Tổng thống Barack Obama chuẩn bị đọc bài diễn văn được nhiều người chờ đợi gửi cho người Hồi giáo trên thế giới, trong chuyến thăm Ai Cập vào tuần này. Theo tường thuật của thông tín viên Paula Wolfson của đài VOA, ông Obama đang tích cực theo đuổi một cuộc đối thoại với người Hồi giáo sau nhiều thập niên căng thẳng về quan hệ.
Việc mưu tìm một cuộc đối thoại đã bắt đầu vào ngày tuyên thệ nhậm chức.
Tổng thống Obama nói: “Với thế giới Hồi giáo, chúng ta mưu tìm một đường lối mới để tiến tới, dựa vào quyền lợi chung và sự tương kính.”
Cuộc mưu tìm đã trở nên ráo riết hơn vào tháng tư, với bài phát biểu trước Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ.
Ông Obama nói: “Hoa Kỳ không và sẽ không bao giờ tuyên chiến với đạo Hồi.”
Đó là một lời đề cập ngắn gọn, nhưng quan trọng, đến quan hệ với cộng đồng Hồi giáo lớn hơn, được đưa ra vào cuối bài phát biểu về bang giao giữa Hoa Kỳ và Thổ Nhĩ Kỳ.
Bây giờ thì Tổng thống Obama sẽ khai triển các chủ đề ấy bằng một bài phát biểu với người Hồi giáo đọc lên ngay trong lòng thế giới Ả Rập.
Tùy viên báo chí Tòa Bạch Ốc Robert Gibbs nói rằng đó không phải là một bài phát biểu với những nhà lãnh đạo, mà là bài phát biểu với nhiều người, rất nhiều người.
Ông Edward Gnehm biết rất rõ cử tọa của Tổng thống. Ông là người đã làm việc nhiều năm ở Trung Đông trong tư cách là một nhà ngoại giao cấp cao của Hoa Kỳ, và đã từng làm đại sứ Mỹ ở Kuwait và Jordani.
Ông Gnehm nói rằng qua việc đến thăm khu vực này, Tổng thống không phải chỉ nói chuyện với khu vực từ bên ngoài hay từ một bục diễn giả nào ở Washington, hay ở châu Âu. Ông đến nơi để nói chuyện từ một thủ đô đã từng được coi như một trung tâm văn hóa, giáo dục và tôn giáo, đó là Cairo.
Mục tiêu của bài phát biểu rất đơn giản. Đó là thay đổi bản chất của quan hệ, và xoa dịu nhiều năm bực bội và mất lòng tin đã bị trầm trọng thêm vì cuộc chiến tranh ở Iraq, và một tiến trình hòa bình Trung Đông bị bế tắc.
Ông James Zogby là người đứng đầu Viện Mỹ Ả Rập ở thủ đô Washington DC. Ông nhận ra những thay đổi trong thái độ của người Ả Rập đối với nước Mỹ kể từ lúc tổng thống Obama lên nhậm chức.
Theo ông Zogby, chiều hướng rất tốt đẹp và có thể tiếp tục tốt đẹp, nhưng Tổng thống Obama phải thực hiện lời hứa hẹn.
Ông Zogby cho rằng người Ả Rập đang chờ tổng thống đề cập đến những vấn đề cấp bách, bắt đầu bằng cuộc xung đột giữa Ả Rập và Israel.
Ông Zogby nghĩ rằng đây không phải là một bài phát biểu với thế giới Hồi giáo, mà là một bài phát biểu với thế giới Ả Rập. Theo ông đó là lý do vì sao tổng thống đến Cairo. Và ông hy vọng rằng tổng thống sẽ vận dụng được thành tích lãnh đạo này. Ý ông muốn nói là tổng thống thực hiện chuyến đi và thế giới sẽ chú mục vào từng lời ông phát biểu.
Trong những ngày vừa qua, Tổng thống Obama đã gặp các nhà lãnh đạo chủ chốt của Ả Rập và Israel. Nhưng các phụ tá của ông cảnh báo rằng chớ nên trông đợi bất kỳ một đề nghị mới vĩ đại nào trong bài phát biểu lần này.
Ông Robert Satloff là người đứng đầu Viện Chính sách Cận Đông Washington. Ông nói rằng mục đích cấp thời của tổng thống là chứng tỏ sự quan tâm đến vấn đề và chứng tỏ thiện chí giao tiếp của ông.
Ông Satloff cho rằng nếu tổng thống tiếp tục con đường này, cho thấy một cuộc thảo luận chín chắn và trưởng thành về các vấn đề khó khăn – những vấn đề mà chúng ta đồng ý và những vấn đề mà chúng ta không đồng ý, thì ông có cảm tưởng rằng đa số người Ả Rập và Hồi giáo, dĩ nhiên không gồm các phần tử cực đoan, sẽ muốn giao tiếp với Hoa Kỳ.
Nhưng ông Edward Gnehm nói rằng đến một thời điểm nào đó, thì lời nói phải biến thành việc làm. Ông viện dẫn cuộc thăm dò không chính thức những người ông đã tiếp xúc ở Trung Đông.
Ông Gnehm cho biết ông vừa đi thăm vùng này và những người ông đã tiếp xúc nói với ông rằng 'Nói thì hay đấy, chúng tôi rất thích những lời nói. Chúng tôi muốn thấy cả hành động nữa'.
Nhưng vào lúc tổng thống chuẩn bị lên máy bay riêng, thì những lời nói vẫn sẽ bao trùm khi ông tìm cách đấu dịu và chuyển qua một kỷ nguyên mới trong bang giao giữa Hoa Kỳ và người Hồi giáo trên khắp thế giới.