Trong mục Điểm Sách do Ðào Trung Ðạo phụ trách kỳ này, chúng tôi xin giới thiệu đến quý vị tiểu thuyết The Girl Who Played With Fire/Thiếu Nữ Đùa Với Lửa của Stieg Larsson.
Trong một chương trình trước đây, chúng tôi đã giới thiệu nhà văn viết truyện trinh thám Stieg Larsson với quyển Thiếu Nữ Có Xâm Hình Con Rồng là cuốn đầu trong bộ truyện 3 tập Thiên Niên Kỷ hiện đang được độc giả khắp thế giới hâm mộ. Trong chương trình hôm nay chúng tôi xin giới thiệu tập 2 Thiếu Nữ Đùa Với Lửa mới ra mắt bản Anh văn ở Mỹ tháng trước.
Trước khi đi vào chi tiết quyển truyện trinh thám đã lôi cuốn hàng triệu độc giả này, cũng xin sơ lược về tác giả Stieg Larsson và tập đầu Thiếu Nữ Có Hình Xâm Con Rồng để quí vị dễ theo dõi. Stieg Larsson là một nhà báo Thụy Điển chuyên viết những phóng sự điều tra về những hành vi thủ đoạn xấu xa, thiếu đọa đức của những tay tư bản đại gia, việc chính quyền hiện hành tỏ ra thiếu trách nhiệm, và những phong trào chính trị cực đoan trong thời đại hậu kỹ nghệ ở Âu Châu. Năm 2004, ông giao cho một nhà xuất bản bản thảo bộ truyện trinh thám 3 tập Thiên Niên Kỷ nhưng không bao lâu sau Stieg Larsson đột ngột từ trần.
Trong tập đầu Thiếu Nữ Có Hình Xâm Con Rồng hai nhân vật chính là Mikael Blomqvist và Lisbeth Salander. Blomqvist là một nhà báo ở vào tuổi trung niên đang gặp cơn hoạn nạn vì loạt bài tố cáo một tư bản đại gia nên bị trả thù bằng một án lệnh đi tù còn Salander là một thiếu nữ quái kiệt thông minh, một ‘computer hacker’ biệt tài nhưng cũng là một tính cách chống lại xã hội, có khả năng sát nhân và rất thảng khi biết mình đang yêu.
Đang trong tình cảnh hoạn nạn Blomqvist được một tay đại gia khác giao cho nhiệm vụ điều tra về cái chết bí ẩn của cô cháu gái ông ta hơn mười năm trước, và nếu thành công ông ta không những sẽ thưởng Blomqvist một số tiền lớn mà còn cung cấp thông tin bí mật về tay đại gia kẻ thù để anh trả thù. Trong khi tiến hành cuộc điều tra Blomqvist lại bị vị đại gia này âm thầm thuê một cơ quan thám tử tư theo dõi hành tung của anh, và kẻ theo dõi đó chính là Salander. Nhưng ngoài dự liệu của ông chủ đại gia, khi cùng lao vào cuộc điều tra Blomqvist và Salander trở thành tình nhân. Tuy nhiên trong quyển Thiếu Nữ Có Hình Xâm Con Rồng tác giả không cho nhân vật Salander đóng vai chính.
Sang tập 2 Thiếu Nữ Đùa Với Lửa, tác giả cho Salander giữ vai trò trung tâm của truyện. Sau vụ điều tra thành công, hai người xa nhau một thời gian. Gần nửa phần đầu cuốn truyện tác giả cho Salander kể lại cuộc sống hiện tại của cô và Blomqvist kể lại cuộc sống của anh, hai dòng tự sự tuy song song nhưng tách riêng. Nếu như tác giả cho Blomqvist là nhân vật chính trong tập 1 Thiếu Nữ Có Hình Xâm Con Rồng, thì trong tập 2 Thiếu Nữ Đùa Với Lửa nhân vật chính là Salander.
Về mặt thể chất, Salander 26 tuổi là một người nữ thấp bé, chỉ cân nặng 88 pounds, nhưng về mặt tinh thần, cô ta ngược lại có một sức mạnh khôn lường, có khả năng đốn ngã một đối thủ nam giới có thể chất gấp 3 lần Salander nếu bị thách thức bằng những hành động cực kỳ tàn bạo. Về khả năng, Salander có năng khiếu thiên bẩm về toán học, sử dụng computer thần sầu để đột nhập đánh cắp thông tin, và cô cũng là một cao thủ cờ chess. Nhưng về mặt tâm thần Salander là một tính cách bất bình thường: tự kỷ, lánh xa xã hội, không thân thiện, cọc cằn đến độ lỗ mãng, không ngần ngại trở thành tàn ác khi cần thiết.
Trên hết thảy Salander có một tuổi thơ bất hạnh, có cha mẹ nhưng chào đời như một đứa trẻ mồ côi, 14 tuổi đã tự sát nên phải đưa vào viện tâm thần và được đặt dưới sự giám hộ của ông cậu tên là Nils Erik Bjurman. Khi ra khỏi bệnh viện tâm thần Salander bị ông cậu này cưỡng hiếp nên cô đã trả thù ông một cách ác độc, và cuộc đời Nils Erik Bjurman đã kết thúc thê thảm.
Sau khi chia tay với Blomqvist, Salander dùng computer đánh cắp một số tiền lớn trong tài khoản của một tay kinh tài bất chính nên có một cuộc sống xa hoa. Quyển Thiếu Nữ Đùa Với Lửa mở đầu kể lại chuyến du hành không mục đích của một Salander buồn chán đời sống, đã hoàn toàn thay đổi về ngoại diện nên làm một chuyến đi với nơi đến tình cờ là Granada. Có lẽ từ trong đáy tâm hồn bí ẩn của cô, Salander muốn đi thật xa để tránh gặp mặt người tình Blomqvist phần nào cũng vì anh chàng nhà báo trung niên này có tật cùng lúc dan díu với quá nhiều phụ nữ.
Về phần Blomqvist tuy không hiểu vì sao Salander xa lánh mình nhưng tôn trọng quyết định của người tình cũ nên không có ý định đi tìm Salander. Buồn bã anh lại lao mình vào sự đam mê điều tra và viết phóng sự về những hành động bất chính của giới tài phiệt và quan chức chính quyền dù trong quá khứ Blomqvist đã khốn đốn vì sở thích này. Lần này ma đưa lối quỷ dẫn đường, Blomqvist gặp gỡ Dag Svensson và người bạn gái của anh ta tên Mia Johansson khi cặp này đến tòa soạn báo Thiên Niên Kỷ của anh và đưa ra những tài liệu họ đã thu thập trong mấy năm về những đường dây đưa phụ nữ nhập cảnh trái phép từ Nga vào Thụy Điển và cưỡng bức họ hành nghề mại dâm.
Đa số những phụ nữ này còn ở tuổi vị thành niên. Bất kỳ cô gái nào có ý định bỏ trốn đều bị sát hại. Trước thảm trạng này, cảnh sát lạnh lùng làm ngơ vì họ coi những phụ nữ này như những con điếm vô giá trị cho nên chính quyền không muốn tiêu phí tiền bạc công sức để bảo vệ họ. Vì Stieg Larsson vốn là người chống lại sự kỳ thị phụ nữ ở Thụy Điển nên trong vai trò ký giả cũng như nhà văn không bỏ lỡ cơ hội lên tiếng bênh vực phụ nữ. Blomqvist rất ấn tượng về công trình của Dag Svensson nên quyết định sẽ xuất bản tài liệu này để soi chiếu những ngõ ngách tăm tối của xã hội Thụy Điển.
Trong tài liệu này tác giả nêu tên khá nhiều những số phận phụ nữ bất hạnh. Trong lúc cuốn sách đang tiến hành việc xuất bản thì Dag Svensson và Mia Johansson bị thảm sát trong ngay căn phòng của họ. Cảnh sát điều tra cho biết họ tìm thấy dấu tay của Salander để lại, vì vậy cô ta bỗng trở thành nghi can hàng đầu. Tuy vậy Blomqvist không tin Salander có tội trong vụ này. Khi cảnh sát vào cuộc truy tìm hung thủ Salander trốn biệt tích.
Tác giả tường thuật lại ba cuộc điều tra trong số đó cuộc điều tra thứ nhất do điều tra viên tên Jan Bublanki vốn là người gốc Do thái được các đồng nghiệp cho là một tay Do thái kỳ khôi vì trong những ngày lễ lớn của dân Do thái Jan đội mũ chùm chóp đầu vào sở làm, từ chối đi làm việc vào ngày lễ Sabbath, chỉ ăn thịt súc vật sát sinh theo đúng kiểu Do thái. Cuộc điều tra thứ nhì tác giả thuật lại do Dragan Armansky, chủ cũ của Salander trong vụ thuê cô theo dõi Blomqvist, tiến hành vì ông không tin cô nhân viên cũ của mình là kẻ phạm tội.
Cuộc điều tra thứ ba tác giả thuật lại do Blomqvist tiến hành dựa trên tài liệu của chính Dag và Mis để lại. Với tư cách một nhà báo viết phóng sự anh làm những cuộc phỏng vấn tất cả những người được Jan và Mia nêu tên trong tài liệu bản thảo quyển sách. Trong số này những kẻ đáng ghê tởm trong giới thượng lưu cũng như giới bần cùng lần lượt xuất hiện, chẳng hạn nhân vật Zala tức Zalachenko đã công khai đe dọa một số những người được Blomqvist phỏng vấn phải câm miệng không được nói ra những thông tin nguy hại đến hắn, cũng không được nhắc đến tên Zala trong bất kỳ trường hợp nào. Stieg Larsson cũng còn nêu tên những phe nhóm của xã hội đen khác ở Stockhom tuy giới chức an ninh của chính quyền biết rất rõ nhưng bất lực hoặc cố tình làm ngơ vì có những liên hệ mờ ám.
Chính qua ba cuộc điều tra rất phức tạp rối mù này tác giả cho người đọc biết rõ hơn trong quyển Thiếu Nữ Có Hình Xâm Con Rồng. Ngay từ khi chào đời Salander đã trải qua một tuổi thơ nhiều đau thương: mẹ cô là một phụ nữ sống độc thân còn cha cô là một người đàn ông áp chế. Khi 12 tuổi Salander bị coi là điên loạn, bị tòa tuyên án câu lưu trong hết viện tâm thần này sang viện tâm thần khác. Sau cùng khi được sống với ông cậu Nils Bjurman, là một luật sư, giám sát cô rất gay gắt nhất là về tiền bạc vì Salander tiêu tiền rất phung phí. Nils Bjurman đã cưỡng hiếp Salander nên cô trả thù ông ta một cách tàn bạo. Nhưng khi ông đột tử Salander vẫn còn phải đeo án lệnh của tòa.
Tuy cả ba người Jan Bublanki, Dragan Armansky, lẫn Blomqvist đã cố gắng tột cùng nhưng việc truy cập những hồ sơ về Salander gặp rất nhiều trở ngại một phần vì những hồ sơ này được lệnh bảo mật, phần khác trong nhiều tập hồ sơ có khá nhiều tờ bị mất khiến cả ba nhà điều tra không khỏi nêu ra những nghi vấn.
Trong các cuộc điều tra họ cũng gặp Miriam “Mimmi” Wu một phụ nữ đồng tính bạn thân nhất của Salander, Erika Berger vừa là phụ tá chủ biên tạp chí Thiên Niên Kỷ vừa là nhân tình nhân ngãi lâu năm của Blomqvist, Sonja Modig một sĩ quan cảnh sát tài giỏi nhất thượng cấp của Jan Bublanki điều khiển cuộc điều tra. Tất cả ba nhân vật này đều là những kẻ có quan điểm tự do phóng khoáng về tình dục cho nên họ rất chú tâm tới những biến cố có liên hệ tới tình dục trong vụ án mạng.
Càng đến những trang kết thúc quyển truyện tốc độ nhịp điệu tự sự càng nhanh và tác giả ngưng đột nhiên khiến người đọc không khỏi thèm thuồng muốn biết những kết thúc trong khi chờ được đọc tập 3.
Mời quí vị bấm vào đường dẫn bên phải để nghe chương trình này.
