Một cuộc đối thoại trong 2 ngày chưa từng có từ trước đến nay giữa các giới chức Hoa Kỳ và Trung Quốc đã kết thúc tại Washington hôm thứ ba với lời cam kết của hai chính phủ là sẽ hợp tác chặt chẽ hơn với nhau về các vấn đề chính trị, kinh tế và môi trường. Ngoại trưởng Hoa Kỳ bà Hillary Clinton tuyên bố Trung Quốc có chung các mối quan tâm với Hoa Kỳ về viễn ảnh một nước Iran có vũ khí hạt nhân. Từ Bộ Ngoại giao, thông tín viên David Gollust của đài VOA ghi nhận chi tiết trong bài tường thuật sau đây.
Các đề tài bao trùm cuộc họp quy tụ ngoại trưởng Hillary Clinton, Bộ trưởng Tài chính Timothy Geithner và các đối tác phía Trung Quốc là đường lối kinh tế, và sự cần thiết là hai cường quốc phải phối hợp các nỗ lực để vượt qua cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và phục hồi sự ổn định.
Nhưng, trong một buổi họp báo kết thúc cuộc họp, bà Clinton cho biết bà và ông Đái Bỉnh Quốc, Cố vấn Ngoại vụ của chính phủ Trung Quốc, đã thảo luận những mối quan tâm chung về các chương trình hạt nhân của Bắc Triều Tiên và Iran. Bà cũng nói rằng so với Trung Quốc không kém phần lo ngại so với Hoa Kỳ về viễn ảnh một nước Iran được trang bị vũ khí hạt nhân.
Bà Clinton nói: “Trung Quốc có chung những mối quan ngại như chúng ta về việc Iran trở thành một quốc gia có vũ khí hạt nhân. Cũng như chúng tôi, Trung Quốc nhìn thấy tiềm năng gây mất ổn định cho Trung Đông và vùng Vịnh nếu như Iran châm ngòi cho một cuộc chạy đua vũ trang trong khi theo đuổi việc thủ đắc. Và chúng tôi đã có những cuộc trao đổi thông tin rất hữu ích về vấn đề đó.”
Về mặt kinh tế, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Timothy Geithner cho biết ông và người đối thoại với ông là phó thủ tướng Vương Kỳ Sơn đã hứa rằng Bắc Kinh sẽ đẩy mạnh nhu cầu nội địa để công cuộc phục hồi của họ sau cơn suy thoái kinh tế sẽ bớt lệ thuộc hơn vào lượng hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ và các nước khác.
Ông Geithner nói rằng về phía mình Hoa Kỳ sẽ có biện pháp để xoa dịu các mối lo ngại của Trung Quốc bằng cách giảm thiểu mức thâm hụt ngân sách khổng lồ ngay khi tình trạng kinh tế cho phép, nhằm củng cố đồng đôla và bảo vệ trị giá của các khoản đầu tư lớn của Trung Quốc ở Hoa Kỳ.
Ông Geithner nói: “Trong khi chúng tôi có biện pháp nâng cao tiết kiệm tư nhân ở Hoa Kỳ, trong khi chúng tôi có biện pháp cắt giảm mức thâm hụt ngân sách trong tương lai, trong khi chúng tôi có biện pháp thiết lập một hệ thống tài chính bền bỉ hơn ở Hoa Kỳ, thì chúng tôi muốn thấy có hành động ở Trung Quốc và các nước khác, nhằm chuyển hướng nguồn tăng trưởng qua nhu cầu nội địa. Đó là những điều bổ sung cần thiết. Các nước phải hợp tác với nhau, và tôi nghĩ rằng đó là thành tựu sách lược quan trọng nhất đạt được trong cuộc đối thoại này.”
Bộ trưởng Tài chính Geithner và Phó Thủ tướng Vương Kỳ Sơn cho biết hai nước sẽ duy trì các nỗ lực kích hoạt kinh tế cho đến khi nào nhìn thấy sự phục hồi. Các giới chức này không đưa ra chi tiết cụ thể về phương sách hai chính phủ định thực hiện cam kết để tái tạo sự quân bình cho các nền kinh tế sau khi phục hồi, và cũng tránh đề cập đến những bất đồng gay gắt về việc đánh giá tiền tệ.
Nhưng trước đó trong ngày thứ ba, Phó Thủ tướng Vương Kỳ Sơn đã cảnh báo chính quyền Obama chớ nên để cho trị giá đồng đôla trượt xuống quá nhiều, và nói rằng trong tư cách là một quốc gia dự trữ tiền tệ chính, Hoa Kỳ nên quân bình và xử lý một cách thích đáng ảnh hưởng của nguồn cung ứng đồng đôla đối với nền kinh tế thế giới.
Với mức khổng lồ về thặng dư mậu dịch với Hoa Kỳ, Trung Quốc là nước đầu tư duy nhất và lớn nhất vào các trái phiếu của Ngân khố Hoa Kỳ. Các giới chức của Hoa Kỳ cho rằng sự mất quân bình về mậu dịch một phần là do việc đánh giá chỉ tệ của Trung Quộc thấp một cách giả tạo, mặc dù hôm thứ ba ông Geithner đã tránh đề cập đến điều đó.
Hai bên đã ký một biên bản ghi nhớ nhằm tăng cường hợp tác để chống lại tình trạng biến đổi khí hậu, và cam kết hỗ trợ mậu dịch tự do và hoàn tất thành công vòng thương thuyết Doha về mậu dịch thế giới.
Ông Đái Bỉnh Quốc nói rằng cuộc đối thoại, và chuyến đi Trung Quốc của tổng thống Obama dự định vào cuối năm nay, nhiên hậu sẽ được coi như các dấu mốc lịch sử quan trọng trong bang giao song phương.
