Trung Quốc lập lại yêu cầu để cho 17 người Uighur bị Hoa Kỳ giam giữ tại Vịnh Guantanamo ở Cuba được trả về cho Trung Quốc. Những người này thuộc nhóm Hồi giáo thiểu số sinh sống ở vùng tây bắc Trung Quốc. Giới hữu trách Mỹ đã quyết định là không còn xem những người này là chiến binh địch, nhưng các bên liên hệ đang tranh chấp về vấn đề là sẽ đưa những người này tới nước nào sau khi họ được thả ra khỏi trại giam. Từ Bắc kinh, thông tín viên Stephanie Ho của đài VOA gởi về bài tường thuật chi tiết sau đây.
Giới hữu trách Mỹ đã bắt những người Uighur này tại Afghanistan và Pakistan cách nay hơn 7 năm, cùng với những nghi can khủng bố khác.
Giờ đây, giới hữu trách Mỹ muốn trả tự do cho 17 người này sau khi xác định là họ không phải là chiến binh địch. Nhưng vấn đề gay go là sau khi được thả thì họ sẽ đi đâu.
Năm 2006, giới hữu trách Hoa Kỳ đã thả 5 người Uighur ra khỏi trại giam ở Guantanamo và đưa họ tới Albanie.
Tuy nhiên, giờ đây chính phủ của Tổng thống Bush gặp phải khó khăn trong việc tìm kiếm một nước thứ ba sẵn lòng nhận những người Hồi giáo Trung Quốc này. Tòa Bạch Ốc e rằng những người này có thể bị tra tấn nếu được giao trả cho Trung Quốc.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương nói rằng sự lo ngại về việc bách hại là thiếu cơ sở.
Theo lời ông Tần Cương, chỉ có những người có thiên kiến mới e rằng những người Uighur sẽ bị tra tấn nếu được trả về Trung Quốc. Ông nói thêm rằng Trung Quốc là nước theo chủ nghĩa pháp trị và luật pháp Trung Quốc nghiêm cấm những hành vi tra tấn.
Ông Tần Cương cũng tuyên bố rằng Trung Quốc xem 17 người Uighur đó là thành viên của Phong trào Hồi giáo Đông Turkestan - một tổ chức mà cả Hoa Kỳ lẫn Liên hiệp quốc đều xem là một tổ chức khủng bố.
Ông Tần Cương nói rằng vì lý do đó mà những người này cần phải bị xét xử, và ông hy vọng là Hoa Kỳ sẽ tuân hành nghĩa vụ và thực thi cam kết chống khủng bố bằng cách giao trả những nghi can này cho Trung Quốc.
Hôm qua, một tòa thượng thẩm liên bang ở Mỹ đã tạm thời ngăn chận một án lệnh của một thẩm phán ra lệnh cho giới hữu trách Mỹ thả những người Uighur đó ngay trên lãnh thổ Hoa Kỳ. Phán quyết ngăn chận này được ban hành dựa theo yêu cầu của chính phủ của Tổng thống Bush và ra lệnh tòa dưới để cho chính phủ Mỹ có thêm ít nhất là một tuần để trình bày lập luận của mình.
Phán quyết của tòa thượng thẩm được loan báo một ngày sau khi một thẩm phán tòa sơ thẩm ra lệnh cho chính phủ trả tự do cho 17 người Uighur vào ngày thứ sáu tuần này, vì họ không đe dọa tới nước Mỹ.
Những người Uighur này thuộc nhóm Hồi giáo thiểu số ở tỉnh tân Cương của Trung Quốc. Bắc Kinh đã trấn áp những người mà họ cho là những phần tử tranh đấu bạo động để đòi độc lập cho Tân Cương. Hành động trấn áp này bị người Uighur tố cáo là những vụ đàn áp thô bạo.
Vụ án của những người Uighurs nằm trong số mấy mươi vụ án đang được các thẩm phán liên bang xem xét sau khi Tối cao Pháp viện đưa ra một phán quyết hồi tháng 6, cho rằng những người nước ngoài bị giam ở Guantanamo có quyền nộp đơn kiện lên các tòa án dân sự ở Mỹ để chống lại quyết định giam giữ họ.
