Nhiều người Liberia tạm cư tại Hoa Kỳ đang thở phào nhẹ nhõm khi quy chế tạm cư của họ được gia hạn, nếu không họ sẽ phải rời Hoa Kỳ vào cuối tháng này. Thông tín viên Tony Randoph của Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ có bài tường trình sau đây.
Quy Chế Bảo Vệ Tạm Thời cho khoảng 4,000 người Liberia đang tạm cư tại Hoa Kỳ sẽ hết hạn vào ngày 1 tháng 10 tới đây. Khi đó họ sẽ phải trở về lại Liberia, một đất nước vốn vẫn đang trong quá trình phục hồi sau 14 năm nội chiến.
Ông John Thomas, 37 tuổi, là một trong số khoảng 1,000 người Liberia đang tạm cư tại Minnesota có tên trong danh sách thông báo phải rời khỏi Hoa Kỳ. Thế nhưng tại căn hộ nhỏ của ông Thomas hoàn toàn không có một dấu hiệu nào cho thấy là ông đang chuẩn bị ra đi. Không thấy ông xếp hành lý vào thùng, mà ngược lại ông đang cố xua đi nỗi lo âu của ông bằng cách cầu nguyện ơn trên khiến Thượng Viện Hoa Kỳ sẽ thông qua dự luật cho phép ông gian hạn giấy phép tạm cư thêm một năm nữa.
Ông Thomas nói: "Đêm nào tôi cũng bị nhiều nỗi ám ảnh và ác mộng. Tôi không có được nhiều chọn lựa, và đôi khi tôi cũng không biết sẽ giải quyết vấn đề đó như thế nào. Tôi chỉ biết trông nhờ vào ơn trên, và cầu xin Thượng Đế tác động đến các Thượng Nghị Sĩ và các Đại Biểu Quốc Hội, và mong chờ ngài cứu giúp tôi."
Ông Thomas tạm cư tại Hoa Kỳ theo Quy Chế Bảo Vệ Tạm Thời gần 6 năm qua, có nghĩa là hàng năm ông phải gia hạn lại giấy phép tạm cư của ông đến nay là 6 lần rồi, và mỗi lần như vậy ông lại sống trong lo âu sợ hãi. Ông Thomas cố gắng sinh hoạt bình thường trong mức độ cho phép. Ông kiếm được một chân kế toán cho một công ty trong số 500 công ty được tạp chí Fortune bình chọn. Ông Thomas phải chăm lo cho hai đứa con gái, đứa lớn 12 tuổi và đứa nhỏ mới được 4 tháng tuổi. Ông Thomas cố tỏ ra kiên quyết, thế nhưng tương lai trước mắt ông có quá nhiều điều không chắc chắn, và những nỗi lo lắng luôn đeo bám lấy ông.
Ông Thomas nói: "Tôi luôn trong trạng thái rất căng thẳng. Đôi lúc tôi không thể nào tập trung tư tưởng được, nhưng tôi vẫn phải tiếp tục cuộc sống hàng ngày, phải chăm lo cho gia đình, phải chứng tỏ là trụ cột của gia đình, để con cái dựa vào đó để mà lớn lên. Nếu tôi suy sụp, con cái tôi biết dựa vào đâu để mà sống. Do đó tôi phải tiếp tục là chỗ dựa chính của gia đình. Đó là điều mà tôi đang cố gắng mỗi ngày."
Ông Thomas không muốn trở về lại quê hương của ông bởi vì, cũng như nhiều người Liberia khác, ông lo ngại cho sự an toàn đến tính mạn của ông. Ông cho biết trước đây ông đã bị phe tranh đấu nổi dậy thân với cựu tổng thống Charles Taylor ngược đãi, và cũng chính vì lý do đó mà ông đã rời khỏi Liberia để tìm đường đến Hoa Kỳ ngay từ buổi đầu.
Còn trường hợp của ông Stephen Wreh, một người Liberia khác, 37 tuổi cũng tương tự như vậy. Ông cho biết các phần tử tranh đấu đã truy bắt ông vì ông đã cả gan bảo vệ cho người anh trai của ông.
Ông Wreh nói: "Anh trai của tôi đã bị sát hại trong cuộc nội chiến vì những quan hệ chính trị của anh ấy. Có lần tôi đã giúp cho anh trai tôi trốn thoát sự lùng bắt. Các phần tử tranh đấu nổi dậy đã kéo đến và đốt nhà tôi. Nếu không được hàng xòm thương cứu giúp chắc cả gia đình của tôi đã bị sát hại. Và cuối cùng tôi đã phải tìm đường trốn thoát."
Tuy nhiên theo ông Wreh thì cho dù không phải vì lý do an toàn cho mạn sống, ông còn những lý do khác khiến ông không muốn trở về lại quê hương. Ông nói đất nước của ông chưa sẵn sàng. Ông Wreh nói rằng tỉ lệ thất nghiệp tại Liberia đang ở mức 85%; công ăn việc làm rất hiếm hoi và những nhu cầu cơ bản vẫn còn rất thiếu thốn tại đất nước này.
Ông Wreh nói: "Cả nước hầu như không có điện, chỉ trừ một vài nơi trong thủ đô. Nước máy cũng không có. Chúng tôi có thể làm gì được ở đó, sinh sống thế nào, và bắt đầu tư đâu?"
Ông Wreh cho biết ông muốn cứ ở Mỹ mà lại có thể chăm lo cho gia đình của ông ở Liberia tốt hơn, mặc dù ông cũmg muốn trở về lại quê hương khi nào đất nước của ông ổn định hơn.
Năm ngoái các quan chức chính phủ Hoa Kỳ đánh giá rằng tình hình tại Liberia đã trở nên ổn định hơn và đã thông báo cho những người Liberia tạm cư phải chuẩn bị hồi hương. Trong lúc ngày 1 tháng 10, tức ngày hết hạn của Quy Chế Bảo Vệ Tạm Thời đang tới gần, những người Liberia tạm cư đang cố biện hộ với các nhà lập pháp tại Washington. Hồi tháng 7 vừa qua hạ viện đã thông qua dự luật cho phép gia hạn Quy Chế Bảo vệ Tạm Thời thêm một năm nữa. Thượng viện đã chuẩn bị xem xét lại vấn đề này trong tháng này, nhưng Tòa Bạch Ốc đã xen vào.
Tổng Thống Bush viện dẫn rằng tình hình kinh tế và chính trị tại Liberia đang còn rất mong manh, và ông đã hoãn lại quyết định buộc những người Liberia phải hồi hương, và cơ hội để cho họ được gia hạn quy chế tạm cư tại Hoa Kỳ thêm 18 tháng nữa. Những người Liberia sinh sống tại Minnesota cũng như tại các nơi khác ở Hoa Kỳ đang hy vọng có thể dùng thời gian gia hạn này để hoàn thành thủ tục xin được cấp quy chế trường trú nhân.
