Hôm thứ năm, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam kêu gọi nhà nước cộng sản nới lỏng chế độ độc đảng và phóng thích các thành phần bất đồng chính kiến, trong đó có một linh mục công giáo vừa bị kết án tù 8 năm trong tuần trước.
Trong một bài viết được Đại sứ quán Hoa Kỳ phổ biến cho các cơ quan thông tin ở Việt Nam, đại sứ Michael Marine nói rằng, “Hiện nay, thật đáng tiếc, ngày càng có nhiều người bị bỏ tù hoặc giam giữ ở Việt Nam chỉ vì có tội đã bầy tỏ quan điểm một cách ôn hòa.”
Đại sứ Marine nêu cụ thể trường hợp một số tù nhân chính trị nổi tiếng, như linh mục Nguyễn văn Lý, trước đó đã bị tù hơn 10 năm vì các hoạt động chính trị.
Tuần trước linh mục Lý lại bị kết án tù 8 năm vì định thành lập một tổ chức chính trị độc lập kết hợp các nhà tranh đấu cho dân chủ trong và ngoài nước.
Các hãng tin quốc tế như AP và AFP trích thuật một số đoạn trong bài viết của đại sứ Marine, người sắp kết thúc nhiệm kỳ 3 năm làm đại sứ tại Việt Nam. Tỷ như, “Vì sự hội nhập quốc tế và phát triển sâu rộng hơn của Việt Nam, chính phủ Việt Nam cần phải trả tự do ngay cho những người này và các cá nhân khác .”
Phát biểu tại buổi họp báo thường lệ ngày thứ năm, người phát ngôn bộ ngoại giao Việt Nam, ông Lê Dũng lập lại phản ứng cố hữu của Việt Nam trước những lời chỉ trích về nhân quyền, và nói rằng “Ở Việt Nam, không có ai bị bắt giữ vì lý do chính kiến, hoặc vì lý do tôn giáo, chỉ có những người vi phạm pháp luật được xử lý theo đúng các quy định của pháp luật Việt Nam.”
Trong bài viết, đại sứ Marine ca ngợi Việt Nam đã nới lỏng các hạn chế về tôn giáo, nâng cao được vị thế trên trường quốc tế, giảm nghèo và tăng trưởng kinh tế nhanh chóng. Nhưng ông nói rằng Việt Nam phải mở cửa hệ thống chính trị để đạt được mọi tiềm năng của mình.
Ông Marine viết, “Việt Nam cần phải có động thái trao cho các công dân của mình không gian rộng rãi hơn để biểu đạt các ý kiến, tự lập các tổ chức để xử lý các vấn đề quan tâm và tham gia vào công việc đòi hỏi trách nhiệm giải trình, trong đó bao gồm điều quan trọng nhất là quyền được lựa chọn các nhà lãnh đạo và những người đại diện cho mình.”
Ông Marine cho rằng gia tăng quyền tự do chính trị sẽ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu xóa bỏ căn bệnh ung thư thư tham nhũng tràn lan.
Ông Marine viết, “Việc các công dân trong bất cứ xã hội nào,...có khả năng bày tỏ ý kiến mà không bị lo sợ hoặc bị trả đũa là một kiểm soát thiết yếu đối với sự lạm quyền.”
Đại sứ Marine cho phổ biến bài viết 8 ngày sau khi một dân biểu quốc hội Hoa Kỳ đề nghị bãi chức ông. Bất mãn trước việc linh mục Nguyễn Văn Lý bị đưa ra tòa, dân biểu Frank R. Wolf, nói rằng ông Marine đã không bầy tỏ ý kiến mạnh mẽ đủ để phản đối những hành động vi phạm nhân quyền của Việt Nam.
Thực ra, thì ông Marine đã liên tục nêu lên các vấn đề nhân quyền kể từ khi ông đến Việt Nam cách đây 3 năm. Nhiều tháng trước, ông đã đề cập đến các thành viên của cộng đồng nhỏ các thành phần chống đối là “những người thực sự yêu nước.”
