Bóng đèn, một vật dụng thường nhật hầu như nhà nào cũng không thể thiếu, nhất là tại Hoa Kỳ, nơi mà hễ cứ đến tối thì nhà nào cũng sáng trưng. Di chuyển bằng phi cơ vào ban đêm qua những thành phố và thị trấn ở Hoa Kỳ, người ta thấy đèn đuốc như sao sa. Nhưng cái ánh sáng do đèn điện đem đến giúp cho đời sống chúng ta không bị tối tăm cũng lại làm hao tổn không biết bao nhiêu năng lượng và gây ra những vấn đề môi sinh. Tuy nhiên giải pháp đã có sẵn trong tầm tay cho những ai sinh sống tại Hoa Kỳ, và có lẽ nó đã hoặc sẽ giúp cho toàn thế giới giải quyết một phần với một loại bóng đèn mới. Mời quí vị theo dõi câu chuyện sau đây với ý kiến đóng góp của chuyên gia Nguyễn Đức Tường, Tiến sỹ vật lý tốt nghiệp tại Hoa Kỳ, từng giảng dạy tại đại học Ottawa, Canada về bóng đèn huỳnh quang thu nhỏ.
Thưa quí vị cái bóng đèn tầm thường thì có lý do gì mà hôm nay chúng ta phải nói đến nó? Tại các cửa hàng ở Hoa Kỳ, cái bóng đèn mà chúng tôi sắp đề cập đến vẫn được bày bán trên kệ với giá cả khá khiêm tốn chưa đầy 3 đô la từ vài ba năm nay. Ấy vậy mà nó sẽ có cơ thay đổi cả thế giới trong nay mai đấy thưa quí vị.
Tuy chỉ là một vật dụng tầm thường nhưng bóng đèn huỳnh quang , loại thu nhỏ, sẽ tiến vào các gia đình Mỹ và sẽ giúp giải quyết được phần nào những vấn đề căn đễ cấp bách mà hiện nay chúng ta đang phải đối phó: đó là nhu cầu càng lúc càng lớn về năng lượng,giá xăng dầu tăng vọt, sự lệ thuộc của Hoa Kỳ vào than đá và dầu hỏa nhập cảng từ nước ngoài, khí thải gây hiệu ứng nhà kính v..v..
Trước hết là vấn đề năng lượng. Bóng đèn huỳnh quang chỉ tiêu thụ năng lượng bằng 1/4 đến 1/3 loại bóng đèn tròn mà chúng ta vẫn dùng. Lấy thí dụ, nếu tất cả 110 triệu hộ tại Hoa Kỳ đều chỉ thay 1 bóng đèn thường 60 watt bằng 1 bóng đèn huỳnh quang 15 watt thôi mà độ sáng vẫn tương đương, thì năng lượng tiết kiệm được sẽ đủ điện để thắp sáng cho một thành phố với 1 triệu 500 ngàn dân .
Cũng chỉ cần thay 1 bóng đèn như vậy cho mỗi hộ gia đình tại Hoa Kỳ, người ta sẽ có thể giảm bớt lượng khí gây hiệu ứng nhà kính do các nhà máy phát điện thải ra, tương đương với việc cấm 1 triệu 300 ngàn chiếc xe hơi lưu thông trên các xa lộ.
Chúng tôi chỉ nói đến việc mỗi hộ thay 1 bóng đèn huỳnh quang duy nhất mà thôi. Trên thực tế, tại Hoa Kỳ mỗi căn nhà trung bình có từ 50 đến 100 cái chuôi đèn. Vậy hãy tưởng tượng chúng ta sẽ tiết kiệm được bao nhiêu năng lượng và giảm bớt được bao nhiêu khí thải gây ra ô nhiễm từ các nhà máy phát điện nếu tất cả mọi nhà tại Hoa Kỳ đều quay sang sử dụng bóng đèn huỳnh quang?
Loại bóng đèn này còn giúp chúng ta tiết kiệm được số tiền bỏ ra mua bóng đèn. Bóng đèn tròn chúng ta vẫn dùng giá tuy rẻ, chỉ chừng 50, 70 cents mỗi bóng nhưng đời sống của nó rất ngắn ngủi, chỉ sử dụng được chừng mấy ngàn giờ thì hư, khổ chủ lại phải bỏ tiền ra mua bóng đèn mới để thay. Trong khi đó bòng đèn huỳnh quang loại mới dễ dàng gắn vào cái chuôi đèn trong nhà, giá khoảng 3 đô la nhưng rất bền, nó sống lâu từ 6, 8 cho đến 10 năm.
Bóng đèn huỳnh quang có hình ống, thu nhỏ cho gọn thường có hình xoắn, làm bằng thủy tinh mờ vì có tráng 1 lớp lưu huỳnh , bên trong chứa đầy gas và 1 chấm thủy ngân rất nhỏ. Khi bật đèn, điện truyền vào thoát ra từ hai cực trong bóng đèn, kích thích các phân tử thủy ngân, làm phát ra những tia cực tím , mắt thường chúng ta không thấy, nhưng khi những tia này chạm vào lớp lưu huỳnh tráng bóng đèn thì nó sẽ rực sáng lên.
Loại bóng đèn này đã có từ cả hai thập niên nay, nhưng vào buổi sơ khai, phẩm chất loại bóng đèn này rất dở, ánh sáng thì mờ và rung, hình thù cồng kềnh, đã thế, giá mỗi bóng đèn lại quá đắt, tới 25 đô la. Nhưng giờ đây những nhược điểm đó đều đã được khắc phục và nó đã trở thành một vật dụng vô cùng hữu ích cho mọi gia đình.
Thế nhưng bóng đèn huỳnh quang chưa phổ thông, thứ nhất là vì những nhược điểm trước đây như đã nói ở trên. Thứ nhì, từ vài năm trở lại đây, nó đã được bày bán ở mọi nơi nhưng công chúng chưa biết đến nhiều vì chưa có nhiều người thử cũng như chưa công ty nào quảng cáo ráo riết cho nó. Chuyện này cũng dễ hiểu, các công ty lớn sản xuất bóng đèn như General Electric và Sylvania hoặc Philips trước đây ngại rằng với đời sống của 1 bóng đèn huỳnh quang kéo dài đến cả chục năm như vậy thì họ sẽ bán được bao nhiêu?
Nhưng mọi chuyện đã thay đổi khi hệ thống cửa hàng bách hóa đồ sộ bán giá hạ có tên là Wal Mart với hơn 3200 cửa hàng bán lẻ đã nhận thức được rằng họ phải dẫn đầu trong việc phổ biến loại bóng đèn đem lại lợi ích cho túi tiền khách hàng, tiết kiệm năng lượng vào lúc thời buổi xăng dầu lên giá, và góp phần bảo vệ môi sinh. Do đó sau khi thảo luận với các hãng sản xuất bóng đèn như General Electric, Sylvania và Philips và đạt được thỏa thuận cung cấp, kể từ tháng 10 năm nay Wal Mart đã đẩy mạnh chiến dịch quảng cáo cho loại bóng đèn mới mà theo giới quản trị đại công ty này thì đó là do tiếng gọi của bổn phận công dân. Đồng thời Wal Mart cũng ý thức rằng nếu Wal Mart không phổ biến loại bóng đèn mới này thì cũng sẽ có những công ty khác làm chuyện đó và sẽ qua mặt họ.
Và thưa quí thính giả, với những lợi điểm thực tiễn, cái bóng đèn huỳnh quang nhỏ bé trong nay mai sẽ làm nên một cuộc cách mạng lớn khi nó tiến vào mọi nhà, đẩy lui cái bóng đèn tròn mà chúng ta dùng hiện nay, biến nó thành một hình thức chỉ để trang trí, tạo bầu không khí lãng mạn tựa như ta dùng ánh nến mà thôi.
Xin mời quí vị bấm vào đường link trên đây để nghe toàn bộ câu chuyện và cuộc phỏng vấn này.