Trước chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush, chính phủ Việt Nam đã quyết định bãi bỏ lệnh quản chế hành chánh cho phép giam giữ người mà không xét xử.
Một giới chức Hoa Kỳ cho hãng tin AP biết như thế hôm thứ hai. Trong một cuộc phỏng vấn, ông Michael Orona, phó giám đốc văn phòng đặc trách dân chủ, nhân quyền và lao động, thuộc bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, nói rằng văn phòng của ông đã được tin chính phủ Việt Nam đã có quyết định bãi bỏ nghị định số 31/CP mà Hà Nội đã áp dụng để giam giữ nhiều nhân vật bất đồng chính kiến và những người tranh đấu cho dân chủ và nhân quyền.
Trong cuộc đối thoại về nhân quyền với Việt Nam được tiếp tục hồi tháng 2, chính phủ Hoa Kỳ đã đặt ưu tiên hàng đầu cho việc hủy bỏ nghị định đã có từ 10 năm nay.
Ông Orona cho biết quyết định của Hà Nội đã được chuyển đạt cho trợ lý bộ trưởng ngoại giao Barry Lowenkron qua bộ tư pháp Việt Nam trong chuyến đi thăm Hà Nội của ông cách đây nửa tháng trong khuôn khổ cuộc đối thoại về nhân quyền.
Tuy nhiên, Việt Nam chưa đưa ra thông báo chính thức về việc hủy bỏ biện pháp cho phép các giới chức và cảnh sát địa phương được giam giữ bất cứ người nào trong thời hạn tới 2 năm mà không xét xử với lý do bảo vệ an ninh quốc gia.
Được hỏi về ý nghĩa của quyết định này, ông Orona nói, điều này có nghĩa là chính phủ không thể sử dụng nghị định này để bắt giữ một cá nhân nữa và sẽ phải dựa vào quy tắc pháp trị và tiến hành các thủ tục luật định.
Theo ông Orona, người tháp tùng ông Lowenkron trong chuyến đi đến Hà Nội, khi nghị định này được hủy bỏ thì bất cứ ai bị giam giữ sẽ phải biết lý do bị giam giữ và có cơ hội được ra tòa và gặp luật sư, là những quyền mà trước đây họ không được hưởng.
Người ta đã trông đợi chính phủ Việt Nam sẽ có những nhượng bộ trên mặt trận nhân quyền trước khi Quốc hội Hoa Kỳ dự trù chấp thuận một dự luật bình thường hóa quan hệ mậu dịch với Việt Nam, dành cho Việt Nam quyền tiếp cận thị trường đầy đủ mà không cần duyệt lại hàng năm.
Việc chấp thuận quy chế thương mại bình thường vĩnh viễn, còn được gọi tắt là PNTR, dự trù sẽ diễn ra trước khi Tổng thống Bush đến Hà Nội dự hội nghị thượng đỉnh APEC vào hai ngày 18 và 19 tháng 11. Trong thời gian này, tổng thống Hoa Kỳ cũng sẽ mở các cuộc hội đàm với chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết và thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng của Việt Nam.
Theo ông Đỗ Hoàng Điềm, chủ tịch đảng Việt Tân, có cơ sở tại Hoa Kỳ, áp lực phối hợp giữa phong trào dân chủ tại Việt Nam, các tổ chức nhân quyền và các chính phủ phương tây đã thúc đẩy Việt Nam phải hủy bỏ nghị định khắt khe này.
Đảng Việt Tân nằm trong số các tổ chức đầu tiên báo động Quốc hội Hoa Kỳ khi nghị định này được ban hành năm 1997 và đã vận động nhiều năm để đòi hủy bỏ.
Ông Orona nói rằng kể từ khi nối lại cuộc đối thoại về nhân quyền cách đây 8 tháng, nhà cầm quyền Việt Nam đã phóng thích 3 tù nhân lương tâm, trong đó có các ông Nguyễn Khắc Toàn và bác sĩ Phạm Hồng Sơn.
Trợ lý bộ trưởng ngoại giao Hoa Kỳ Lowenkron cũng đã hối thúc Hà Nội chấm dứt việc theo dõi các địa điểm trên mạng Internet và cho phép tự do báo chí.
