Tổng thống Donald Trump, trong công văn gởi ông Comey hôm thứ Ba 9/5, nói thẳng thừng rằng: “Ông theo đây bị ngưng chức và phải rời khỏi nhiệm sở, với hiệu lực tức khắc.” Tổng thống nói thêm rằng ông Comey “không còn khả năng lãnh đạo hiệu quả Cục Điều tra Liên bang.”
Các giám đốc FBI thường phục vụ nhiệm kỳ 10 năm. Ông Comey, 56 tuổi, được bổ nhiệm làm Giám đốc FBI vào tháng 9 năm 2013 bởi cựu Tổng thống Barack Obama, tức là cách nay chưa đầy 4 năm.
Ông Comey đang nói chuyện với một nhóm nhân viên FBI ở California khi hay tin ông bị cách chức. Truyền thông đưa tin rằng ông thấy trên TV đề cập đến việc cách chức ông, nhưng thoạt đầu ông nghĩ rằng đó là tin tức đùa. Cho đến giờ, ông Comey chưa đưa ra một bình luận công khai nào.
Lý do cách chức ông Comey được nêu rõ trong hai công văn của Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions và Thứ trưởng Rod Rosenstein. Hai lãnh đạo của Bộ Tư pháp cáo buộc ông Comey thao túng luật lệ.
Ông Rosenstein viết trong công văn rằng ông Comey “phạm lỗi nghiêm trọng” trong việc giải quyết kết luận điều tra vụ email của bà Hillary Clinton, đối thủ của ông Trump trong cuộc tổng tuyển cử năm ngoái, cáo buộc giám đốc FBI lấn quyền của bộ trưởng tư pháp khi ông Comey kết luận không nên truy tố bà cựu bộ trưởng ngoại giao.
Hiện không rõ liệu hành động vào lúc này của ông Trump có phải liên quan đến những chuyện đã xảy ra mấy tháng trước khi ông chiến thắng cuộc bầu cử tháng 11 hay không.
Một đảng viên Cộng hòa của Ủy ban Tư pháp Thượng viện, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, nói rằng “với nhiều vấn đề tranh cãi mới đây xoay quanh giám đốc FBI, tôi tin rằng một khởi động mới sẽ phục vụ FBI và đất nước tốt hơn.”
Nhưng một số đảng viên Cộng hòa khác trong Quốc hội cho rằng hành động của tổng thống là một sự vi phạm.
Ông Richard Burr, chủ tịch Ủy ban Đặc biệt về Tình báo của Thượng viện, nói rằng ông Trump “rắc rối về vấn đề thời điểm và lý do” sa thải ông Comey. Ông Burr nói vụ cách chức này là “một thiệt hại cho FBI và cho đất nước.”
Thượng nghị sĩ Cộng hòa John McCain, thành viên của Ủy ban Chính phủ và An ninh Nội địa của Thượng viện, nói trong một thông báo rằng “mặc dù tổng thống có thẩm quyền pháp lý để sa thải giám đốc FBI, tôi cảm thấy thất vọng về quyết định của tổng thống sa thải ông James Comey.”
Một thượng nghị sĩ Cộng hòa khác, ông Jeff Flake, viết trên Twitter rằng “ông cố tìm ra một lý do hợp lý để giải thích cho thời điểm sa thải ông Comey suốt mất tiếng đồng hồ qua, nhưng không tìm được.”
Các đảng viên Cộng hòa trong Ủy ban Tư Pháp Thượng viện gọi việc Tổng thống Trump sa thải ông Comey là “một hành động Nixon” – ám chỉ việc Tổng thống Richard Nixon sa thải các giới chức điều tra ông trong vụ Watergate đầu thập niên 1970.
Các thượng nghị sĩ Dân chủ kêu gọi chỉ định một công tố viên đặc biệt để tiếp tục cuộc điều tra của Bộ Tư pháp về những cáo buộc liên hệ giữa cuộc vận động tranh cử của ông Trump với Nga hồi năm ngoái.
Tại hội trường Thượng viện, ông Dick Durbin, một đảng viên Dân chủ trong Ủy ban Tư pháp, nói rằng bất cứ một hành động nào nhằm ngăn chặn hay làm lu mờ cuộc điều tra của FBI về việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử “sẽ đề ra những vấn đề nghiêm trọng về hiến pháp.”
Thủ lãnh khối thiểu số Dân chủ ở Thượng viện, Thượng nghị sĩ Chuck Schumer cho biết ông đã nói với Tổng thống Trump rằng “ông phạm một sai lầm lớn” trong quyết định sa thải ông Comey giữa lúc các cuộc điều tra liên quan đến cuộc vận động tranh cử năm 2016 đang được tiến hành.
Thượng nghị sĩ Schumer nói thêm “tại sao là vào thời điểm này?” “Công chúng có nghi ngờ âm mưu che giấu gì không?” “Chắc chắn là có.”
Vài giờ sau khi ông Comey bị sa thải, đài truyền hình CNN đưa tin rằng đại bồi thẩm đoàn thành phố Alexandria của bang Virginia vừa tống đạt các trát cho phép cuộc điều tra của FBI về Nga thu thập hồ sơ dữ liệu kinh doanh của những người hay doanh nghiệp có liên hệ với ông Michael Flynn, cựu Cố vấn An ninh Quốc gia của ông Trump đã bị sa thải hồi cuối tháng 2.
Các trát này được xem là hành động đáng kể đầu tiên được biết đến của cuộc điều tra tìm hiểu những mối liên hệ khả nghi giữa cuộc vận động tranh cử của ông Trump với Nga.
Trước đó trong ngày thứ Ba, FBI thông báo với Quốc hội rằng ông Comey đã báo cáo con số cao hơn mức có thực của kết quả tìm được trong cuộc điều tra về vụ email của bà Hillary Clinton trong cuộc điều trần trước quốc hội hồi tuần trước. FBI nói rằng ông Comey đã đưa ra con số không chính xác khi báo cáo với ủy ban điều tra của Quốc hội rằng bà Huma Abedin, trợ lý của bà Clinton, đã gởi “hàng trăm, hàng ngàn” email của bà Clinton trong giai đoạn từ năm 2009 đến năm 2013 khi bà làm ngoại trưởng cho chồng đã ly thân của bà Abedin là cựu dân biểu thất sủng Anthony Weiner. Các giới chức nói con số thực thấp hơn con số được báo cáo đó xa.
Phó giám đốc Andrew McCabe đảm nhận vị trí Quyền Giám đốc FBI.
