Bộ Ngoại giao Mỹ lên tiếng quan ngại và kêu gọi chính phủ Việt Nam thả tự do cho nhóm Báo Sạch vừa bị kết án gần 15 năm tù cũng như cho phép người dân của mình bày bỏ chính kiến của họ mà không sợ bị trả thù.
“Hoa Kỳ quan ngại sâu sắc rằng một toà án của Việt Nam vừa kết án các nhà báo của nhóm Báo Sạch, gồm Trương Châu Hữu Danh, Nguyễn Phước Trung Bảo, Nguyễn Thanh Nhã, Đoàn Kiên Giang và Lê Thế Thắng, tuyên án họ nhiều năm tù giam vì ‘lợi dụng quyền tự do dân chủ’ theo Điều 331 của Bộ luật Hình sự,” Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price nói trong một tuyên bố đưa ra hôm 29/10.
Trước đó một ngày, một toà án ở TP Cần Thơ đưa ra bản án 14 năm 6 tháng tù cho 5 thành viên của nhóm vì các bài viết của họ đăng trên mạng xã hội mà chính quyền cho là “sai sự thật” và “gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các tổ chức, cá nhân.”
“Chúng tôi hiểu rằng nhóm các nhà báo này tập trung đưa tin điều tra tham nhũng mà tất nhiên là không phải tội ác,” ông Price nói trong tuyên bố. “Đây là 5 bản án mới nhất trong xu hướng giam giữ và kết án đáng lo ngại đối với các nhà báo và công dân Việt Nam thực hiện các quyền tự do ngôn luận cũng như báo chí của họ đã được ghi trong hiến pháp của Việt Nam.”
Nhà báo Hữu Danh, cũng là một Facebooker có tiếng về các đăng tải phanh phui các trạm thu phí BOT ‘bẩn’ ở Việt Nam và công bố các tài liệu được cho là “mật” về vụ án gây tranh cãi Hồ Duy Hải, bị tuyên án nặng nhất với 4 năm 6 tháng tù. Các thành viên còn lại của nhóm, được xem là “dũng cảm viết các bài báo đấu tranh cũng như vạch trần những sai phạm của các quan chức tham nhũng ở Việt Nam”, mỗi người nhận các bản án từ 2 đến 3 năm tù. Cả 5 người bị cấm hành nghề báo chí trong 3 năm sau khi hoàn thành các án tù.
“Hoa Kỳ kêu gọi các quan chức Việt Nam thả 5 nhà báo này và những người đang bị giam giữ một cách bất công, cũng như cho phép mọi cá nhân ở Việt Nam được bày tỏ quan điểm của họ mà không sợ bị trả thù,” người phát ngôn BNG Mỹ nói và thúc giục chính phủ Việt Nam đảm bảo rằng các hành động của họ phù hợp với các quy định về nhân quyền được ghi trong hiến pháp cũng như các nghĩa vụ và cam kết quốc tế của Việt Nam.
Đây là lần thứ 2 Bộ Ngoại giao Mỹ lên tiếng bày tỏ quan ngại và kêu gọi trả tự do cho các nhà báo công dân này của Việt Nam. Trước đó hồi tháng 4, ngay sau khi toàn bộ các thành viên của nhóm Báo Sạch bị bắt, người phát ngôn Price cũng đưa ra một tuyên bố chỉ trích việc bắt giữ họ.
Tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) và tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế (HRW) cũng đã lên án việc chính quyền Việt Nam kết án 5 nhà báo của Báo Sạch, nhóm từng có 100.000 người theo dõi và gây tiếng vang lớn trên mạng xã hội. Ông Daniel Bastard, trưởng bộ phận Châu Á-Thái Bình Dương của RSF, nói rằng việc tuyên án tù dài như vậy “đã đưa ra bằng chứng mới về quyết tâm ngăn chận bất kỳ nỗ lực nào trong việc làm báo và đưa tin một cách tự do” ở Việt Nam. Trong khi đó, ông Phil Robertson, phó giám đốc phụ trách châu Á của HRW, kêu gọi Việt Nam không được đối xử với những người làm báo như những “kẻ thù của nhà nước.”
Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng tự do báo chí là nền tảng cho sự minh bạch và quản trị có trách nhiệm. “Các tác giả, blogger và nhà báo thường làm công việc của họ với rủi ro lớn, và chúng tôi kêu gọi chính phủ Việt Nam cũng như các chính phủ khác và công dân trên toàn thế giới đảm bảo sự bảo vệ đối với họ,” tuyên bố của BNG Mỹ nói.
Việt Nam được xem là một trong những quốc gia có ít tự do báo chí nhất trên thế giới. RSF xếp Việt Nam ở bậc 175/180 trên bảng Chỉ số Tự do Báo chí và trong nhóm 5 quốc gia bỏ tù nhà báo nhiều nhất.
