Hai đại công ty mỏ Rio Tinto và BHP Billiton sẽ kết hợp công cuộc khai thác các quặng sắt lớn tại Australia. Hành động này diễn ra sau khi một thỏa hiệp gây nhiều tranh cãi bị đổ vỡ, theo đó Trung Quốc sẽ chiếm 18% cổ phần trong công ty Rio Tinto đang mang nhiều nợ nần. Từ Sydney, Thông tín viên đài VOA Phil Mercer gửi về bài tường trình chi tiết sau đây.
Là một công ty đang mang công mắc nợ ngót 40 tỉ đôla, Rio Tinto sẽ cảm thấy có được sự sợ giúp cần thiết nhiều hơn trong việc thỏa hiệp với BHP Billiton.
BHP Billiton sẽ bàn giao cho Rio Tinto gần 6 tỉ đôla và Rio sẽ phát hành cổ phiếu mới để gây thêm quỹ.
Hai công ty khai thác quặng sắt lớn hàng thứ nhì và thứ ba trên thế giới này sẽ hợp tác trong việc khai thác quặng mỏ tại Tây Úc, sử dụng chung các cơ sở hải cảng và đường sắt.
Cuộc hợp tác của Rio Tinto và BHP Billiton được loan báo sau khi thỏa thuận được dự trù giữa Rio Tinto và công ty nhôm Chinalco của nhà nước Trung Quốc bị thất bại. Nếu đạt được thỏa thuận vừa kể thì Trung Quốc đã có được ảnh hưởng rất lớn trong ngành công nghệ khoáng sản sinh lợi của Úc. Nhưng đề nghị đó đã gặp phải sự chống đối mạnh mẽ về chính trị tại Australia.
Các cổ đông của công ty cũng như các nhà chính trị lo ngại trước việc người ngoại quốc kiểm soát quá nhiều nguồn tài nguyên của nước Úc.
Trong một công bố, công ty Chinalco nói rằng họ rất thất vọng.
Nhưng tại Australia, một nhà lập pháp đối lập là Thượng nghị sĩ Barnaby Joyce, đã ca ngợi thỏa hiệp mới đạt được.
Ông Joyce nói: “Thật may cho nhân dân Úc là thỏa hiệp với công ty Chinalco thất bại và chúng ta không phải đối phó với những phức tạp do việc chính phủ cộng sản của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa sở hữu của cải của người Úc trên nước Úc.”
Thỏa hiệp giữa Rio Tinto và Chinalco thất bại giúp chính phủ Úc thoát khỏi tình huống khó xử khi phải quyết định có chấp nhận sự đầu tư lớn lao đó của nước ngoài vào ngành công nghiệp chủ yếu của Úc hay phải ngăn chận vì lý do an ninh quốc gia.
Liên doanh giữa Rio và BHP có phần chắc sẽ khiến các nhà sản xuất thép của Trng Quốc lo ngại. Họ vẫn than phiền là các công ty thép lớn của Úc có ảnh hưởng quá lớn đối với giá cả của các quặng sắt.
Thế nhưng thị trường chứng khoán lại phấn khởi đối với thỏa hiệp giữa hai đại công ty Anh-Úc này. Giá cổ phiếu tại cả hai nước tăng trên 8% trong ngày hôm nay.
Trưởng ban quản trị công ty Rio Tinto, ông Tom Albanese nói rằng quyết định được đưa ra rất có lý về mặt công nghiệp, trong khi vị tương nhiệm của ông phía BHP là ông Marius Kloppers, cho biết hai công ty đã tìm cách để hợp tác với nhau từ trên 10 năm nay.
