Trong ngày đầu tiên của năm mới 2006, chính phủ Tây Ban Nha đã bắt đầu áp dụng lệnh cấm hút thuốc lá tại những nơi công cộng. Theo chính quyền thì thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất tại Tây Nam Nha với 55000 người bị thiệt mạng mỗi năm. Sau đây là một số chi tiết về vấn đề bài trừ thuốc lá trên thế giới do Trần Nam lược thuật từ các nguồn tin báo chí nước ngoài và cuộc phỏng vấn Bác Sĩ Trần Văn Nam, chuyên viên y tế thuộc Sở Y Tế Công Cộng, quận hạt Santa Clara về chương trình phòng ngừa và cai nghiện thuốc lá trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ:
Nếu tính theo đầu người thì Tây Ban Nha là nước tiêu thụ thuốc lá nhiều vào hàng thứ nhì tại Châu Âu, chỉ sau Hy Lạp.
Với dân số khoảng 32 triệu 500 ngàn người, Tây Ban Nha có từ 8 đến một0 triệu người hút thuốc, nghĩa là cứ khoảng 3 người Tây Ban Nha thì có một người có thói quen phì phà thuốc lá.
Riêng tại Hoa Kỳ, lệnh cấm hút thuốc lá tại những nơi công cộng cũng đã được áp dụng tại một số Tiểu Bang từ nhiều năm qua và số người hút thuốc lá đã giảm bớt rất nhiều so với các nước châu Âu. Tuy nhiên tỉ lệ số người hút thuốc lá trong cộng đồng người Việt cũng vẫn còn cao. Theo lời Bác sĩ Trần văn Nam, chuyên viên y tế công cộng của Sở Y Tế Cộng Đồng Quận Hạt Santa Clara ở miền bắc Tiểu Bang California, nơi có rất đông người Việt, thì tình trạng này đã được cải thiện nhờ các nỗ lực của cơ quan này, trong đó có việc mở những lớp học, những buổi hội thảo về vấn đề cai thuốc lá, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để những người hút thuốc lá từ bỏ thói quen này. Ông cho biết về các nỗ lực của cơ sở y tế cộng đồng tại địa phương như sau:
Nhiệm vụ của chúng tôi là giáo dục để cho người ta biết những tai hại về thuốc lá, đồng thời có mở những lớp nói về vấn đề cai thuốc lá cho cộng đồng người Việt. Khi tôi bắt đầu chương trình này cách đây mười mấy năm thì tỉ lệ của người Việt hút thuốc lá rất cao mà theo thống kê là lên đến 56 hay 57%, hoặc nói một cách nôm na thì cứ 3 người Việt thì lại có đến gần 2 người hút thuốc lá, tuy nhiên bây giờ thì tỉ lệ này đã giảm bớt xuống còn khoảng 30%, dù vậy so với người Mỹ thì tỉ lệ này vẫn còn cao.
Tại sao tỉ lệ này vẫn còn cao, trong khi nhiều người biết rằng hút thuốc lá là có hại cho sức khỏe?
Chính là vị họ bị ghiền. Từ trước đến nay có nhiều người nghĩ rằng thuốc là không có gây ghiền nặng, tuy nhiên trong thuốc lá có chất Nicotine, tức là chất gây nghiện cũng như các loại ma túy, cho nên nhiều người rất là khó bỏ nó. Chính vì tình trạng này mà chúng tôi có mở những lớp hướng dẫn về phương pháp cai nghiện, đồng thời có những thứ thuốc để giúp cho họ có thể cai nghiện được.
Thưa bác sĩ, có thể nhiều người chỉ biết một cách tổng quát là hút thuốc lá có hại cho sức khỏe chứ không hiểu một cách rõ ràng về những bệnh tật nào do thuốc lá gây ra, thưa.. bác sĩ có thể cho biết rõ hơn?
Thuốc lá bây giờ là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây ra nhiều bệnh liên quan đến tim mạch và ung thư. Từ trước đến nay điều mà người ta dễ nhận thấy nhất là ung thư phổi, tuy nhiên thuốc lá cũng dẫn đến 2 thứ bệnh khác là bệnh tim mạch, như heart attack, gọi là bị đứng tim, và bị stroke, là những bệnh nguy hiểm nhất. Người Mỹ bây giờ có những khoa học tiến bộ nhưng mà đối với những chứng bệnh này thì người Mỹ vẫn còn rất quan tâm và ưu tư. Hút thuốc là nguyên nhân chính gây ra các bệnh tim mạch và ung thư. Ngoài ung thư phổi, hút thuốc lá còn gây cho phụ nữ các bệnh như ung thư cổ tử cung, ung thư thực quản và nhiều vấn đề khác nữa.
Sự đáp ứng của cộng đồng người Việt trong những lớp, hoặc những buổi hội thảo về cai nghiện thuốc lá của bác sĩ như thế nào?
Về cộng đồng Việt Nam thì cũng có một số người tham gia những buổi hội thảo hoặc những lớp học về cai nghiện thuốc lá, tuy nhiên cũng có những người không quen đến những buổi hội thảo, hoặc chưa quan tâm đúng mức về tầm quan trọng của những lợp học này, cho nên cũng có một số người không tham dự và tự tìm cách bỏ hút thuốc, tự mua thuốc cai nghiện sau khi nghe quảng cáo này nọ. Tuy nhiên thật sự nếu họ đến các lớp học do chúng tôi hướng dẫn thì họ sẽ biết rành rẽ hơn về các phương pháp cai nghiện. Ngoài ra sau các lớp học, chúng tôi sẽ cấp các giấy chứng nhận mà theo các chương trình Medicare, và một số hãng bảo hiểm người ta cho mua thuốc mà không phải trả tiền. Những lớp học này giúp cho những người cai nghiện rất là tốt nếu họ quyết tâm bỏ thuốc lá.
Theo lời bác sĩ thì một số người Việt vẫn còn hút thuốc lá, vậy số người này là thuộc thành phần nào và cơ sở y tế của bác sĩ có thêm hoạt động nào để giúp họ bỏ hút thuốc lá hay không?
Từ khi chúng tôi phát động chương trình đó đến bây giờ thì tỉ lệ người Việt hút thuốc lá giảm rất nhiều, từ năm mươi mấy phần trăm xuống còn dưới 30%, và trong tương lai có thể còn giảm nhiều hơn nữa nhờ nhiều người ý thức được sự tai hại của thuốc lá. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều việc cần phải làm vì còn khá nhiều người Việt, nhất là những những người là công việc lao động nặng nhọc như khuân vác nặng hoặc những công việc lao động khác, thì họ vẫn còn hút thuốc. Ngoài ra còn có những người bị căng thẳng tinh thần, bị những chuyện gia đình, thì họ khó bỏ hút thuốc lá. Họ đến tâm sự với chúng tôi là họ đã gặp những hoàn cảnh khó khăn, còn đa số những người ý thức được sự tai hại thì họ đã bỏ thuốc lá nhờ chúng tôi có các chương trình, có những tài liệu mà tất cả những tài liệu đó đều được viết bằng tiếng Việt và phân phát cho cộng đồng hoàn toàn miễn phí.
Trong thời gian qua, bác sĩ thấy có những điều nào đáng phấn khởi và còn có những khó khăn nào cần được khắc phục trong công việc cai nghiện?
Về việc làm này trong cộng đồng người Việt, tôi cảm thấy phấn khởi vì công việc làm của mình có tiếng vang trong cộng đồng và được nhiều người tham gia hưởng ứng, chẳng hạn như những lớp học do chúng tôi mở ra đã có những người tham gia và họ quan tâm đến các cuộc hội thảo.
Mặc dù vẫn còn có một số người e dè vì có thể họ không quen với vấn đề đó, hoặc không quan tâm đúng mức, nhưng nói chung thì chúng tôi vẫn cảm thấy phấn khởi vì những điều mà chúng tôi làm là có ích cho cộng đồng.
Câu hỏi chót, xin bác sĩ cho biết chương trình của bác sĩ trong năm mới về vấn đề bảo vệ sức khỏe trong cộng đồng người Việt, và hy vọng của bác sĩ về công tác này trong thời gian tới?
Với tư cách là một chuyên viên y tế công cộng, ngoài vấn đề cai thuốc lá, chúng tôi có các chương trình cai ngừa ma túy, hướng dẫn sức khỏe cộng đồng, mở những lớp chuẩn bị sanh con cho phụ nữ. Chúng tôi thấy rằng những chương trình đó đã diễn ra một cách âm thầm nhẹ nhàng nhưng đã giúp ích rất nhiều cho cộng đồng, do đó trong tương lai chúng tôi sẽ tiếp tục đi con đường đó. Vấn đề quan trọng của y khoa bây giờ không phải chỉ là vấn đề điều trị mà cần giáo dục cho cộng đồng hiểu rõ những kiến thức về y khỏa tổng quát, chẳng hạn nhưng khi muốn đề phòng những bệnh tim mạch thì không những chỉ kiêng ăn cái này, cử cái kia, mà còn phải dứt bỏ thuốc lá nếu đang hút. Hay là có những cái bệnh mà mình cần phải kiêng cữ như tiểu đường, bịnh tim mạch chẳng hạn, thì ngoài cái chuyện ăn uống kiêng cữ mình còn phải bỏ hút thuốc lá. Hay đối với phụ nữ đang mang thai, thì sự kiêng cữ, giữ vệ sinh, và tập thể dục là những điều có thể cho giúp cho họ có được sức khỏe tốt, vì vậy vấn đề y tế công cộng là rất quan trọng mà người Việt mình từ trước đến nay vẫn chưa quan tâm đúng mức. Do đó chúng tôi hy vọng rằng trong tương lai, chương trình y tế của chúng tôi sẽ giúp đỡ được nhiều cho cộng đồng của chúng ta.
Cám ơn bác sĩ Trần Văn Nam đã dành cho Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ cuộc phỏng vấn hôm nay.
