Quý thính giả theo dõi tin tức chắc cũng biết gần đây có hai vụ việc liên quan đến học sinh, du sinh Việt Nam ở Mỹ gây hoang mang, quan ngại đối với các bạn trẻ đang du học, hoặc dự định đi du học tại quốc gia có nền giáo dục vào bậc nhất thế giới này. Học sinh – sinh viên Việt Nam du học tại Mỹ làm thế nào có thể tự bảo vệ an toàn cá nhân? Cần ghi nhớ điều gì? Phải liên hệ những nơi nào khi đứng trước các nguy cơ bạo lực? Đó là một số trong rất nhiều các câu hỏi đang được đặt ra. Trong chuyên mục Tạp chí Thanh Niên hôm nay, mời quý vị cùng Trà Mi đi tìm lời giải đáp nhé.
Sau vụ việc du học sinh Hồ Quang Phương bị cảnh sát bắt giữ bằng võ lực hồi tháng 9 năm ngoái tại thành phố San Jose của bang California, đến đầu tháng 12 nổi lên vụ các học sinh gốc Á, trong đó có các em học sinh Việt Nam đang định cư tại Mỹ, bị các học sinh Mỹ gốc Phi Châu hành hung tại trường trung học Nam Philadelphia, bang Pennsylvania, vì lý do kỳ thị sắc tộc.
Vi, một du học sinh tại thành phố San Francisco, bang California ở phía tây Hoa Kỳ, mới qua đây học được hai năm, cho biết cô cùng bạn bè của cô cảm thấy rất bất an khi nghe đến những vụ việc này:
“Thì cũng cảm thấy rất là sợ, không biết một ngày nào đó tới mình hay không. Một số bạn bè của Vi ở mấy tiểu bang khác cũng rất quan tâm đến vụ việc này. Người ta nói là cảm thấy rất sợ, chỉ cách đây mấy tháng ở San Jose, California, có vụ du sinh Hồ Quang Phương bị cảnh sát đánh. Rồi chỉ mấy tháng sau lại xảy ra vụ sinh viên Việt Nam định cư ở đây bị đánh ở Philadelphia thì cũng hoang mang, lo sợ chứ.”
Từ khu vực đông bắc Hoa Kỳ, Minh Nghĩa, một du học sinh đang học năm thứ hai ngành tài chánh tại bang Maryland, chia sẻ cảm nghĩ:
“Theo Nghĩa thấy thì người Châu Á, trong đó có người Việt Nam qua Mỹ này thường bị rất nhiều sự kỳ thị. Nghĩa rất quan ngại điều đó.”
Khi được hỏi về kinh nghiệm bản thân từ khi qua đây học tập tới giờ, các bạn có khi nào cảm giác bị phân biệt đối xử hay không, Nghĩa nói rằng:
“Từ trước tới giờ đi lại ở đây cũng khá an toàn, ngoại trừ một câu nói đùa mà mọi người cứ quy cho bất kỳ chuyện gì không đúng luật lệ là bảo rằng Asian (người Châu Á) làm đấy. Đôi khi mình cảm thấy không vui vì chuyện đó, nhưng ngoài ra mình cảm thấy sống ở đây khá là an ninh.”
Bạn Vi cho biết:
“Nhiều lúc nghĩ thấy dường như người Á Châu, nhất là người Việt Nam mình dễ bị ăn hiếp hay sao đó. Cũng may là Vi ở California, người Châu Á và Việt Nam rất đông, nên ở đây Vi không thấy bị phân biệt đối xử gì cả, nhưng mà mình nghĩ mấy tiểu bang khác tất nhiên là có. Vì mình có một số bạn bè ở các tiểu bang khác như Oregon, Boston, những nơi đó người Việt ít nên họ cảm thấy có sự phân biệt đối xử ở người dân bản xứ ở đây. Còn tại California thì mình cảm thấy rất an toàn về an ninh cá nhân.”
<!-- IMAGE -->
Song, cho dù có yên tâm hay không đối với môi trường học tập và sinh sống nơi xứ lạ quê người, cũng sẽ không là thừa thãi nếu chúng ta có những bước tìm hiểu, chuẩn bị tâm lý về những điều cần làm và nên làm trước những tình huống bất trắc, đe dọa đến an ninh cá nhân, phải không các bạn?
Ở Mỹ có các cơ quan, tổ chức nào chuyên cung cấp thông tin, hỗ trợ pháp lý, cũng như giúp bảo vệ an ninh cá nhân cho các du học sinh Việt Nam?
Luật sư Phan Quốc Cường là thành viên Ban Quản Trị Luật sư đoàn người Mỹ gốc Việt tại khu vực thủ đô Washington DC, kiêm Giám đốc Đối ngoại và Giao tế của Tổ chức Boat People SOS, tức Ủy ban Cứu người Vượt biển, cơ quan chuyên hỗ trợ người Việt tại Mỹ, và cũng là một trong những tổ chức có can thiệp vào vụ việc các học sinh Việt Nam ở trường trung học Philadelphia bị hành hung. Trong quá trình hoạt động xã hội và phục vụ cộng đồng, bản thân luật sư Cường cũng đã tham gia nhiều vụ liên quan đến bạo lực do kỳ thị, hay do sắc tộc.
Luật sư Quốc Cường cho biết:
“Có rất nhiều nguồn tư liệu và sự giúp đỡ trực tiếp. Thứ nhất, tại các trường đại học thường có ban Community Relation Outreach chuyên quan hệ, giao tiếp với sinh viên. Thứ hai có những nhân viên chuyên hỗ trợ cho các du học sinh. Đó là những nguồn cung cấp thông tin trực tiếp nhất. Trong hầu hết mọi đại học Hoa Kỳ đều có hội sinh viên người Việt hay người Á Châu. Họ có thể là tiếng nói đại diện cho du học sinh nếu vấn đề cần sự ủng hộ của nhà trường, cộng đồng, hay xã hội.
Ngoài xã hội thì có những văn phòng cảnh sát địa phương. Nếu vấn đề mang tính chất tấn công bạo lực trầm trọng, thậm chí có thể gọi tới các đường dây liên lạc FBI hoặc vào văn phòng các công tố viên liên bang.
<!-- IMAGE -->
Có những tổ chức cộng đồng, sẵn sàng giúp cung cấp các dịch vụ pháp lý. Có những tổ chức của cộng đồng gốc Á Châu chuyên cung cấp dịch vụ, thông tin, và đại diện pháp lý cho các nạn nhân trong trường hợp có những vụ tâán công bạo lực xảy ra nghiêm trọng.”
Nếu các bạn du học sinh gặp trở ngại về ngôn ngữ, thì có thể liên lạc với những tổ chức của cộng đồng người Việt để được can thiệp, bảo vệ, như hướng dẫn của luật sư Quốc Cường:
“Một trong hai tổ chức toàn quốc của người Việt tại Mỹ là Boat People SOS, có văn phòng đại diện trên 15 tiểu bang. Các học sinh học tại những tiểu bang như Louisiana, Texas, California, Washington, Mississippi, thì có thể liên hệ với các văn phòng của Boat People SOS địa phương. Sẽ luôn có các tổ chức cộng đồng sẵn sàng bảo vệ cho các em. Tổ chức thứ hai là NAVASSA, hiện có một văn phòng tại Maryland. Đó là hai tổ chức có tầm vóc toàn quốc, còn tại mỗi địa phương có rất nhiều hội đoàn của người Việt hoạt động như tại thủ đô Washington thì có Hội luật sư đoàn người Mỹ gốc Việt sẵn sàng tham gia giúp đỡ, bảo vệ các du học sinh.”
Nhiều nguồn thông tin và trợ giúp như thế ở xã hội Mỹ, thế nhưng, dường như rất ít các bạn du học sinh Việt Nam tại Mỹ quan tâm và biết đến các nơi này, như bạn Vi tâm sự:
“Mình qua đây, văn hóa, cách cư xử xã hội của người Mỹ khác. Mình qua cũng đã ít nhiều tìm hiểu và bạn bè, thầy cô cũng chỉ dẫn thêm những lời khuyên khi gặp tai nạn bất trắc. Hồi giờ Vi cũng chẳng biết là nên liên lạc với ai, thường chỉ biết gọi cảnh sát 911 thôi à. Vi chưa biết tới các tổ chức này ở Mỹ.”
Nhà hoạt động xã hội Quốc Cường nói rằng hiện nay du học sinh Việt Nam tại Mỹ chưa phải đối diện với một vấn nạn nghiêm trọng nào về mặt an ninh, như tình trạng của du học sinh ở các nước Đông Âu bị người bản xứ tấn công. Vẫn theo lời ông, trong vụ hành hung ở trường trung học Nam Philadelphia hồi tháng trước hoàn toàn không có du học sinh Việt Nam nào bị tấn công mà nạn nhân là các em học sinh gốc Việt định cư tại Mỹ theo diện di dân.
Dù vậy, vấn đề an toàn cá nhân vẫn là mối quan tâm hàng đầu đối với các bậc phụ huynh và con em của họ khi quyết định sang xứ người du học. Thế thì riêng tại Mỹ, các bạn du học sinh cần phải làm gì ngay khi cảm thấy an ninh cá nhân bị đe dọa và cần được bảo vệ? Luật sư Quốc Cường đề nghị:
“Nếu bạn là du học sinh, nếu chỉ bị trêu chọc bình thường, việc đầu tiên nên làm là nói chuyện với giáo viên, với người tư vấn mà mỗi sinh viên đều có chuyên hỗ trợ cho các du học sinh.
Những trường hợp mang tính chất xâm phạm đến an nguy cá nhân như bị tấn công bạo lực, bị chặn đường thì ngoài việc liên lạc với những người trong trường, cũng nên gọi cho cảnh sát địa phương. Trong trường cũng có lực lượng cảnh sát gọi là on-campus police, tức cảnh sát của trường học. Họ cũng có quyền lực tương đương trong phạm vi trường học. Giả dụ nếu bạn trên đường từ trường về ký túc xá mà cảm thấy bị đe dọa, bạn có thể dừng lại ngay bất kỳ trạm phone nào trong trường, gọi cảnh sát. Họ sẽ cử người đến tận nơi đưa bạn về.”
Ông nói tiếp:
“Trở ngại lớn nhất của người Việt Nam mình là tâm lý sợ liên hệ với chính quyền e rằng nếu chuyện không nghiêm trọng lắm thì sẽ bị phạt. Thật sự không bị phạt gì cả, miễn bạn có lý do chính đáng để yêu cầu sự can thiệp bảo vệ của họ, thì họ sẽ bảo vệ cho bạn. Có rất nhiều vụ dẫn đến kết quả nghiêm trọng vì người Việt, nhất là du học sinh, do chưa hiểu xã hội bên này và e ngại chuyện này chuyện kia, rồi khả năng Anh ngữ giới hạn, nên không dám kêu gọi sự giúp đỡ.”
Tuy nhiên, điều tối quan trọng mong các bạn ghi nhớ để tự bảo vệ an toàn cho bản thân là trong thời gian học tập và thích nghi với cuộc sống của người bản xứ, nên tránh đi vào những sự xung đột. Và một khi xuất hiện sự đe dọa thì nên mạnh dạn tìm đến các nguồn thông tin và hỗ trợ của luật pháp.
Giới chuyên môn khẳng định:
“Hoa Kỳ là một quốc gia có nền dân chủ pháp trị rất mạnh, có vô số tổ chức dân sự sẵn sàng bảo vệ cho bạn từ nhà trường, xã hội, đến chính quyền các cấp. Mình phải kêu gọi sự giúp đỡ cần thiết.”
Như vậy, ngoài những thông tin cơ bản mà các bạn cần lưu ý khi mới đặt chân tới Mỹ du học như địa chỉ trường học hay nơi ở..v..v., các bạn còn phải ghi nhớ cả số liên lạc của những nơi này phòng khi hữu sự xảy ra có thể kịp thời đối phó. Trước khi khóa học thật sự bắt đầu, các trường học tại Mỹ thường tổ chức những buổi tập trung, đặc biệt cho các du học sinh, để giới thiệu về trường lớp, chương trình học, đồng thời cung cấp thông tin và các số liên lạc cần thiết trong trường hợp bất trắc xảy ra. Các bạn nhớ chép lại cẩn thận hoặc tốt nhất là lưu vào điện thoại của mình. Sẽ có lúc các bạn sẽ cần lắm đấy.
Mong rằng chương trình hôm nay đã giải đáp phần nào những thắc mắc và ưu tư của các bạn trẻ đang, hoặc định du học tại Mỹ. Các bạn có thắc mắc gì thêm, hoặc muốn chia sẻ ý kiến với Tạp chí Thanh Niên, đừng ngần ngại, hãy email về địa chỉ Vietnamese@VOANews.com. Đừng quên để lại số phone để Trà Mi có thể liên lạc lại nhé. Rất mong nhận được thư và được các bạn góp tiếng trong chương trình này.
Trà Mi kính chào tạm biệt và hẹn tái ngộ quý thính giả mỗi buổi tối thứ ba hằng tuần.
