Chuẩn bị ứng phó trước những lời chỉ trích về thành tích nhân quyền của Việt Nam, hôm thứ tư chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết nói rằng ông sẽ chú mục đặc biệt vào thương mại và đầu tư khi đến thăm Hoa Kỳ vào tuần tới.
Báo New York Times số ra ngày 14 tháng 6 nhắc lại rằng ông Triết là nguyên thủ đầu tiên của Việt Nam đến thăm thủ đô nước Mỹ kể từ khi chiến tranh Việt Nam kết thúc cách đây 32 năm. Ông Triết là người lâu nay vẫn tán đồng việc khai phóng nền kinh tế của nước ông và hòa nhập vào nền kinh tế thế giới.
Trong một cuộc phỏng vấn tại dinh chủ tịch, ông Triết cho biết ông sẽ gặp tổng thống Bush cùng các đại biểu Quốc hội Mỹ và các nhà quản trị kinh doanh để vận động cho các quan hệ kinh tế chặt chẽ hơn.
Ông Triết nói rằng nhân dân Việt Nam thực sự mong muốn Hoa Kỳ gia tăng đầu tư kỹ thuật cao vào Việt Nam, và tạo điều kiện thuận lợi để hàng hóa Việt Nam đi vào thị trường Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, ông phản bác những lời chỉ trích mới đây về việc bắt giữ và đưa ra tòa nhiều nhân vật bất đồng chính kiến đe dọa làm lu mờ các quan hệ tích cực rộng lớn hơn.
Ông Triết nói rằng Việt Nam đã trải qua kinh nghiệm chiến tranh và hiểu rõ sự mất mát về nhân quyền và tự do. Vì thế Việt Nam thực sự yêu chuộng các quyền cơ bản của con người và tôn trọng nhân quyền. Nhưng bất cứ ai vi phạm pháp luật đều bị trừng trị.
Kể từ khi Việt Nam với khối dân 84 triệu ngày càng được chú ý tới trong cương vị chủ trì diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á Thái bình dương vào mùa thu năm ngoái, thì nước này đã tiến hành bắt bớ nhiều nhân vật bất đồng chính kiến và gần đây nhất trong tháng trước, đã tuyên những án tù dài hạn cho hai luật sư tranh đấu cho dân chủ.
Tòa Bạch ốc cho hay tổng thống Bush sẽ bầy tỏ mối quan ngại sâu xa về vấn đề đó, và một số người chỉ trích Việt Nam ở Hoa Kỳ đã vận động đòi bãi bỏ chuyến thăm này.
Nhiều nhà phân tích Việt Nam và nước ngoài cho rằng chuyến thăm này càng mang ý nghĩa quan trọng hơn trong tình hình bị chống đối như thế.
Ông Jonathan Pincus, một kinh tế gia kỳ cựu về Việt Nam làm việc cho Chương trình Phát triển Liên hiệp quốc nhận định rằng chuyến đi này tăng cường sức mạnh cho các thành phần cởi mở và chủ trương cải cách trong chính phủ. Nó chứng tỏ cho Việt Nam thấy rằng Hoa Kỳ là một đối tác đáng tin cậy và trưởng thành. Điều đó vô cùng quan trọng đối với Việt Nam.
Một động cơ mạnh thúc đẩy cả hai bên là ý muốn củng cố quan hệ giữa hai bên trước đối trọng về chính trị và kinh tế của lân bang phía bắc Việt Nam là Trung quốc.
Ông Lê Đăng Doanh, một nhà kinh tế hàng đầu của Việt Nam nói rằng việc có thể thực hiện chuyến thăm này rất quan trọng bởi vì nếu không, thì các đại lân bang phía bắc có thể tìm cách làm áp lực Việt Nam mạnh hơn. Điều đó không tốt cho sự ổn định trong vùng và không tốt chút nào cho Việt Nam.
Việt Nam đã thận trọng cân nhắc quan hệ của mình với Hoa Kỳ và Trung quốc, và trước khi thực hiện chuyến công du Hoa Kỳ thì ông Triết đã đi thăm Bắc Kinh trong tháng trước.
Giải thích về chuyến thăm Trung quốc, ông Triết nói rằng hai nước có chung mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vì thế, Việt Nam muốn tăng cường hợp tác trong nhiều lãnh vực với Trung quốc và muốn học tập Trung quốc về vấn đề phát triển.
Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch mậu dịch hai chiều lên tới 7,8 tỷ đôla trong năm 2005, so với 1,5 tỷ đôla vào năm 2001, theo các số liệu của chính phủ Việt Nam.
Nhưng ông Triết cho biết ông sẽ vận động cho việc đầu tư nhiều hơn vào kỹ thuật cao, và nói rằng đầu tư của Hoa Kỳ vẫn còn chậm so với sự phát triển của quan hệ song phương.
