Tổng thống Nigeria Umaru Yar’Adua từ trần, thọ 75 tuổi

Quyền Tổng thống Nigeria đã công bố 7 ngày để tang sau cái chết của Tổng thống Umaru Yar’Adua. Từ thủ đô Nigeria, thông tín viên Tây Phi của đài VOA Scott Stearns gửi về bài tường thuật sau đây.

Phát ngôn viên của Tổng thống, ông Olusegun Adeniyi cho biết Tổng thống Yar’Adua qua đời vào lúc 9 giờ tối, giờ địa phương.

Đài truyền hình quốc gia Nigeria đã ngưng các buổi phát hình thường lệ với thông báo sau đây:

“Tổng thống và tổng tư lệnh quân đội Al-Haji Umaru Musa Yar’Adua đã qua đời cách đây vài tiếng đồng hồ tại biệt thự của tổng thống. Các phụ tá an ninh đã thông báo cho Cố vấn An ninh Quốc gia, Tướng Aliyu Gusau. Tướng Gusau đã lập tức gọi cho quyền tổng thống. Cố tổng thống đã đau yếu một thời gian. Chúng tôi sẽ đem đến quý vị thông cáo chính thức ngay khi có thể được.”

Thông báo không cho biết nguyên nhân chính thức của cái chết. Tổng thống Yar’Adua lâu nay đã bị bệnh thận. Ông đã phải điều trị nhiều tháng tại một bệnh viện ở Ả Rập Sê-út về chứng viêm các cơ quanh tim trước khi trở về Nigeria cách đây 2 tháng.

Trong thời gian ông vắng mặt, các nhà lập pháp Nigeria đã đưa phó tổng thống Goodluck Jonathan lên làm quyền tổng thống. Ông Jonathan từ đó đã thay thế phần lớn các thành viên trong nội các trước và tuyên bố chính quyền mới sẽ có các biện pháp táo báo để cải tiến Nigeria.

Người phát ngôn Ima Niboro của ông Jonathan, đã nói chuyện với các phóng viên sau thông báo về cái chết của tổng thống.

Ông Niboro nói: “Quyền tổng thống đã đón nhận tin này bằng sự kinh ngạc và buồn rầu. Quốc gia của chúng ta đang đau buồn. Tôi chắc chắn rằng cả thế giới cùng đau buồn với chúng ta đêm nay.”

Trong một thông cáo bằng văn bản, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã tuyên dương điều mà ông gọi là đạo đức và liêm chính của cá nhân Tổng thống Yar’Adua, sự cam kết sâu sắc của ông đối với công vụ, và niềm tin mãnh liệt vào tiềm năng to lớn và tương lai tươi sáng của 150 triệu người dân Nigeria.

Tổng thống Obama nói rằng Tổng thống Yar’Adua đã tận lực thăng tiến hòa bình và ổn định ở châu Phi qua sự ủng hộ các nỗ lực gìn giữ hòa bình của Nigeria cũng như sự chỉ trích gay gắt các hành động thiếu dân chủ trong vùng. Ông Obama nói ông Yar’Adua đã cam kết kiến tạo hòa bình lâu dài và thịnh vượng bên trong biên giới của chính Nigeria. Ông Obama tuyến bố tiếp tục công tác đó sẽ là một phần quan trọng trong việc vinh danh di sản của ông Adua.

Quyền Tổng thống Jonathan đã cam kết củng cố một chương trình ân xá cho các phần tử chủ chiến trong vùng châu thổ sông Niger mà Tổng thống Yar’Adua đã khởi sự hồi năm ngoái.

Cái chết của ông Auda để lại sự chia rẽ trong đảng Dân chủ Nhân dân đương quyền. Quyền Tổng thống Jonathan chưa loại trừ khả năng ra chính ông sẽ ra tranh cử tổng thống vào năm tới. Nhưng ông xuất thân từ nam bộ Nigeria.

Chủ tịch đảng cầm quyền, ông Vincent Ogbulafor cho biết ứng cử viên kế tiếp phải xuất thân từ bắc bộ Nigeria để hoàn thành 8 năm đã hứa dành cho các chính trị gia miền bắc theo một thỏa thuận chia quyền không chính thức, theo đó chức tổng thống được luân phiên đảm nhiệm giữa miền bắc chủ yếu theo Hồi giáo và miền nam chủ yếu theo Cơ đốc giáo mỗi hai nhiệm kỳ.

Chính phủ Nigeria cho hay ông Jonathan sẽ tuyên thệ nhậm chức Tổng thống vào sáng nay. Tổng thống Yar’Adua sẽ được mai táng ở thị trấn nhà là Katsina vào chiều nay.