Mới đây, một máy bay được đặt tên là SpaceShipOne--Phi thuyền Không Gian số 1, đã đạt được độ cao 100 kilomét trên mặt đất và đáp xuống an toàn. Với thành tích này, phi thuyền được trao giải X, một giải thưởng bằng tiền mặt 10 triệu đô-la do một quỹ tư nhân có trụ sở tại thành phố Dallas, tiểu bang Texas, trao tặng. Giờ đây, một số kế hoạch đã được soạn thảo để phát triển phi thuyền này thành một doanh nghiệp thương mại có khả năng cho những người thường có cơ hội du hành vào không gian. Câu chuyện khoa học không gian hôm nay sẽ được Nguyễn Lê dành để mang đến quý thính giả một số chi tiết liên quan đến dự án này.
Thành công của phi thuyền SpaceShipOne đã làm cho cộng đồng những người ủng hộ việc thám hiểm không gian rất phấn khởi. Tốn kém của phi thuyền do tư nhân phóng lên này chỉ bằng một phần rất nhỏ kinh phí mà chính phủ Hoa Kỳ bỏ ra cho các phi thuyền con thoi, thông qua Cơ quan Không gian Quốc gia-NASA.
Có thể nào các chuyến bay lên không gian do tư nhân thực hiện sẽ trở thành giai đoạn lớn kế tiếp của công tác phát triển không gian hay không? Một người tin rằng điều này sẽ xảy ra là ông Robert Oler, một phi công và đồng sáng lập viên của Tập đoàn Clear Lake, tổ chức kinh doanh đang xúc tiến việc tham gia của khu vực tư nhân vào lãnh vực thăm dò không gian. Ông Oler nói:
“Nhân dân Mỹ vẫn có sở nguyện muốn đi xa, cũng giống như ước muốn du hành của người Mỹ trong những thập niên 1910 và 1920. Nhân dân Mỹ mong muốn bay vào không gian. Hầu hết những người ra xem chuyến bay của phi thuyền SpaceShipOne không phải là những nhà khoa học về tên lửa, không phải là kỹ sư, cũng không phải là những nhà toán học. Họ là những người chứng kiến chuyến bay và nói,’Một ngày nào đó tôi cũng có thể ngồi trên phi thuyền đó.”
Nhưng ông Oler và nhiều người yêu thích việc du hành trong không gian tiên đoán rằng khu vực tư nhân sẽ đóng một vai trò còn quan trọng hơn thế. Ông nói tiếp:
“Nếu NASA không nhanh chóng từ bỏ tập quán làm những chuyện mà ngành công nghiệp tư nhân có thể làm, thì chúng ta sẽ gặp trở ngại trong việc thực hiện các chuyến bay có người vào không gian. Điều mà ngành công nghiệp tư nhân có thể làm hôm nay, làm ngay bây giờ--nếu có một chánh sách hữu hiệu của chính quyền liên bang, là bắt đầu đảm nhiệm các chuyến bay tái tiếp tế cho trạm không gian quốc tế và sau cùng là cung cấp các phi hành đoàn thay thế để hoạt động trên trạm.”
Ông Oler không phải là người duy nhất nhìn thấy một tương lai tươi sáng cho các công ty tư nhân trong lĩnh vực không gian. Hiện nay đã có nhiều công ty đang xây dựng những kế hoạch cho những hoạt động bao gồm từ việc mở các chuyến du ngoạn trong điều kiện không có trọng lực cho đến việc cung cấp dich vụ khách sạn trong không gian. Tại Trung tâm Không gian Johnson ở gần thành phố Houston, Tiểu bang Texas, phi hành gia không gian David Leestma của NASA phụ trách bộ phận phát triển của trung tâm này. Ông nói rằng cơ quan NASA khuyến khích các hoạt động của khu vực tư nhân và trong tương lai không xa sẽ cung cấp những khoản tiền mặt lớn cho những sáng kiến thông qua một chương trình được gọi là “Các giải thưởng Thiên niên kỷ.” Phi hành gia Leestma nói:
“Vào giai đoạn này, có rất nhiều cơ hội cho ngành công nghiệp tư nhân làm việc với NASA. Sau cùng, nếu việc đi vào không gian trở nên ít tốn kém hơn, tôi nghĩ rằng ngành công nghiệp tư nhân sẽ cất cánh. Nếu ngành công nghiệp này xác định rằng có một thị trường để cho họ hái ra tiền, thì tôi nghĩ rằng Cơ quan Không gian Hoa Kỳ sẽ rời bỏ ngành này trong một sớm một chiều.”
Nhưng ông Leestma cũng cảnh báo rằng những công ty tư nhân muốn tìm cách đi xa hơn các chuyến bay dưới quỹ đạo có thể thấy rằng chuyện đó không phải là dễ làm. Ông giải thích:
“Sức tống bằng hóa chất và việc chuyển oxy và hydro và một vài loại nhiên liệu khác thành những tia lửa và khói phun ra ở đàng sau nhằm cung cấp sự gia tốc cho quý vị, cung cấp sức đẩy mà quý vị cần có để đạt được tốc độ thích hợp để đi vào quỹ đạo, là một điều rất nguy hiểm, và hiện nay cũng hết sức tốn kém.
Phi hành gia Leestma nói rằng cũng có thể có những trở ngại về mặt pháp lý đối với những dự án không gian do tư nhân thực hiện. Ông Leestma đặt câu hỏi:
“Nếu có điều gì trục trặc, thì ai sẽ chịu trách nhiệm? Nếu chúng ta thực hiện các chuyến bay cho chính phủ, thì chính phủ luôn luôn sẽ là người chịu trách nhiệm, và NASA sẽ luôn luôn có liên hệ đến các chuyến bay thuộc loại đặc biệt đó.”
Những người yêu thích việc du hành không gian trong khu vực tư nhân không thấy có vấn đề gì trong lĩnh vực này. Ông Oler nói rằng điều cần thiết để kích thích thêm các hoạt động trong không gian của khu vực tư nhân là những hợp đồng được NASA hay các cơ quan chính phủ giao--tương tự như những hợp đồng về việc chuyển thư tín theo đường hàng không từng được chính phủ Mỹ sử dụng để khuyến khích ngành hàng không trong giai đoạn phôi thai. Theo phi hành gia David Leestma thì NASA sẵn sàng lắng nghe những ý kiến như thế. Sau đây vẫn là lời của phi hành gia Leestma:
“Tôi mong được thấy ngành công nghiệp tư nhân có khả năng đưa người lên không gian. Hãy để cho tập đoàn của Conrad Hilton xây dựng 1 khách sạn trong không gian và khuyến khích mọi người lên nghỉ ngơi. Tôi nghĩ đó sẽ là một điều tuyệt vời.”
Với thành công của phi thuyền SpaceShipOne, cánh cửa đã mở ra cho các cá nhân và công ty. Nếu viễn kiến hướng dẫn họ được thực hiện, thì chỉ trong vòng 1 thập niên việc du hành không gian có thể trở thành thông thường như việc đi lại bằng máy bay ngày nay.
