Phái viên chuyên tường thuật các diễn biến ngoại giao tại Châu Á của hãng tin Reuters đặc biệt chú trọng đến hệ quả của sự kiện chiếc tầu hải quân Mỹ ghé cảng Việt Nam trong quan hệ với đại lân bang Trung Quốc.
Cô Jane Macartney ghi nhận rằng trong khi phải đối phó với đại cường trên thế giới là Hoa Kỳ mới vài chục năm, thì từ cả ngàn năm nay, Việt Nam vẫn phải thấp thỏm canh chừng nuớc láng giềng phía bắc là Trung Quốc. Làm thế nào để lập thế quân bình giữa hai đại cuờng này là thách thức hiện nay của Việt Nam.
Kể từ khi Hoa Kỳ và Việt Nam tái lập bang giao, các quan hệ giữa hai nước cựu thù đã nở rộ và cho đến nay đang lan từ địa hạt thương mại và ngoại giao qua phạm vi các tiếp xúc về mặt quân sự.
Nhưng các chuyên gia cảnh báo là không nên suy diễn quá nhiều về chuyến viếng thăm Hoa Kỳ mới đây của tướng Phạm Văn Trà cũng như việc chiếc tầu hải quân Mỹ ghé cảng Sài Gòn.
Ông Robert Karniol thuộc tạp chí quốc phòng Jane đang làm việc tại Bangkok nhận định rằng đây là một tiến trình dần dà hàn gắn các vết thương cũ, nhưng con đuờng còn rất xa. Theo ông, các diễn biến trong quan hệ giữa 2 nước nặng phần biểu trưng. Thực chất tùy thuộc vào việc Hoa Kỳ bãi bỏ các biện pháp chế tài kinh tế đối với các thiết bị có liên quan đến quân sự áp dụng cho cả Trung Quốc lẫn Việt Nam.
Chính phủ Hoa Kỳ chưa tỏ dấu cho thấy sẵn sàng thay đổi và các quan hệ với Việt Nam cũng chưa có cơ may biến chuyển nhiều.
Vietnam muốn có một nguời bạn Hoa Kỳ đầy thế lực, để đuợc hưởng các lợi lộc kinh tế cũng như có một đối trọng với Trung Quốc. Việt Nam muốn đóng một vai trò trong thế kỷ thứ 21 với Hoa Kỳ lãnh đạo cuộc chiến chống khủng bố, trong đó kinh tế thúc đẩy ngoại giao.
Với Trung Quốc thì Việt Nam muốn buôn bán nhiều hơn và đuợc bình đẳng hơn.
Điểm mạnh là Hoa Kỳ không còn là kẻ thù nữa, nhưng điều bất lợi là các yêu cầu của Hoa Kỳ về dân chủ và nhân quyền, và sự cách biệt về chủ thuyết vẫn luôn luôn tồn tại.
Về phía Trung Quốc thì là vấn đề lãnh thổ và lịch sử các cuộc giao tranh. Ông Karniol cho rằng tuy các quan hệ quân sự giữa Việt Nam và Hoa Kỳ không kiềm chế đuợc Bắc Kinh trong cuộc tranh chấp với Việt Nam về vấn đề quần đảo Trường Sa, nhưng cũng có công dụng làm gia tăng sự tự tin của Việt Nam.