Ngoại trưởng Clinton đi thăm Thổ Nhĩ Kỳ

Bộ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ, bà Hillary Clinton đã đến Thổ Nhĩ Kỳ hôm thứ Bảy, chặng dừng chân cuối cùng trong chuyến công du sang Trung Đông và Châu Âu của bà. Nhân chuyến đi thăm Ankara, Ngoại Trưởng Clinton sẽ thảo luận về những vấn đề gai góc đã được nêu lên trong các chặng dừng chân trước đó, kể cả các vấn đề liên quan tới Iraq, Afghanistan, Iran và Trung Đông. Từ Istanbul, Thông Tín Viên Dorian Jones tường trình cho đài VOA về vấn đề này như sau.

Nỗ lực của Ngoại Trưởng Clinton nhằm mang lại hòa bình cho vùng Trung Đông đã được đưa lên hàng đầu nghị trình làm việc của bà trong chuyến đi thăm Thổ Nhĩ Kỳ.

Các nhà phân tích lưu ý rằng những mối liên hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với phe Hamas, và với những nước trong thế giới Ả Rập là một yếu tố tích cực quan trọng. Thổ Nhĩ Kỳ cũng vừa hàn gắn những bất đồng với Israel sau khi hai bên lời qua tiếng lại về chiến dịch quân sự mới đây của Israel tại dải Gaza.

Theo dự kiến, một vấn đề khó khăn khác nữa có thể sẽ được nêu lên trong chuyến đi thăm lần này của Ngoại trưởng Mỹ, đó là vấn đề Afghanistan. Có nhiều khả năng bà Clinton sẽ hối thúc Thổ Nhĩ Kỳ gia tăng số binh sĩ của họ tại Afghanistan.

Các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ đang tham gia nhiệm vụ gìn giữ hòa bình bên trong và chung quanh thủ đô Kabul. Tuy nhiên Hoa Kỳ hy vọng rằng các quốc gia khác sẽ đóng góp và đưa thêm binh sĩ sang Afghanistan, tăng cường các nỗ lực ấy tại khu vực phía Nam Afghanistan, nơi mà các lực lượng Taliban đang có dấu hiệu gia tăng hoạt động.

Ông Soli Ozel thuộc trường đại học Bilgi, một chuyên gia về bang giao quốc tế nhận định rằng thuyết phục các vị Tư lệnh quân đội Thổ Nhĩ Kỳ là điều vô cùng khó khăn.

Chuyên gia Ozel nhận định: “Nếu cứ xem những gì xảy ra tại Kabul, binh sĩ của các nước khác đòi mặc quân phục của binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ bởi vì làm như thế họ sẽ được an toàn hơn trên các đường phố, thì đủ thấy là tại Kabul, người ta tin cậy quân đội Thổ Nhĩ Kỳ như thế nào, liệu quý vị có muốn gây thiệt hại cho uy tín ấy bằng cách gởi thêm binh sĩ chiến đấu đến miền Nam Afghanistan hay không?”

Tuy nhiên , giới phân tách cũng nói thêm rằng không những chỉ có quân đội Thổ Nhĩ Kỳ phản đối giải pháp này, mà chính quyền của nước có gốc rễ Hồi Giáo này còn có nhiều quan tâm về mặt ý thức hệ về chuyện quân đội Thổ Nhĩ Kỳ dự phần vào một cuộc chiến chống phe Taliban .

Ông Ozel nói: “Còn có vấn đề, là binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ cầm súng chống lại người Hồi Giáo. Họ không muốn người khác có cái cảm tưởng đó. Làm thế nào họ có thể giải thích khi một số binh sĩ tử trận được đưa về nước, bởi vì điều đó chắc chắn sẽ xảy ra. Đó cũng là mối quan tâm của Đức và các nước khác, nhưng ở Thổ Nhĩ Kỳ, còn có thêm một khía cạnh khác nữa, đó là Thổ Nhĩ Kỳ là một nước có đa số dân theo Hồi Giáo, và dưới con mắt của họ, chiến dịch quân sự Afghanistan không nhất thiết có tính chính đáng như theo lối suy nghĩ của các nước thành viên NATO khác.”

Một đề tài nóng khác, là vấn đề vũ khí hạt nhân của Iran.
Ông Gokhan Cetinsaya, cố vấn của Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề Iran cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ ở một vị thế tốt để giúp xoa dịu những căng thẳng liên quan tới vấn đề này.

Ông Cetinsaya giải thích: “Thổ Nhĩ Kỳ có quan hệ tốt đẹp với Iran và Hoa Kỳ và vì vậy, Thổ Nhĩ Kỳ đang ở một vị thế hết sức đặc biệt - có thể đóng một vai trò không chính thức, để tạo điều kiện cho sự liên lạc và thông cảm giữa hai bên. Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể thông tin cho mỗi bên biết về ý định cũng như các lập luận của phía bên kia.”

Một chủ đề khác của Ngoại Trưởng Clinton trong các cuộc thảo luận trong ngày thứ Bảy, là tình hình Iraq, nơi mà Hoa Kỳ đang có kế hoạch rút quân. Bộ trưởng ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ trong tháng này cho biết là Hoa Kỳ được phép sử dụng lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ để thực hiện kế hoạch rút quân.

Tuy nhiên sự hợp tác này có thể bị ảnh hưởng vì các nỗ lực tại Quốc hội Hoa Kỳ nhằm đưa ra một nghị quyết thừa nhận cuộc tàn sát hàng loạt người Thổ Nhĩ Kỳ gốc Armeni hồi năm 1915 dưới tay các lực lượng của đế quốc Ottoman. Nghị quyết ấy sẽ tố cáo cuộc thảm sát là một hành động diệt chủng, một cáo buộc mà Ankara cực lực bác bỏ.