úc chưa đầy 2.000 km.
Ngoại trưởng Úc Marise Payne cho biết Úc ‘vô cùng thất vọng’ và tiếp tục tìm cách biết rõ hơn về các điều khoản thỏa thuận, lưu ý việc ký kết đã được chính phủ Trung Quốc công bố.
“Chúng tôi lo ngại về sự thiếu minh bạch mà thỏa thuận này đã được xây dựng, lưu ý khả năng nó´ làm suy yếu sự ổn định trong khu vực chúng tôi,” bà Payne nói trong tuyên bố vào tối 19/4.
Kênh truyền hình quốc gia ABC của Úc đưa tin Thủ tướng Quần đảo Solomon Manasseh Sogavare sẽ có tuyên bố trong những ngày tới.
Trước đó trong ngày 19/4, Quốc hội của quốc đảo Thái Bình Dương này đã được thông báo rằng Trung Quốc sẽ cử các quan chức đến Solomon vào tháng tới để ký các hiệp ước hợp tác.
Mặc dù Đại sứ quán Trung Quốc và các quan chức Quần đảo Solomon trước đó đã khởi xướng hiệp ước an ninh cho phép cảnh sát Trung Quốc bảo vệ cơ sở hạ tầng và trật tự xã hội, các bộ trưởng vẫn chưa ký kết.
Tuần trước, Zed Seselja, Bộ trưởng Phát triển Quốc tế và Thái Bình Dương của Úc, đã đến thăm Honiara để yêu cầu Sogavare không ký hiệp ước an ninh.
Hôm 18/4, Nhà Trắng cho biết một phái đoàn cấp cao của Mỹ bao gồm điều phối viên Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương Kurt Campbell cũng sẽ đến Honiara trong tuần này để thảo luận những lo ngại về Trung Quốc, cũng như việc mở lại đại sứ quán Mỹ ở Solomon.
‘Những nỗ lực chủ ý thổi phồng căng thẳng và huy động lực lượng đối chọi chắc chắn sẽ thất bại,” ông Uông cho biết hôm 19/4 khi được hỏi về chuyến thăm đã được lên lịch của các quan chức Mỹ.
Quốc hội Honiara đã được ông Douglas Ete, nghị sỹ đại diện đông Honiara, cho biết các quan chức ngoại giao Trung Quốc sẽ đến vào tháng tới.
“Các quan chức Bộ Ngoại giao của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa sẽ đến Honiara vào giữa tháng 5 để ký các thỏa thuận và hợp tác đa phương với chính phủ Quần đảo Solomon,” ông nói.
Ông Ete cho biết chuyến thăm này có nghĩa là hai nước sẽ tăng cường hợp tác về thương mại, giáo dục và đánh bắt cá, nhưng nói thêm ông bác bỏ ý tưởng Solomon ký hiệp ước an ninh với Trung Quốc để thiết lập một căn cứ quân sự.
Ông Sogavare nói trước Quốc hội rằng thỏa thuận an ninh được đề xuất sẽ không bao gồm căn cứ quân sự của Trung Quốc.
