Lời dẫn: Trong thời gian gần đây, các tỉnh miền Nam Thái Lan đã đắm chìm trong bạo động. Ngày 4 tháng Giêng năm 2004, 20 ngôi trường trong khu vực bị phóng hỏa, và kho vũ khí của quân đội Thái Lan ở tỉnh Narathiwat đã bất ngờ bị tấn công. Những kẻ tấn công lạ mặt đã mang đi vô số súng ống và đạn dược. Tiết mục Nhìn Về Á Châu kỳ này sẽ trình bày một số chi tiết liên quan tới các vụ bạo động, cùng những yếu tố bên sau tình trạng căng thẳng tôn giáo đang leo thang giữa những người theo đạo Phật và cộng đồng Hồi giáo sinh sống ở miền Nam Thái Lan. Mời quý vị theo dõi câu chuyện giữa Huy Phương và Hoài Hương về đề tài này.
Thưa chị Hoài Hương, từ đầu năm trở lại đây, tình hình miền Nam Thái Lan bỗng trở nên xáo trộn. Các trường học bị đốt cháy, rồi thì những kẻ lạ mặt tấn công một kho vũ khí của quân đội Thái Lan để cướp súng ống mang đi. Tất cả đều diễn ra trong bối cảnh căng thẳng đang leo thang giữa các tín đồ Hồi giáo và Phật giáo trong khu vực. Đây là một điều hiếm khi xảy ra ở Thái Lan, thế thưa chị, chuyện gì đang xảy ra ở các tỉnh miền Nam Thái Lan và nguyên nhân là gì?
Thưa anh Huy Phương, thưa quý thính giả, trong hai năm trở lại đây, bạo động đã liên tục diễn ra ở miền Nam Thái Lan, nguyên nhân thì, ngay trong lúc này, chưa ai dám đoan quyết, mặc dù các nguồn tin chính thức của chính phủ Thái Lan thoạt đầu đã quy lỗi cho các băng đảng tội phạm về tình hình náo loạn ở miền Nam. Hoài Hương cũng xin nhắc lại tại đây, miền Nam là nơi đa số tín đồ Hồi Giáo của Thái Lan sinh sống, mặc dù cộng đồng Hồi Giáo chỉ là một thiểu số ít ỏi trong dân chúng nước này, họ chiếm 4% dân số Thái Lan.
Trong làn sóng bạo động xảy ra trong khu vực này, khoảng 50 cảnh sát viên đã bị sát hại, và một loạt các vụ đốt phá trường học, đánh bom, và tấn công vào các trại binh và đồn cảnh sát đã diễn ra. Nhưng có lẽ đáng kể nhất, như anh đề cập đến, là vụ cướp kho vũ khí của quân đội Thái Lan, xảy ra vào ngày 4 tháng Giêng mới đây. Tin cho biết là hàng trăm vũ khí đã bị những kẻ cướp cướp mang đi.
Thưa chi, tấn công kho vũ khí của quân đội Thái Lan để cướp súng là một hành động vô cùng táo bạo. Thế tin tức có cho hay ai là những kẻ đứng sau cuộc tấn công này không, thưa chị?
Vâng, anh nói đúng, đó là 1 hành động cực kỳ táo bạo. Theo lời các binh sĩ Thái Lan kể lại với ký giả của tạp chí Time, thì gần 100 kẻ lạ mặt vũ trang với súng máy, đã bất ngờ đột nhập vào trại quân Narathiwat Ratchanakarin, vào lúc 1 giờ sáng, giữa lúc khoảng 300 binh sĩ Thái đang say ngủ. Gọi là binh sĩ nhưng thật ra những người này không phải là binh sĩ tác chiến, mà họ thuộc các toán hậu cần và kỹ sư, đi xây dựng cầu cống và đào kênh tại tỉnh Narathiwat. Hơn nữa, họ không có vũ khí bên mình để phòng thân, vì tất cả mọi súng ống đều được khóa trái trong kho vũ khí của tiểu đoàn (battalion) cả rồi. Chính cái kho vũ khí này là mục tiêu của cuộc đột kích. 4 binh sĩ gác tại đó đã bị giết chết, một trong các nạn nhân bị cắt cổ. Các hung thủ sau đó đã rút lui, mang theo hơn 300 khẩu súng, gồm hơn 100 khẩu M-16. Nhưng táo bạo nhất là ở chỗ vụ đột kích đã diễn ra, mặc dù tình hình an ninh đã được siết chặt trong khu vực, và tình trạng thiết quân luật đã được ban hành tại 3 tỉnh miền Nam.
Còn kẻ nào đứng sau cuộc tấn công, thì thưa anh, trong cuộc họp báo hôm thứ Hai sau vụ cướp súng, phát ngôn viên của chính phủ Thái Lan nói rằng “hãy còn quá sớm để xác định lý lịch các hung thủ, nhưng nên gọi chúng là những kẻ cướp, những kẻ không có động cơ ý thức hệ...”.
Nhưng gần đây hơn, giới hữu trách Thái Lan nói họ tin rằng các cuộc tấn công có thể do các thành phần Hồi Giáo đòi ly khai gây ra, mục đích là để gây tranh chấp sắc tộc và tôn giáo trong một khu vực nơi những người theo đạo Phật và các tín đồ Hồi giáo vẫn sống chung trong hòa bình.
Nhưng thưa anh, dù là ai đi nữa, thì những kẻ ra tay đã chứng tỏ họ hiểu biết về chiến thuật du kích và có khả năng tấn công đồng bộ, một mặt cướp mang theo hàng trăm khẩu M-16, mặt khác, phóng hỏa 20 ngôi trường, và cùng lúc phá hủy nhiều đồn cảnh sát. Thế vẫn chưa hết, ngày hôm sau, tại thành phố Pattani cách đó độ 160 cây số về hướng Bắc, một loạt vụ đánh bom khác lại diễn ra. Thưa anh, loạt bạo động này diễn ra đồng thời, đã gây kinh hoàng cho dân chúng, và kinh ngạc trong giới phân tích và thẩm quyền địa phương về, phải nói là sự thành công và chính xác của chúng.
Một số nhà phân tích cho rằng có những kẻ cố tình khuấy động tình hình ở miền Nam Thái Lan để tạo tranh chấp giữa các tín đồ Hồi Giáo và Phật giáo sinh sống tại đây. Họ có nói rõ những kẻ ấy là ai hay thuộc các phe nhóm nào không, thưa chị?
Thưa anh nói đúng, giới phân tích tin là có bàn tay của những kẻ nào đó, muốn khơi dậy những tranh chấp phe phái, sắc tộc và tôn giáo ở các tỉnh miền Nam Thái Lan, nhất là sau khi 3 tu sĩ Phật giáo bị chém tới chết khi đang đi khất thực.
Còn về các cuộc bạo động khác, kể cả cuộc tấn công vào kho vũ khí của quân đội Thái Lan, Tạp chí Time trích lời một cố vấn an ninh của Thủ Tướng Thaksin Shinawat, nói rằng sau vụ đó, có bàn tay của một nhóm Hồi Giáo ít người biết tới, nhóm Gerakan Mujahideen Islam Pattani, gọi tắt là GMIP. Nhóm này có quan hệ gần gũi với nhóm Kumpulan Mujahideen Malaysia, một tổ chức đấu tranh Hồi giáo có liên hệ với các nhóm khủng bố mà bây giờ ai cũng biết tên, là Jemaah Islamiyah và al-Qaida.
Và như ai cũng biết, một số tín đồ Hồi giáo đã được huấn luyện tại Afghanistan trong những năm 1980, thời Hoa Kỳ còn hậu thuẫn cho các nhóm mujahideen chống lại sự chiếm đóng của Liên Sô. Một số khác được huấn luyện trong những năm 1990, vào lúc Osama bin Laden và hệ phái Hồi Giáo Wahhabi xuất xứ từ Ả Rập Saudi- đang tăng cường ảnh hưởng tại Afghanitan.
Các nhà phân tích quan ngại rằng một số tín đồ Hồi giáo địa phương trở về từ Afghanistan, và ảnh hưởng của một số trường tôn giáo hoạt động ở miền Nam Thái Lan, do hệ phái Wahhabi tài trơ,ï đã góp phần trong việc leo thang căng thẳng và xáo trộn ở các tỉnh miền Nam Thái Lan. Có người còn nghi ngờ có bàn tay hoặc ít ra sự giúp đỡ tích cực của các thành phần ngoại nhập trong các cuộc tấn công đồng loạt vừa rồi.
Các nhà phân tích đã dựa trên những yếu tố nào, những sự kiện nào để nghi ngờ là có bàn tay của các phần tử hoặc tổ chức ngoại nhập đứng sau vụ này?
Thưa anh, thưa quý thính giả, giới hữu trách Thái Lan, và giới ngoại giao tại thủ đô Bangkok, đều kinh ngạc về những cuộc đổ máu và tính chính xác của đợt tấn công mới đây. Họ cho rằng đó là dấu ấn của các nhóm khủng bố nước ngoài, hay ít ra là các nhóm địa phương đã được sự trợ giúp tích cực của các phần tử này đang hoạt động tại miền Nam Thái Lan,
Với tổng cộng 63 triệu dân, 90% dân số Thái Lan theo Phật giáo, trong khi đó, chỉ có 4 triệu tín đồ Hồi giáo trên khắp nước. Thế nhưng tại 5 tỉnh miền Nam Thái Lan, Satun, Songkhla, Pattani, Yala và Narathiwat, thì 85% cư dân lại là tín đồ Hồi giáo. Khu vực này đã bị Thái Lan sát nhập cách đây 100 năm, và một phong trào tranh đấu đòi ly khai đã nổi dậy từ năm 1970, nhưng hầu như đã tàn lụi trong thập niên 1990, cho mãi tới cuối năm 2002. Từ đó cho tới nay, gần 60 cảnh sát viên Thái Lan đã bị giết chết.
