Tòa xét xử Khmer Đỏ tại Campuchia đã bắt đầu kỳ nghỉ ngắn sau khi nghe những lời khai rùng rợn từ những người cai tù của trại giam S-21, trung tâm tàn sát nổi tiếng nhất của chế độ Khmer Đỏ. Từ Phnom Penh, thông tín viên đài VOA Luke Hunt có bài tường trình sau đây.
Kể từ vụ xử Kaing Guek Eav, bí danh Duch, bắt đầu vào tháng Ba vừa qua, đông đảo người Campuchia đã kéo đến tòa án để nghe những lời khai của bị cáo về cách mà ông ta đã cai quản nhà tù S-21 khét tiếng ở thủ đô Phnom Penh.
Ông Reach Sambath, Phát ngôn viên trưởng của tòa án, cho biết hơn 13,000 lượt người đã đến dự các phiên nghe lời khai được mở công khai, kể từ khi tòa án này mở cửa cách nay 51 ngày.
Ông Sambath nói: "Họ xem đây là tòa án của họ. Tòa án này phục vụ họ, phục vụ nhân dân Campuchia. Đó là lý do họ đã đến tham dự các phiên tòa ngày càng đông."
Chứng kiến những thủ lãnh Khmer Đỏ bị đưa ra trước công lý là một vấn đề cá nhân của nhiều người Campuchia. Hầu hết mọi gia đình tại Campuchia đều có người thân bị giết hại trong chế độ Khmer Đỏ.
Hơn một triệu người Campuchia đã chết vì đói và bệnh tật hoặc bị hành quyết trước khi Việt Nam tiến quân vào lật đổ Khmer Đỏ hồi đầu năm 1979.
Đám đông tại các phiên tòa đã nghe những người cai tù khai rằng tù nhân bị để cho thiếu dinh dưỡng đến mức chết đói, và bị tra tấn bằng những hình thức như tra điện và tra nước. Nhiều lúc họ bị lấy máu để dùng trong bệnh viện.
Cuối cùng khi các tù nhân được thông báo là họ sẽ được trả tự do, thì đó là một ám hiệu để các thuộc hạ của Duch đưa các tù nhân này ra nhưng khu ngoại thành để đập họ bằng những trục xe bò, cắt cổ và vất xác họ xuống những mồ chôn tập thể, mà nay thường được gọi là những Cánh đồng chết.
Khoảng 14,000 người đã chết tại nhà tù S-21. Nhà tù này mới là một trong hàng trăm nhà tù được Khmer Đỏ dựng lên khi họ lên nắm chính quyền vào tháng 4 năm 1975.
Trong số những nạn nhân ở trại tù S-21 có đến 200 trẻ em, và một số người nước ngoài.
Duch là một trong những thủ lãnh của Khmer Đỏ còn sống sót bị đưa ra xét xử đầu tiên. Liên hiệp quốc và chính phủ Campuchia phải mất hơn một thập niên mới lập ra được tòa án để xét xử các trường hợp vi phạm nhân quyền này. Trong thời gian đó nhiều thủ lãnh cấp cao của Khmer Đỏ đã chết, tuy nhiên vẫn còn 4 người đang chờ ngày bị đưa ra xét xử.
Phiên xử Duch sẽ tiếp tục vào thứ Hai tới, và có thể sẽ tiến đến giai đoạn cuối trong vòng vài tuần lễ.
