Giữa lúc các nước Âu châu chật vật đối phó với hơn một triệu người di dân chạy đi lánh nạn, để tránh bạo lực đang tiếp diễn ở Trung Đông thì một số ít người Syria đang tìm sự bảo vệ tại Hàn Quốc. Nhưng trong nhóm này, chỉ có một vài người được chính thức công nhận là người tỵ nạn.
Đa số những người di dân đến Hàn quốc đều nhận “thị thực nhập cảnh vì lý do nhân đạo”, cho phép họ lưu lại nước này, nhưng không được hỗ trợ về tài chính, nhà ở hay chăm sóc sức khỏe.
Các số liệu của chính phủ Hàn Quốc cho thấy là từ năm 1994, đã có 1.144 người Syria yêu cầu xin được tỵ nạn ở Hàn Quốc, nhưng chỉ có 3 người được cấp quy chế tỵ nạn.
Một trong những người Syria mà đơn xin tỵ nạn bị bác tới 3 lần là anh Ahmed Lababidi, 23 tuổi, đang tạm trú trên đảo Jeju, cách Seoul một giờ bay về hướng nam. Anh và người em trai đã trốn khỏi Aleppo, quê của họ hồi năm 2012 và sau đó đã vào Hàn Quốc bằng giấy thị thực tạm dành cho doanh nhân.
Khi Lababidi nộp đơn xin tỵ nạn tại một văn phòng di trú địa phương, anh được thông báo rằng chạy trốn chiến tranh tự nó không phải là lý do để xin cấp quy chế tỵ nạn tại Hàn Quốc.
Anh Lababidi thuật lại: "Họ chỉ nói anh không phải là người tỵ nạn". Theo giới chức Hàn Quốc, thì "vì Syria đang trong tình trạng chiến tranh, anh có thể ở lại đây, nhưng không phải trong tư cách một người tỵ nạn."
Lababidi nói thêm rằng nhân viên di trú cho biết một điều kiện cần thiết để xin tỵ nạn là chứng cớ cho thấy nếu anh trở về Syria thì sẽ nguy hiểm tới tính mạng.
Anh nói tiếp: "Tôi nói với họ rằng tôi đã từng tham gia hoạt động chống chính phủ trên trang Facebook, họ biết tên tôi", nhưng câu trả lời của anh chỉ vô ích, chẳng thuyết phục được giới chức di trú Hàn Quốc.
Công ước Liên Hiệp Quốc về Người Tỵ nạn
Một số nhà quan sát cáo buộc Hàn Quốc đã không thực hiện cam kết trong tư cách môt bên đã ký vào Công ước Liên Hiệp Quốc về Quy chế Tỵ nạn, một hiệp định quốc tế xác định ai được coi là người tỵ nạn, và trách nhiệm của nước chủ nhà trong việc hỗ trợ cá nhân người mang quy chế tỵ nạn.
Ông Phil Robertson, Phó Giám đốc bộ phận châu Á của Human Rights Watch nói: "Rõ ràng là Seoul tỏ ra miễn cưỡng trong việc thực thi các nghĩa vụ của mình, ngoại trừ các trường hợp rõ rệt nhất."
Ông Robertson cho rằng giấy thị thực nhập cảnh vì lý do nhân đạo của Hàn Quốc là một cách "phân loại giả tạo" để "giảm thiểu các quyền" của những người xin tỵ nạn. Ông lưu ý rằng Nhật Bản cũng đã từng vấp phải những chỉ trích tương tự liên quan đến chính sách tỵ nạn của nước này.
Ông Robertson chỉ ra rằng các chính sách của Hàn Quốc đối với người tỵ nạn Syria hoặc những người tỵ nạn khác, tương phản hoàn toàn với chương trình tái định cư rất hào phóng dành cho người đào tị đến từ Bắc Triều Tiên.
Ông nói thật là đạo đức giả khi Seoul kêu gọi các quốc gia khác bảo vệ những người đào thoát khỏi Bắc Triều Tiên trong khi chính họ không áp dụng cách đối xử tương tự với những người tỵ nạn bên trong biên giới của chính họ.
Người Triều Tiên chống người bên ngoài
Hiến pháp Hàn Quốc trao cho người dân miền Bắc đầy đủ quyền công dân khi họ bước chân lên đất Hàn Quốc, bởi vì Seoul về mặt nguyên tắc, không công nhận thẩm quyền của chế độ tại Bình Nhưỡng.
Thêm vào đó, nhiều người Hàn Quốc không coi những người ở miền Bắc là người nước ngoài, bởi vì đối với họ, dân của hai miền Nam-Bắc Triều Tiên đều "thuộc cùng một chủng tộc," theo bà Chung Shin-young, một luật sư di trú tại Seoul.
Luật sư Chung nói Hàn Quốc khó chấp nhận những người tỵ nạn không phải là người Triều Tiên, bởi vì họ "khác màu da và khác văn hóa." Thành kiến này đặc biệt đầy thách thức đối với những người Hồi giáo xin tỵ nạn.
Một quan chức tại Bộ Tư pháp Hàn Quốc, yêu cầu xin giấu tên theo quy định của văn phòng mình, nói rằng tất cả các đơn xin tỵ nạn đều được "cứu xét một cách công bằng" và quyết định được đưa ra dựa trên các tình huống tại quê hương của họ, cũng như các bằng chứng rằng họ bị đàn áp.
